Bir başka anlatımla, arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshi, taraf iradeleri fesihte birleşmediği sürece ancak mahkeme kararı ile mümkün olmaktadır. Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da tarafların sözleşmenin etkisinden kurtulmaları, başka bir anlatımla, sözleşme ilişkisinin tasfiyesi gerekir. Geriye etkili fesihte arsa sahibi BK'nın 108/I maddesine dayanarak yükleniciye veya onun halefi durumundaki kişilere verdiği tapuları geri isteyebilir. Geriye etkili feshin en önemli sonucu da tarafların sözleşmenin yapıldığı tarihteki mal varlığına getirilmeleridir. Bunun anlamı tarafların hiç sözleşme yapılmamış gibi sözleşmenin yapıldığı tarihteki mal varlığına dönmeleridir. Kısaca söylemek gerekirse, geriye etkili fesihte yükleniciye inşaatın fesih tarihindeki fiziki durumuna uygun bağımsız bölüm verilmez....
Taraflar arasındaki asıl davaya ilişkin tapu iptali ve tescil, karşı davaya ilişkin sözleşmenin feshi, eksik işler ve diğer giderlerin tazmini davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın kabulüne, karşı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde asıl davada davalı-karşı davada davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince, davacı yükleniciye isabet eden bağımsız bölümlerin tapu iptal ve tescili ile davalı tarafından satılan bağımsız bölümlerin bedelinin tahsilini; karşı davada ise davacı vekili, sözleşmenin geriye etkili feshi ile gecikme cezası, eksik işler bedeli ve başka bir sözleşme gereğince davacı yükleniciye verilen daire ve arsanın değerinin, yüklenici alacağından mahsubu ile, fazla alacağı çıkması halinde tahsilini talep ve dava etmişlerdir....
Oysa, ileriye etkili fesihte sonuç farklıdır. Burada arsa sahibi, yüklenicinin gerçekleştirdiği inşaat oranında arsa payını devretmekle yükümlü olmakla beraber yüklenicinin kusuru nedeniyle uğradığı zararların ödenmesini de ister. Ancak, gerek Dairemiz, gerekse Hukuk Genel Kurulu Kararları'nda, akdin ileriye etkili feshedilebilmesi için inşaat seviyesi % 90 ve üzeri orana ulaşmış olmalıdır. Mahkemece ileriye etkili feshin sonuçlarının da hüküm yerinde gösterilip açıklanması, tasfiyenin gerçekleştirilmesi ve uyuşmazlığın giderilmesi gerekmektedir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Hakimliği Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmal edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, 20.01.1997 tarihli Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin geriye etkili feshi nedeniyle imalât bedeli ile davalı arsa sahibine yapılan ödemelerin tahsili, karşı dava ise, gecikme tazminatı, manevi tazminat ve uğranılan zararın tazmini istemleriyle açılmış, mahkemece her iki davanın reddine karar verilmiş, karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle gerek sözleşmenin feshi dosyasında gerek bu dosyada alınan bilirkişi raporlarında binanın taşıyıcı sistemini ilgilendiren arızaların bulunduğunun, onaylı mimari...
Sayılı ilamıyla; Mevcut uyuşmazlıkta davacı ; davalı borçlunun temerrüde düşmesi nedenine dayalı olarak fesih ve ifa yerine geçen olumlu zararının tahsilini, olumlu zarar olarak ise daire bedelleri ile gecikme tazminatı istediğini belirtmiş ise de; davacının sözleşmenin feshini mi yoksa fesih olmaksızın yukarıda belirtilen seçimlik haklarını kullanmak isteyip istemediği tam olarak anlaşılamadığı, dolayısıyla mahkemece; davacıdan yeniden talep sonucunu açıklaması istenmeli; yapılan açıklamada sözleşmenin feshi istenir ise; fesih talebinin geriye etkili mi yoksa ileri etkili mi olduğu konusu açıklığa kavuşturulmalı, inşaatın mevcut durumuna göre talebi değerlendirilmelidir....
