Dava, taraflar arasında düzenlenen fuar alanı tahsisine ilişkin taraflar arasında yapılan protokol nedeniyle bakiye kira alacağı ve cezai şartın tahsiline yönelik icra takibine yapılan itirazın iptali talebine ilişkindir. Taraflar arasında düzenlenen protokolün cezai şart başlıklı 6.1. maddesinde “... Taraflardan biri tek taraflı olarak bu protokol hükümlerine aykırı davrandığı takdirde; o yılın kira bedeli karşılığı 85.000 Euro + KDV cezayı nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt eder” denilmiş olup, sözleşme uyarınca davacı cezai şart olarak kira bedeli toplamını veya eksik kira bedelinden birini talep edebilir, hem cezai şart hem de ödenmeyen kira bedellerinin ikisini birden talep edemez. Davacı dava dilekçesinde ödenmeyen kira bedelini de talep etmesine göre seçimlik hakkını ödenmeyen kira bedeli yönünden kullandığı kanaatine varılmıştır....
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz 1-01.01.2016 tarihinde yürürlüğe giren 2016 protokolünün 6.12 maddesi ile “Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile; Kurumca tespit edilen ve sözleşmesinin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu Protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır. Ancak kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez. Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz....
Gerekçe: Taraflar arasında, iş sözleşmesinde yer alan cezai şart düzenlemesinin geçerliliği ve cezai şart miktarının tespitinde oranlama ve indirim yapılıp yapılmayacağı hususları uyuşmazlık konusudur. Cezai şart, mevzuatımızda Borçlar Kanunu'nda düzenlenmiş olup, İş Kanunlarında konuya dair bir hükme yer verilmemiştir. Asgari süreli sözleşmelerde cezai şart konulamayacağı yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu tür iş sözleşmelerinde, cezai şart içeren hükümler, karşılıklılık prensibinin bulunması halinde kural olarak geçerlidir. Dosya içeriğine göre davacının, davalı kooperatifte aday personel olarak çalışmaya başladığı, taraflar arasında 18.05.2010 tarihli asgari süreli ve davacının beş yıl süre ile çalışmasını öngören iş sözleşmesi düzenlendiği, aynı zamanda sözleşmenin taraflarca haksız ve geçersiz olarak feshi halinde cezai şart öngörüldüğü belirlenmiştir....
Yine, 01.10.2020 tarihinde yürürlüğe giren 2020 Yılı Eczane Protokolünün 6.12 maddesinde; "Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile; Kurumca tespit edilen ve sözleşmesinin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu Protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır. Ancak Kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez. Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz....
maddesi ihlal edildiğinden her bir takip için 10.000,00 TL olarak hesaplanmak suretiyle 220.000,00 TL cezai şart, tedavi gideri olarak kurum tarafından müvekkiline ödenen 465,08 TL'nin yersiz ödeme sayılarak müvekkili kurum alacaklarından mahsup edileceğinin bildirildiğini, müvekkilinin bu bildirime itiraz etmesi üzerine yeniden düzenlenmesine karar verildiğini ve cezai şartın 44.000,00 TL'ye düşürüldüğünü, bu talebin hukuka aykırı olduğunu, açıklanan nedenlerden dolayı müvekkilinin davalıya 44.000,00 TL cezai şart ve 465,08 TL yersiz ödeme nedeniyle borçlu olmadığının tespitine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
maddesi ihlal edildiğinden her bir takip için 10.000,00 TL olarak hesaplanmak suretiyle 220.000,00 TL cezai şart, tedavi gideri olarak kurum tarafından müvekkiline ödenen 465,08 TL'nin yersiz ödeme sayılarak müvekkili kurum alacaklarından mahsup edileceğinin bildirildiğini, müvekkilinin bu bildirime itiraz etmesi üzerine yeniden düzenlenmesine karar verildiğini ve cezai şartın 44.000,00 TL'ye düşürüldüğünü, bu talebin hukuka aykırı olduğunu, açıklanan nedenlerden dolayı müvekkilinin davalıya 44.000,00 TL cezai şart ve 465,08 TL yersiz ödeme nedeniyle borçlu olmadığının tespitine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
"; (5.3.5.) maddesinde, “Kurum, İl Sağlık Müdürlüğü veya Eczacı Odası tarafından eczanede yapılan denetimde, reçete sahibi veya ilacı alan kişiye teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edildiğinin tespiti halinde ilaç bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde ilaç bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 6 (altı) ay süreyle sözleşme yapılmaz.”; Aynı tarihli protokolün (6.12.) maddesinde; "Bu protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile ; Kurumca tespit edilen ve sözleşmenin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasında bayilik sözleşmesi olduğunu, davalının sözleşmeyi feshettiğini, cezai şartın tazmini için dava açtığını, yapılan yargılamada cari ilişkide müvekkilinin fazla ödemesinin bulunduğunun tespit edildiğini ileri sürerek, fazla ödemenin faiziyle davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, müvekkilinin davacıya borcu olmadığını, ilgili dosyada tespit edilen fazla ödemenin cezai şart bedelinden mahsup edildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir....
Davalının feshinin haklı görülmesi durumunda davacının 10.000 USD cezai şart ödemekle yükümlü olacağı, bu durumda istirdat edilecek bir alacağı bulunmayacağı; bilirkişi heyetinin görüşünün bu yönde olduğu, Sayın Mahkemenin aksi görüşte olması durumunda ibraname tarihi esas alınarak yapılan hesaplamaya göre davacının toplam 84.327,56 TL talep edebileceği,..." sonuç ve kanaatine varılmıştır. Dosya kapsamı değerlendirildiğinde; 21.04.2014 tarihli bayilik sözleşmesi, davacının rakip ürün satması gerekçesiyle davalı tarafından feshedilmiş olup, .... İcra Müd. 2015/... esas sayılı takip dosyasının konu edilen bononun ise cezai şart tutarına tekabül ettiği anlaşılmış, davacının da rakip ürün satmadığına yönelik beyanı ve ispatı bulunmadığından davalının sözleşmeyi haklı nedenle feshettiği ve cezai şart alacağına hak kazanacağı da dikkate alındığında davacının davasının reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Ancak Kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez. Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz. Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce (5.3) numaralı maddede sayılan fiillerden dolayı sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczanelerin yazılı talebi üzerine, bu Protokoldeki cezai şart ve fesih hükümleri uygulanır." hükmünün düzenlendiği yazılıdır. Ayrıca bu protokolde 2012 protokolünün 4.3.6. maddesi tamamen kaldırıldığı gibi 5.3.5. maddesindeki cezai şart eczacı lehine azaltılmıştır. Hal böyle olunca, mahkemece, 2016 yılı protokolü değerlendirilmek suretiyle sonucuna uygun karar verilmesi gerekli olup, bu husus gözardı edilerek yazılı olduğu şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir....
