Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 25.01.1994 gün ve 1- 386/25 sayılı kararında açıklandığı üzere 743 sayılı Yasanın 653. maddesinde açıkça belirtildiği gibi, irtifak sözleşmesine konu edilen mecra açıkta tesis olunmuş ise, bu takdirde (sözleşmenin yapılması) ve mecranın açıktan geçirilmesiyle irtifak hakkı doğmuş olacaktır. Bu hüküm açıktan geçen mecralarda görülebilirliğin, tapu aleniyet fonksiyonunun yerini tutabileceği görüşünden kaynaklanmaktadır, Ancak hemen ve özellikle belirtilmek gerekir ki, mecra irtifakının tescilsiz iktisabına imkan veren bu istisnai hükümle, hakkın dayanağını teşkil eden mecra irtifakı sözleşmesi veya hakka sebep teşkil eden bir diğer hukuki işlemin usulünce düzenlenmesi gerçeği bertaraf edilmiş değildir. Aksi halde, mecra irtifakının doğduğu kabul olunamaz ve taşınmazın maliki M.K.un 618. maddesi uyarınca tecavüzün men'ini dava edebilir. Bu ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 08.12.1978 gün 1/592 esas 1077 karar sayılı ilamında da aynen vurgulanmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 8.10.2002 gününde verilen dilekçe ile meni müdahele ve tazminat, davacı kooperatif vekili tarafından davalı ... aleyhine 24.10.2002 gününde verilen dilekçe ile mecra irtifak hakkı istenmesi üzerine birlikte yapılan duruşma sonunda; davacı ... yönünden tazminat isteminin, karşı davacı yönünden irtifak hakkı isteminin kabulüne dair verilen 17.5.2005 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ve karşı davacı kooperatif vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, yerel mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine 13.3.2006 tarihinde...
hakkı tesisi talebi bulunduğunu, bahçesinde yetiştirdiği nar ağaçları ve zeytin ağaçlarının bakımı için ivedi olarak dava sonuna kadar tedbiren geçit hakkı tesisi gerektiğini, ağaçların bu mevsimde ilaçlanmasının zorunlu olduğunu yabani otlarla mücadele için de geçit hakkı verilmesi gerektiğini davacının taşınmazlarını sulayabilmesi için dava aşamasında tedbiren irtifak hakkı verilmesi taleplerinin de bulunduğunu belirterek öncelikle dava sonuna kadar geçici olarak tedbiren davalının taşınmazından geçit hakkı ve irtifak hakkı tesis edilmesini, yapılacak yargılama sonucunda 1108 parsel lehine geçit hakkı verilmesine, 1108 ve 1134 parsel sayılı taşınmazlar lehine mecra irtifak hakkı verilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 17.03.2010 gününde verilen dilekçe ile mecra irtifak hakkı tesisi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 11.12.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: KA R A R Dava konusu 72 parsel sayılı taşınmaza ait son tapu kaydının Dairemize gönderilmesi için dosyanın MAHALLİNE İADESİNE, 11.10.2016 tarihinde oybirliği ile karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Y A R G I T A Y K A R A R I Dava, mecra hakkı tesisi ve bu hakkın irtifak olarak tapuya tescili istemine ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre, inceleme görevi Yargıtay ... Dairesinindir. Ancak 11.04.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2797 Sayılı Yargıtay Kanunu'nun 6644 sayılı Kanun ile değiştirilen 60. maddesinin üçüncü fıkrası gereğince dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Hukuk İş Bölümü İnceleme Kurulu'na gönderilmesine, 27.05.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : ELATMANIN ÖNLENMESİ YRG.GELİŞ TARİHİ:05.10.2012 -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava, elektrik mecra irtifak hakkından kaynaklanan elatmanın önlenmesi istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 09.02.2012 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2012 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 14.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 14.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE,11.2.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. ........
