Davacının temyiz itirazlarına gelince, dava, icra takibinde talep edilen miktarda borçlu bulunmadığının tespiti istemine ilişkin olup, yargılama sırasında takip konusu borcun fer'ileri ile birlikte ödemek zorunda kalındığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. İİK.nun 72/6.maddesi hükmünce, menfi tespit davasının açılmasından sonra yargılama sürecinde borç ödenmiş ise ıslaha dahi gerek olmaksızın davacının talebi üzerine davaya istirdat davası olarak devam olunur. Nitekim yerel mahkeme gerekçesinde de anılan yasa hükmüne değinilmiştir. Ne var ki mahkemece, menfi tespit davasındaki dava değerinin ödenen 6.785,04 TL’ye çıkarılmasına ilişkin yapılmış ıslah talebi de bulunmadığından bahisle menfi tespit davasına konu miktardan fazlası için istirdat kararı verilemeyeceği gerekçesi ile sadece menfi tespit davasına konu bedelinin istirdadına hükmedilmiştir....
Seri Numaralı çekin keşide edildiğini, söz konusu çeklerin keşideci tarafından gönderildiği kargo sırasında çalındığını, Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı'na 09.12.2022 tarihli dilekçesi ile çeki çalanların tespiti ve cezalandırılması için şikayet dilekçesi verildiğini ve ... soruşturma numarasını aldığını, çalınan çeklerin iptaline karar verilmesi için müvekkilinin Kayseri 1.Asliye Ticaret Mahkemesi'nde çek iptali davası açtığını ve dava dosyasının ... esas numarası ile derdest olduğunu, bu davada iptali istenen çeklerden Halk bankası Kayseri Millet Caddesi Şubesine ait, 31.10.2023 ödeme tarihli 160.000,00-TL bedelli ... Seri Numaralı çeki kötü niyetle eline geçirmiş olan davalının çek iptali davasının görüldüğü Kayseri 1.Asliye Ticaret Mahkemesi ......
Şti. arasındaki açık hesap ilişkisinin incelenmesinin gerektiği davalının alacaklı olmadığı bilakis fazla ödeme yapıldığının anlaşılmasına göre davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti kararı yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalının davaya konu takip dosyasına yaptığı bir ödeme bulunmadığı, fazla yatırıldığı anlaşılan miktarın davacı tarafından değil dava dışı ... Süt. Bir. Ltd. Şti. tarafından yatırıldığı, davacının bu bedelin ödenmesine yönelik harç yatırarak yaptığı bir talep bulunmadığından bu yöndeki isteğin reddinin gerektiği gerekçesiyle HMK'nin 355. maddesine göre, ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 20/12/2016 tarihli ve 2014/795-2016/1080 sayılı kararının kaldırılmasına, davanın kabulü ile davacının ... 2. İcra Müdürülüğünün 2009/1465 sayılı dosyasında davalıya borçlu olmadığının tespitine, davacının istirdat isteğinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Dava, icra takibi nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir....
İstirdat davasının açılmasının ikinci şartı ise, maddi hukuk bakımından aslında borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehdidi altında ödemek zorunda kalmış olmasıdır. (İİK.m.72/VII) Burada BK.m.62’dekinin (TBK'nun 77) aksine, davacı (borçlu) yalnız borçlu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kaldığını ispat etmekle yükümlü olup, bu parayı hataen, kendisini borçlu sanıp ödemiş olduğunu ispat etmek zorunda değildir. İstirdat davasının borç olmayan paranın tamamen ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekir. Dolayısıyla, borçlunun bu parayı doğrudan doğruya alacaklıya veya icra dairesine ödediği veya borçlunun haczedilen mallarının satılıp, bedelinin icra dairesine ödendiği tarihte, 1 yıllık istirdat davası açma süresi başlar. Paranın icra dairesince alacaklıya ödendiği an, 1 yıllık istirdat davası açma süresinin başlaması bakımından önemli değildir....
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile davacının kanal katılım ve şebeke hisse bedeli olarak toplam 2.687,77 TL borçlu olduğunun tespitine dair verilen karar; davacı tarafın temyizi üzerine, Dairece verilen 13/11/2017 tarihli ve 2016/5225 E. 2017/15696 K. sayılı kararla; "...Somut olayda, davacı dava dilekçesinde borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiş, yargılama sürerken davalının talep ettiği bedelleri ödemiş, sunduğu dilekçe ile de yaptığı ödemenin faizi ile kendisine iade edilmesini istemiştir. Diğer bir anlatım ile açılan borçlu olmadığının tespiti davası, yargılama sürerken yapılan ödeme nedeni ile istirdat davasına dönüşmüştür. Mahkemece, istirdat davasına yönelik hüküm kurulması gerekirken ödeme yapılmamış gibi borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir...” gerekçesi ile bozulmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit ve istirdat Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit ve istirdat davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Asıl dava, davalı tarafından takibe konu edilen kira borcu nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istemine, birleşen dava ise; borçlu olmadığı halde davalı kiraya verene icra takibi sonunda ödenen kira parasının istirdatı istemine ilişkindir....
karar verilmesini, davacıların keşideci olduğu ve davalı lehine düzenlenen 21/05/2021 tanzim, 21/05/2021 vade tarihli 856.000,00-TL tutarlı bono ve aynı tarihli protokol nedeniyle müvekkillerinin davalıya borçlu olmadığının tespiti ile iptaline, müvekkili tarafından davalıya ödenen 150.000,00-TL'nin istirdatına, vekalet ücreti ve yargılama giderinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, müvekkilinin yurt dışında yaşadığını, tebligatın usulsüz olduğunu, müvekkilinin kiraya verdiği iş yerinin dış cephe yalıtım bedeli olarak davalının 20.626,00TL takip başlattığını, ancak müvekkilinin bu konuda hiçbir bilgisi olmadığını, icra takibinin haksız olduğunu, davalıya herhangi bir borcunun bulunmadığını, bu sebeple davalıya borçlu olmadığının tespiti ile davalının açtığı Aksaray İcra Müdürlüğü'nün 2021/7075 E nolu takibinin iptali istemiyle dava açmıştır. karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Aksaray 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 18/02/2022 tarih 2022/88- 27 E.K. sayılı kararı ile; davacının açmış olduğu istirdat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasında davalının hizmet sunan kişi konumunda olması ve davacı tüketici olması sebebiyle dosyanın görevli mahkeme olan Aksaray 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir. Aksaray 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 12/01/2023 tarih 2022- 94 E. 2023- 7 K....
İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Konusu :Taraflar arasında davacının ------ çek zayi davasında çeki elinde bulunduğunu bildiren davalıya karşı işbu dava ile borçlu olmadığının tespitinin, çek bedeli ödenmiş ise istirdatını talep edip edemeyeceği hususunda ihtilaf olduğu anlaşıldı. Davanın Hukuki Niteliği: Dava, davaya konu çekten dolayı borçlu olmadığının tespiti(menfi tespit), ödenen çek bedellerinin tahsili davasıdır. Davanın Hukuki Sebebi: Menfi tespit davasını düzenleyen 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu(İİK)'nun 72/1. Maddesindeki " Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir." şeklindeki düzenlemedir....
