İstirdat davası, İcra ve İflas Kanununda düzenlenmiş olmasına rağmen, uyuşmazlığı maddi hukuk bakımından sona erdirme amacına yönelik bir davadır. İstirdat davası normal bir eda davası olup, bununla icra takibi sırasında sebepsiz olarak ödendiği iddia edilen paranın geri verilmesi istenir.İstirdat davasının biri takip hukukuna, diğeri maddi hukuka ilişkin olmak üzere iki şartı vardır. İlk şart, geri verilmesi istenen paranın icra takibi sırasında ödenmiş olmasıdır. İkinci şart ise, maddi hukuk bakımından aslında borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehditi altında ödemek zorunda kalmış olmasıdır (İİK.m.72/Vll).İstirdat davasında önemle vurgulanması gerekli bir husus daha vardır ki, o da; borç olmayan paranın tamamen ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde istirdat davasının açılması gerekir (İİK.m.72/Vll)....

"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... ve ... aleyhine 07/11/2013 gününde verilen dilekçe ile istirdat ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 12/07/2018 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davalılar vekillerince süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. 1-Dava istirdat ve manevi tazminat istemine ilişkin olup, hüküm altına alınan miktarların toplamı dikkate alındığında istirdat talebi yönünden de hükmün temyizinin kabil olduğu anlaşılmakla her iki talep yönünden temyiz incelemesi yapılmıştır. 2-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalı ...'in tüm, davalı ...'...

"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki yargılamanın iadesi ve istirdat davasından dolayı yerel mahkemece verilen gün ve sayısı yukarıda yazılı kararın; Dairemizin 01/04/2013 gün ve 2012/15764-2013/6015 sayılı ilamıyla onanmasına karar verilmiştir. Süresi içinde davacı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla HUMK’nun 440-442. maddeleri uyarınca tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. Dava, yargılamanın yenilenmesi ve istirdat istemine ilişkindir. Mahkemece yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, istirdat isteminin ise kısmen kabulüne dair verilen karar, Dairemizin 01/04/2013 tarih 2012/15764 esas ve 2013/6015 karar sayılı ilamı ile onanmış, davacı tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir....

İstirdat davası İİK 72.maddesinde düzenlenmiş olup TBK'da düzenlenen sebepsiz zenginleşme davasından farklılık arz etmektedir.Sebepsiz zenginleşme kaynaklı açılacak davada ödemenin hataen yapıldığının ispatlanması gerekmekte olup istirdat davasında bu şart bulunmamaktadır .Çünkü istirdat davasına konu bedel cebri icra tehdidi altında ödenmesi gerekmektedir.Davacının yapmış olduğu ödemenin herhangi bir takip başlamadan yapıldığı görülmekle eldeki dava istirdat davası olarak nitelendirilemez.Dolayısıyla hakimin Türk hukukunu resen uygulayacağını düzenleyen HK'nın 33.maddesi uyarınca dava sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı iade davasıdır. 6098 sayılı TBK'nın 78.maddesi '' Borçlanmadığı edimi kendi isteğiyle yerine getiren kimse, bunu ancak, kendisini borçlu sanarak yerine getirdiğini ispat ederse geri isteyebilir.'' şeklindedir.Kanunda belirtildiği şekliyle ödeme yapanın hataya düşmesi gerekmekte olup eldeki dosyada herhangi bir yanılma yahut hata durumu söz konusu değildir....

Takibe konu ilamın konusunun menfi tespit davasından dönüşen istirdat davasından kaynaklanmadığı, menfi tespit talebinin reddine karar verildiği ve istirdat talebine ilişkin hüküm kurulduğu, istirdat kararının icrası için kesinleşmesi gerekmediğinden dosya kapsamı, delil durumu, gerekçe değerlendirildiğinde mahkeme kararında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesi bakımından usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığı görülmekle istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1- b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur....