İhtiyacın saptanması halinde de, çevre taşınmazların tamamının üzerinde irtifak hakkı kurmaya elverişli olup olmadığı incelenip, hukukun genel bir ilkesi olan “fedakârlığın denkleştirilmesi ilkesi” uyarınca taraf yararları da gözetilerek en az masrafı gerektiren ve bundan da en az zarar görecek kişi taşınmazı üzerinden mecra irtifakının bağlanacağı su, elektirik, gaz ve benzerine ait yol ya da kaynak ile yararına mecra hakkı kurulan taşınmaz arasında kesintisiz bağlantı sağlayacak şekilde kurulmalıdır. Ayrıca mecranın niteliği, nasıl ve hangi araçlarla geçirileceği ayrıca belirlenerek kararda gösterilmelidir. Bu ilkeler ışığında somut olaya bakıldığında; Davacılar, ... ve ... parsel sayılı taşınmazları yararına, davalı Hazineye ait ... parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasını, 569 ve 570 parsel sayılı taşınmazlardan ise mecra irtifakı kurulmasını istemişlerdir. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır....
Bu mecraları tesis hakkı, komşuluk münasebetlerine müteallik hükümler icabından olmadığı takdirde irtifak hakkına müsteniden tesis edilmiş olmadıkça başkasının arsasını ayni bir hakla takyit etmiş olmaz. Eğer mecra açıkta değilse irtifak hakkı, tapu siciline kaydolunmakla tesis olunur; açıkta ise irtifak hakkı mecranın yapılmasiyle teessüs etmiş olur." Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 25.01.1994 gün ve 1- 386/25 sayılı kararında açıklandığı üzere, 743 sayılı Yasanın 653. maddesinde açıkça belirtildiği gibi, irtifak sözleşmesine konu edilen mecra açıkta tesis olunmuş ise, bu takdirde (sözleşmenin yapılması) ve mecranın açıktan geçirilmesiyle irtifak hakkı doğmuş olacaktır. Bu hüküm açıktan geçen mecralarda görülebilirliğin, tapu aleniyet fonksiyonunun yerini tutabileceği görüşünden kaynaklanmaktadır....
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine dair verilen ilk karar Dairemizce, "Bu ilkeler ışığında somut olaya bakıldığında; davacı, maliki olduğu tarla niteliğindeki 141, 142, 148 ve 1242 parsel sayılı taşınmazlarının su ihtiyacını karşılamak amacıyla, davalılara ait tarla niteliğindeki taşınmazlardan mecra irtifakı kurulmasını istemiş ise de; zorunlu su mecra hakkı kurulmasına ilişkin istemlerde, isteği öne süren kişinin zorunlu su mecra hakkı kurulmasına ihtiyacı olup olmadığının saptanması, taşınmazının bu ihtiyacını kendi içinde (örneğin sondaj kuyusu vurulmak suretiyle) karşılama olanağı olup olmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması, ayrıca taşınmazın suya ihtiyaç duyup duymadığının da duraksamasız belirlenmesi, belirtildiği gibi su ihtiyacı varsa bunu kendisinin aşırı zahmet ve gidere katlanarak başka yoldan sağlayıp sağlamayacağının tespiti hususları üzerinde değerlendirme yapılması gerekir. Mahkemece bütün bu yönler üzerinde durulmamıştır....
edilen irtifak alanlarının toplam irtifak bedelinin 34.199,70 TL olduğunun TESPİTİNE; 3- Şanlıurfa ili Birecik ilçesi Çoğan köyü 1803 parsel yönünden; Şanlıurfa ili Birecik ilçesi Çoğan köyü 1803 parsel de kayıtlı bulunan taşınmaz da 28/01/2020 tarihli fen bilirkişisi Mehmet Arpacı nın hazırladığı ekli kroki uyarınca daimi irtifak alanı olarak İR1 harfle gösterilen ve kırmızı renkte taralı toplam 552,34 m2 lik kısmında (ağaç dikmemek bina ve tesis yapmamak şartıyla) davacı Botaş lehine DAİMİ İRTİFAK HAKKI TESİS VE TESCİLİNE; Şanlıurfa ili Birecik ilçesi Çoğan köyü 1803 parsel de kayıtlı bulunan taşınmaz da 28/01/2020 tarihli fen bilirkişisi Mehmet Arpacı nın hazırladığı ekli kroki uyarınca G1 olarak gösterilen toplam 276,17 m2 lik kısmında davacı Botaş lehine 2 YIL SÜRELİ GEÇİCİ İRTİFAK HAKKI TESİS VE TESCİLİNE; Dava konusu Şanlıurfa ili Birecik ilçesi Çoğan köyü 1802 parsel sayılı taşınmaz da davacı Botaş lehine daimi ve geçici olarak tesis edilen irtifak alanlarının toplam...
