ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ: 24/01/2023 NUMARASI: 2023/65 Esas 2023/37 Karar DAVANIN KONUSU: 3. Şahıs Tarafından Açılan İstirdat Davası KARAR TARİHİ: 17/03/2023 KARAR YAZIM TARİHİ: 17/03/2023 Yukarıda esas numarası yazılı dosya resen istinaf incelemesi yapılmak üzere dairemize gönderilmiş olmakla yapılan inceleme neticesinde; Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacıya davalının alacaklı olduğu davalı ...'nin borçlusu olduğu Kayseri Genel İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyasından birinci ve ikinci haciz ihbarnameleri gönderildiğini, firma çalışanlarının ihmali neticesinde bu ihbarnamelerin görülmediğini ancak E-Tebligat gönderilmesi nedeniyle okundu kabul edildiğini, dolayısıyla ihbarnamelere cevap verilmediğini, daha sonra davalı tarafça üçüncü haciz ihbarnamesi gönderildiğini, bunun üzerine başlatılan haciz sonucu davacı şirketin menkul ve gayrimenkul mallarına haciz konulduğunu, dosya borçlusu olan davalı ...'...
Kayseri Genel İcra Müdürlüğünün 2019/107971 sayılı takip dosyası ile davalı T4 Şti tarafından 22.500,00 TL bedelli çeke istinaden davalı T3 aleyhine toplam 24.763,56- TL üzerinden icra takibi başlatıldığı, İ.İ.K.’nun 89/3. maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan davacı üçüncü kişi tarafından eldeki istirdat davasının açıldığı anlaşılmaktadır. İhbarnamenin gönderildiği icra takibi davalı alacaklı tarafından davalı borçlu Kadir Kanşıray'a karşı kambiyo senedine istinaden yapılmış olup ticari iş niteliğindeki takip dosyasından gönderilen ihbarnameye karşı açılan menfi tespit ve istirdat davasının da ticaret mahkemesinde görülmesi gerekir. Yargıtay 19. HD'nin 2019/1500 E. ve 2019/4799 K. sayılı ilamı da bu yöndedir. O halde, eldeki davanın Asliye Ticaret Mahkemesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. Bu nedenle, davaya bakmakla görevli mahkemenin Kayseri 2....
İcra Dairesi olduğunu, istirdat davası açılacak bir durumun şu an için bulunmadığını beyanla imza incelemesi yaptırılmasını talep etmiştir....
Şti. arasında 3 adet aracın satın alınması hususunda anlaştıklarını, sözleşme imzalandığını, sözleşmenin şartlarına göre müvekkil tarafından davalıya belirtilen araçlar için ödemenin bir kısmını verilen 3 adet çek ile gerçekleştireceği hususunda anlaşıldığını, akdedilen sözleşmenin üzerinden uzun süre geçmesine rağmen dava dışı şahıs ve sahibi olduğu şirket taraf belirtilen araçlar müvekkilinin üzerine noterde vasıtasıyla devir ve tescil edilmediğini, bunun üzerine kendilerine merkez ofiste yapılan görüşmede dava dışı şahıs ve sahibi olduğu şirket tarafından bu araçların kendisinin üzerine kayıtlı olmadığını araçların kendisi adına tescil edildikten sonra müvekkili ile devredebileceğini beyan ettiğini, ancak iş bu çekler haricindeki bakiye ödemeyi peşin aldığını, dava dışı şirket ve şahıs ile görüşme aşamasında iken ortada olan çekler o gün kaybolduğunu, araçların devir ve tesliminin yapılmaması üzerine müvekkili tarafından dava dışı ... Ve ... San. Tic. Ltd....
Borçlu hakkındaki takip; borçlu takibe hiç itiraz etmemişse, borçlunun yapmış olduğu itiraz icra mahkemesince kesin olarak kaldırılmış ise, borçlunun yapmış olduğu itiraz icra mahkemesince geçici olarak kaldırılmış ve borçlu tarafından süresi içinde borçtan kurtulma davası açılmamış ise kesinleşmiş olur. Borçlu itiraz süresi içinde itiraz hakkı varken borca ya da imzaya itiraz etmeyerek borcu öder ise cebri icra tehdidinden söz edilemeyeceğinden istirdat davası açamaz. Ancak sebepsiz zenginleşme davası açabilir. Yine süresinde borçtan kurtulma davası açmış ve bu davayı kaybetmiş olan borçlu istirdat davası açamayacağı gibi açtığı itirazın iptali davasını kaybeden borçlu da istirdat davası açamaz....
