Mahkemece, dosya kapsamına ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne, dava konusu alacakların temerrüt faizi olması nedeniyle tekrar temerrüt faizi yürütülmesi istemlerinin istirdat davaları bakımından reddine karar verilmiştir. Kararı, taraflar vekilleri temyiz etmiştir. 1-Asıl dava İle birleşen 7 dava istirdat; birleşen bir dava (2001/446 Esas), menfi tesbit istemine İlişkindir....

a ait çekin son hamilinin bilinmesi nedeniyle davacıya istirdat davası açması için süre vermiştir. Davacı istirdat davası açacağına menfi tespit ve çek iptali davası açmıştır. Halihazırda ...20. Asliye Ticaret Mahkemesinde zaten açılan bir çek iptali davası var iken aynı çek için açılan ikinci çek iptali davası yönünden derdestlik nedeniyle davanın reddi gerekir. Yine davacı tarafa istirdat davası açması için süre verilmesine rağmen borçlu olmadığının tespiti yani menfi tespit davası açılmıştır. İkisi farklı davalardır. İstirdat çekin iadesi şeklinde bir dava iken borçlu olunmadığının tespiti yani menfi tespit davasında çekin iadesi değil bu çekten davalıya karşı borçlu olunmadığnın tespiti istenir. Taleple bağlılık ilkesi gereği menfi tespit davası açısından değerlendirme yapılması gerekir. Çekin son hamili davalı ...Bankası Anonim Şirketi olmayıp çek ciro silsilesinde de görüldüğü üzere çek aslını mahkememize sunan ...Şirketi'dir....

İstirdat davası, İcra ve İflas Kanununda düzenlenmiş olmasına rağmen, uyuşmazlığı maddi hukuk bakımından sona erdirme amacına yönelik bir davadır. İstirdat davası normal bir eda davası olup, bununla icra takibi sırasında sebepsiz olarak ödendiği iddia edilen paranın geri verilmesi istenir.İstirdat davasının biri takip hukukuna, diğeri maddi hukuka ilişkin olmak üzere iki şartı vardır. İlk şart, geri verilmesi istenen paranın icra takibi sırasında ödenmiş olmasıdır. İkinci şart ise, maddi hukuk bakımından aslında borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehditi altında ödemek zorunda kalmış olmasıdır (İİK.m.72/Vll).İstirdat davasında önemle vurgulanması gerekli bir husus daha vardır ki, o da; borç olmayan paranın tamamen ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde istirdat davasının açılması gerekir (İİK.m.72/Vll)....

"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... ve ... aleyhine 07/11/2013 gününde verilen dilekçe ile istirdat ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 12/07/2018 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davalılar vekillerince süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. 1-Dava istirdat ve manevi tazminat istemine ilişkin olup, hüküm altına alınan miktarların toplamı dikkate alındığında istirdat talebi yönünden de hükmün temyizinin kabil olduğu anlaşılmakla her iki talep yönünden temyiz incelemesi yapılmıştır. 2-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalı ...'in tüm, davalı ...'...

"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki yargılamanın iadesi ve istirdat davasından dolayı yerel mahkemece verilen gün ve sayısı yukarıda yazılı kararın; Dairemizin 01/04/2013 gün ve 2012/15764-2013/6015 sayılı ilamıyla onanmasına karar verilmiştir. Süresi içinde davacı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla HUMK’nun 440-442. maddeleri uyarınca tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü. Dava, yargılamanın yenilenmesi ve istirdat istemine ilişkindir. Mahkemece yargılamanın yenilenmesi isteminin kabulüne, istirdat isteminin ise kısmen kabulüne dair verilen karar, Dairemizin 01/04/2013 tarih 2012/15764 esas ve 2013/6015 karar sayılı ilamı ile onanmış, davacı tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir....