Maddesi gereğince cezai şart isteğine gelince: Yerleşik yargı kararlarına göre; geriye etkili fesih hallerinde sözleşme baştan itibaren hükümsüz kalacağından, ileriye yönelik beklenti oluşturan; sözleşme gereği yerine getirilseydi elde edilecek olan kazanç ya da kâr kaybı, gecikme veya kira tazminatı ve cezai şart alacağı gibi müspet zararlar sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça kural olarak istenemez. Hâl böyle olsa da, kusursuz olan tarafın kusurlu taraftan, sözleşmede özel olarak kararlaştırılan gecikme tazminatı ve cezai şart alacağı gibi kalemleri isteyebilmesi mümkündür. Ancak somut olayda, 11. Maddedeki hükmün söz edilen özel duruma uymadığı görülmektedir. Çünkü "sözleşmenin tek taraflı feshi halinde cezai şart" öngörülmüş olup resmi sözleşme tek taraflı feshedilemeyeceğinden, anılan hüküm yasa ve ictihatlara aykırı bir hüküm olmakla herhangi bir yaptırım gücü bulunmamaktadır....
Maddesi gereğince cezai şart isteğine gelince: Yerleşik yargı kararlarına göre; geriye etkili fesih hallerinde sözleşme baştan itibaren hükümsüz kalacağından, ileriye yönelik beklenti oluşturan; sözleşme gereği yerine getirilseydi elde edilecek olan kazanç ya da kâr kaybı, gecikme veya kira tazminatı ve cezai şart alacağı gibi müspet zararlar sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça kural olarak istenemez. Hâl böyle olsa da, kusursuz olan tarafın kusurlu taraftan, sözleşmede özel olarak kararlaştırılan gecikme tazminatı ve cezai şart alacağı gibi kalemleri isteyebilmesi mümkündür. Ancak somut olayda, 11. Maddedeki hükmün söz edilen özel duruma uymadığı görülmektedir. Çünkü "sözleşmenin tek taraflı feshi halinde cezai şart" öngörülmüş olup resmi sözleşme tek taraflı feshedilemeyeceğinden, anılan hüküm yasa ve ictihatlara aykırı bir hüküm olmakla herhangi bir yaptırım gücü bulunmamaktadır....
"İçtihat Metni"Mahkemesi:Asliye Hukuk Hakimliği Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle mahkemece karar altına alınan gecikme tazminatı yönünden davacı arsa sahibi vekili tarafından kararın onanmasının istenmesine, bu durumda davacı arsa sahibinin seçimlik hakkını akdin ifası yönünde kullandığının anlaşılmasına, mahkemece sözleşmenin feshi konusunda hüküm kurulmamış olmasının sonuca etkili görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 2,75 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 29.02.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"Mahkemesi:Asliye Hukuk Hakimliği Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle mahkemece karar altına alınan gecikme tazminatı yönünden davacı arsa sahibi vekili tarafından kararın onanmasının istenmesine, bu durumda davacı arsa sahibinin seçimlik hakkını akdin ifası yönünde kullandığının anlaşılmasına, mahkemece sözleşmenin feshi konusunda hüküm kurulmamış olmasının sonuca etkili görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 2,75 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 29.02.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Bu sözleşmelerde, yüklenicinin, kendi kusuruyla işi muayyen bir zamanda bitirmeyerek, temerrüde düşmesi nedeniyle iş sahibi tarafından sözleşmenin feshi halinde uyuşmazlığın kural olarak Borçlar Kanunu'nun 106 ve 108. maddeleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği, ancak olayın niteliği ve özelliğinin haklı gösterdiği durumlarda, Türk Medeni Kanunu'nun 2. maddesi hükmü gözetilerek, sözleşmenin ileriye etkili sonuç doğuracağı, ... gün ve 3/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında öngörülmüştür. Burada feshin geriye ve ileriye etkili olmasının sonuçları üzerinde durulmasında yarar vardır. Feshin geriye etkili olması durumunda, sözleşme hiç yapılmamış (yok) farzedilerek hüküm doğuracağından taraflar karşılıklı olarak birbirlerine verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerince geri alabilir....