Dava, İİK.nın 89/5. maddesinden kaynaklanan istirdat istemine ilişkindir.Dava, davacının, dava dışı 3. kişinin borcundan kaynaklı olarak, davalıya borçlu olmadığının tespiti istemli açılan istirdat davası olup, ilk derece mahkemesi kararı davacı tarafından aktif husumet ehliyeti olduğu gerekçesi ile istinaf edilmiştir. İnceleme, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarınca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır. Anılan yasa hükmü: "...Üçüncü şahıs, kusuru olmaksızın bir mâni sebebiyle müddeti içinde haciz ihbarnamesine itiraz etmediği takdirde 65 inci madde hükmü uygulanır. Her halde, üçüncü şahsın genel hükümlere göre borçluya karşı müracaat ve tazminat hakkı saklıdır....
İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonunda; "Davanın niteliğine göre; 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından icra dosyasına yapılan ödemeden dolayı istirdat ve menfi tespit davasının icra takibinin borçlusu tarafından açılması gerekir. Bu tür davada, davacı sıfatı takip borçlusuna aittir. Takip konusu borç, 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından ödenmiş olsa bile; davacı sıfatı asıl borçluya aittir. Çünkü, burada borçtan kurtulan takip borçlusudur. Yargıtay 19 Hukuk Dairesi'nin 28/04/2016 tarih ve 2015/18160 Esas, 2016/7678 Karar sayılı içtihadı ve Yargıtay 19 Hukuk Dairesi'nin 06/05/2009 tarih ve 2009/4422 Esas, 2009/4085 Karar sayılı içtihadında da belirtildiği üzere ve İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2018/421 E....
İlk Derece Mahkemesi "...Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; istirdat davasının koşullarının oluştuğu durumlarda davanın sebepsiz zenginleşme davası olarak nitelendirilmesinin doğru olmadığı, davacının istirdat davası açma imkanı varken 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde istirdat davası açmadığı anlaşıldığından,..." gerekçesi ile davanın usulden reddine karar vermiştir....
Kural olarak yapılan bu ödemenin İİK gereğince borca mahsuben yapılmış sayılacağı, yapılan ödemede davacı üçüncü kişinin ödediği bedelin sebepsiz zenginleşme kurallarına göre dosya borçlusundan geri isteme hakkı bulunacağı, ancak davalı olan alacaklının sebepsiz zenginleşen konumunda olmadığı anlaşılmaktadır. 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından icra dosyasına yapılan ödemeden dolayı istirdat davasının icra takibinin borçlusu tarafından açılması gerekir. Bu tür davada, davacı sıfatı takip borçlusuna aittir. Takip konusu borç, 3.kişi tarafından, yani davacı tarafından ödenmiş olsa bile; davacı sıfatı asıl borçluya aittir. Çünkü, burada borçtan kurtulan takip borçlusudur. İcra dosyasında borçlu sıfatı olmayan borcu ödemiş olan davacı ... ... ... Şirketi'nin üçüncü kişi olarak ödediği bu parayı İİK 72. maddesi hükümleri uyarınca icra dosyası alacaklısına karşı istirdat davası açamayacağı şüphesizdir....
amacıyla açılan dava dosyasında TTK uyarınca istirdat davası açmak için kendilerine süre verildiğini, müvekkilinin çekin yetkili hamili olduğunu, bankaya vermek üzere imzalamış şekilde yedinde bulundurmakta iken çekin kaybolduğunu,çekte davacıya ait imzanın davalıya ciroyu, çekteki hakkı temlik içermediğini, 3. şahıs davalı ile davacının hiçbir hukuki ve fiili bağı, tanışıklarının bulunmadığını, davalıya borçlu olmadığının tespitine ve çekin istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