Borç ödendikten sonra açılacak dava istirdat davası olup bu davanın da İİK'nın 72/VII. maddesi uyarınca borcun ödendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekir. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüşmesi ve davaya istirdat davası olarak devam edilmesi İİK'nın 72/VI. maddesinde düzenlenmiş olup, bu madde hükmüne göre borçlu, açtığı menfi tespit davasında ihtiyatı tedbir kararı almamış veya verilen ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması sebebiyle dava konusu borcu ödemek zorunda kalmış olursa menfi tespit davası Yasa gereği kendiliğinden istirdat davasına dönüşür ve davaya istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda İİK'nın 72/VII. maddesindeki 1 yıllık hak düşürücü süre de uygulanmaz....

İstirdat davası İİK 72.maddesinde düzenlenmiş olup TBK'da düzenlenen sebepsiz zenginleşme davasından farklılık arz etmektedir.Sebepsiz zenginleşme kaynaklı açılacak davada ödemenin hataen yapıldığının ispatlanması gerekmekte olup istirdat davasında bu şart bulunmamaktadır .Çünkü istirdat davasına konu bedel cebri icra tehdidi altında ödenmesi gerekmektedir.Davacının yapmış olduğu ödemenin herhangi bir takip başlamadan yapıldığı görülmekle eldeki dava istirdat davası olarak nitelendirilemez.Dolayısıyla hakimin Türk hukukunu resen uygulayacağını düzenleyen HK'nın 33.maddesi uyarınca dava sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı iade davasıdır. 6098 sayılı TBK'nın 78.maddesi '' Borçlanmadığı edimi kendi isteğiyle yerine getiren kimse, bunu ancak, kendisini borçlu sanarak yerine getirdiğini ispat ederse geri isteyebilir.'' şeklindedir.Kanunda belirtildiği şekliyle ödeme yapanın hataya düşmesi gerekmekte olup eldeki dosyada herhangi bir yanılma yahut hata durumu söz konusu değildir....

Ancak 6102 sayılı TTK’nin 763. maddesinde iptali istenen kambiyo senedinin mahkemeye sunulması durumunda davacıya istirdat davası açması için süre verileceği, davacının bu süre içinde dava açmaması durumunda, mahkemenin, kambiyo senedini, sunmuş olana geri vereceği ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldıracağı düzenlenmiş olup, bu düzenlemenin mefhumu muhalifinden anlaşılacağı üzere verilen süre içerisinde istirdat davasının açılmış olması durumunda kambiyo senedine ilişkin konulan ödeme yasağının kaldırılmaması gerekir. İstirdat davasını açan davacı, senedin ödeneceği endişesinden uzak bir şekilde yürütür (Prof. Dr. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1997, s. 294). Somut olayda davacının mahkemece kendisine verilen süre içerisinde istirdat davası açtığı sabit olup, anılan düzenlemeler gözetilerek karar verilmesi gerekirken ödeme yasağına ilişkin tedbirin kaldırılmasına karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir..." Yargıtay 11....

Takibe konu ilamın konusunun menfi tespit davasından dönüşen istirdat davasından kaynaklanmadığı, menfi tespit talebinin reddine karar verildiği ve istirdat talebine ilişkin hüküm kurulduğu, istirdat kararının icrası için kesinleşmesi gerekmediğinden dosya kapsamı, delil durumu, gerekçe değerlendirildiğinde mahkeme kararında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesi bakımından usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığı görülmekle istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1- b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur....

Her ne kadar davacı tarafından kötü niyet tazminatı talep edilmiş ise de İİK 72.maddesi uyarınca açılan istirdat davalarında kötü niyet tazminatının öngörülmediği,yalnızca menfi tespit davası olarak açılıp İİK 72/6.maddesi uyarınca kanunen istirdat davasına dönüşen davalar açısından kötü niyet tazminatına hükmedilebileceği göz önüne alınarak kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir. Her ne kadar dava dilekçesinde dava,menfi tespit ve istirdat olarak açılsa da HMK 33.maddesi uyarınca davanın yalnızca istirdat davası olduğu görülmüş ve yargılama bu yönde sevk ve idare edilmiştir.Celp edilen ödeme belgeleri göz önüne alındığında toplam ödenen ve istirdata konu olabilecek bedelin ---- olduğu görülmüş ve arta kalan talebin reddine karar verilmiştir. Yukarıda belirtilen gerekçeler ışığında davanın kısmen kabulüne ilişkin aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....