Ancak 6102 sayılı TTK’nin 763. maddesinde iptali istenen kambiyo senedinin mahkemeye sunulması durumunda davacıya istirdat davası açması için süre verileceği, davacının bu süre içinde dava açmaması durumunda, mahkemenin, kambiyo senedini, sunmuş olana geri vereceği ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldıracağı düzenlenmiş olup, bu düzenlemenin mefhumu muhalifinden anlaşılacağı üzere verilen süre içerisinde istirdat davasının açılmış olması durumunda kambiyo senedine ilişkin konulan ödeme yasağının kaldırılmaması gerekir. İstirdat davasını açan davacı, senedin ödeneceği endişesinden uzak bir şekilde yürütür (Prof. Dr. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1997, s. 294). Somut olayda davacının mahkemece kendisine verilen süre içerisinde istirdat davası açtığı sabit olup, anılan düzenlemeler gözetilerek karar verilmesi gerekirken ödeme yasağına ilişkin tedbirin kaldırılmasına karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir..." Yargıtay 11....

Her ne kadar davacı tarafından kötü niyet tazminatı talep edilmiş ise de İİK 72.maddesi uyarınca açılan istirdat davalarında kötü niyet tazminatının öngörülmediği,yalnızca menfi tespit davası olarak açılıp İİK 72/6.maddesi uyarınca kanunen istirdat davasına dönüşen davalar açısından kötü niyet tazminatına hükmedilebileceği göz önüne alınarak kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir. Her ne kadar dava dilekçesinde dava,menfi tespit ve istirdat olarak açılsa da HMK 33.maddesi uyarınca davanın yalnızca istirdat davası olduğu görülmüş ve yargılama bu yönde sevk ve idare edilmiştir.Celp edilen ödeme belgeleri göz önüne alındığında toplam ödenen ve istirdata konu olabilecek bedelin ---- olduğu görülmüş ve arta kalan talebin reddine karar verilmiştir. Yukarıda belirtilen gerekçeler ışığında davanın kısmen kabulüne ilişkin aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....

nin bu ipotek sebebiyle davalı Bankaya bir borçlarının bulunmadığına dair menfi tespit davası açtıkları, yargılama sırasında ipotekli taşınmazın cebri icra yolu ile satıldığı ve davanın kendiliğinden istirdat davasına dönüştüğü anlaşılmıştır. 3.Kural olarak; menfi tespit davalarında borçlu tarafından 2004 sayılı Kanunun 72 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca ihtiyati tedbir kararı alınmadığı durumlarda aynı Kanunun 72 inci maddesinin 6 ıncı fıkrası gereğince borç da ödenmişse davaya istirdat davası olarak devam edilir. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüşmesi üzerine, mahkemece davanın davacı lehine hükme bağlanması halinde, davacının kısmen veya tamamen ödemiş olduğu paranın davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekir....

İcra İflas Kanununun 72.maddesinde öngörülen istirdat davası, TBK'nun 77 vd. maddelerinde öngörülen istirdat (sebepsiz zenginleşme) davasının özel bir türü olup, bu nedenle kendine has özellikler taşır. İstirdat davasının açılabilmesi için, paranın takibin başlatıldığı icra dairesine ödenmiş olması gerekmektedir. İcra dairesine bu şekilde ödenmiş takip borcunun, ayrıca icra dairesince alacaklıya verilmiş olması şart değildir. Paranın cebri icra tehdidi nedeniyle ödenmiş sayılması için, takip kesinleştikten sonra takip borçlusunca para ödenmelidir. Dolayısıyla icra takibine borçlunun hiç itiraz etmeyerek veya itiraz etmesine karşın icra mahkemesince verilen itirazın kesin kaldırılması kararı yahut itirazın geçici kaldırılması kararından sonra takip borçlusu tarafından borçtan kurtulma davası açılmaması sebebiyle, takibin kesinleşmiş olması halinde, istirdat davası açılabilecektir....

Davalı vekili, istirdat davasının zamanaşımı sebebiyle reddi gerektiğini, davacının aynı konu ve aynı icra dosyası ile ilgili olarak daha önce de İstanbul ... 22.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/485 esas 2015/271 karar nolu dosyası ile istirdat davası açıp davayı takip etmemiş olması nedeniyle davanın açılmamış sayılmasına karar verildiğini,bu kararın kesinleştiğini savunarak davanın kesin hüküm nedeniyle reddini istemiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda; tacir olan taraflar arasındaki uyuşmazlığın ticari mal alışverişinden kaynaklı istirdat istemi olduğu,... 4.maddesine göre bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davalarının ticari dava sayıldığı ve 6102 sayılı ... 6335 sayılı Yasayla değişik 5.mad 3.fıkrasına göre göreve ilişkin usul hükümlerinin uygulanacağı gerekçesiyle, davanın görevsizlik nedeniyle reddine karar verilmiş,hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir....