"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava, taraflar arasında düzenlenen 15.08.2005 tarihli üst kullanım sözleşmesinin feshi, üst hakkının tapudan terkini ve cezai şart istemi, karşı dava ise sözleşmenin haksız feshi nedeniyle tazminat istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü, davalı-davacı temyiz ettiğinden, temyiz edenin sıfatına göre dosya Dairemizce görevli 13.Hukuk Dairesine gönderilmiştir. Yargıtay 13. Hukuk Dairesince 29.06.2012 tarih 2012/15640 esas ve 2012/16991 karara sayılı ilamı ile dava kira sözleşmesinden kaynaklanan kiracılığın tespitine ilişkin olduğu nedeniyle Yargıtay 6. Hukuk Dairesine gönderilmiştir. Yargıta 6. Hukuk Dairesince asıl dava üst hakkı sözleşmesinin iptali ve tapudan terkini istemine ilişkin olduğu gerekçesiyle Yargıtay 14. Hukuk Dairesine gönderilmiştir....
Bu itibarla görev kuralları tarafların ileri sürmesine gerek olmaksızın hâkim tarafından ve yargılamanın her aşamasında resen gözetilir. 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 Sayılı HMK'nun 4/1-a maddesine göre “Kiralanan taşınmazların, 09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda” Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir. Somut olayda, dava sürücüsüz araç kiralama sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili için başlatılan icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir. Uyuşmazlık kira ilişkisinden kaynaklandığına göre sulh hukuk mahkemesi görevli olduğundan mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya uygun bulunduğundan aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Bu itibarla görev kuralları tarafların ileri sürmesine gerek olmaksızın hâkim tarafından ve yargılamanın her aşamasında resen gözetilir. 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 Sayılı HMK'nun 4/1-a maddesine göre “Kiralanan taşınmazların, 09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda” Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir. Somut olayda, dava sürücüsüz araç kiralama sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili için başlatılan icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir. Uyuşmazlık kira ilişkisinden kaynaklandığına göre sulh hukuk mahkemesi görevli olduğundan mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi usül ve yasaya uygun bulunduğundan aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi K A R A R Dava, üst hakkı sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir. 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 6723 sayılı Kanunun 21. maddesi ile değişik 60/3. maddesi gereğince, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun Hukuk Dairelerinin işbölümünü düzenleyen 20.01.2017 tarihli ve 2017/1 sayılı Kararına ve davanın açıklanan niteliğine göre temyiz inceleme görevi Yargıtay (13.) Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle dosyanın sözü edilen görevli Yüksek Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 12.02.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
İstem, Türk Medeni Kanununun 726, 826-836. maddelerinde düzenlenen üst hakkına ilişkin irtifak hakkı tesisidir. Bir kimsenin üçüncü kişiye taşınmazı üzerinde veya altında yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisi veren ve üst hakkı olarak tanımlanan bu irtifak resmi bir sözleşme veya ölüme bağlı tasarruf gibi geçerli bir hukuki sebebin varlığı ve malikin tescil talebi üzerine tesis edilir (Gürsoy/Eren/Cansel, Türk Eşya Hukuku, Ankara 1978 s.952). Üst hakkının içerik ve kapsamını düzenleyen Türk Medeni Kanununun 827. maddesinde de açıkça resmi senetten söz edilmiştir. Buradaki resmi senetten maksat, resmi bir memur tarafından hazırlanarak, tarafların resmi memur huzurunda imzaladıkları resmi memurun mühür, imza ve onayını da içeren sözleşmelerdir. Tapu Kanununun 26. maddesinde de tapu sicil müdürlüklerinde resmi senet düzenlenmek suretiyle yapılacak işlemler arasında "üst hakkı irtifakı" tesisi de yer almaktadır....
Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik'in "İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla satışa konu tahsis ve üst hakları"başlıklı EK MADDE 4 – (Ek:RG-25/9/2018-30546) "(1) Bakanlık tarafından adına tahsis yapılan yatırımcı lehine tesis edilen üst hakkının ipotek alacaklısı kredi kuruluşu tarafından ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla satışından önce veya sonra önceki yatırımcıdan kaynaklanan sebeplerle kesin tahsisin iptali gereken hallerde; üst hakkını icra yoluyla edinen kredi kuruluşu tarafından başvuruda bulunulması, mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, varsa Bakanlık ve ilgili idareler aleyhine açılmış davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi, tahsis koşullarına ve üst hakkı sözleşmesine ilişkin aykırılıkların ve izinsiz işlemlerin Bakanlıkça belirlenen şekilde ve sürede giderileceğinin taahhüt edilmesi halinde, Bakanlıkça kesin tahsis iptal edilmez." hükmü ile Üst hakkı ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla...
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, üst hakkından kaynaklanan ödemeden Gelir Vergisi Kanunun 94. maddesine uyarınca tevkif suretiyle tahsil edilen vergilerin yasal faizi ile birlikte iadesi istemiyle düzeltme ve şikayet başvurusu yapılmış ise de, açılan davada Vergi Dava Dairesince, verginin yasallığı ilkesi uyarınca, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun vergi tevkifatını düzenleyen 94. maddesinde açıkça sayılmayan üst hakkı ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapılmasına hukuken olanak bulunmadığı belirtilerek davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, uyuşmazlığın çözümü, üst hakkı sözleşmesinin hukuk alemindeki yerinin ve ne şekilde nitelendirilmesi gerektiğinin tespitine bağlı olup, söz konusu üst hakkının nitelendirilmesi hukuki yorum gerektirdiğinden, davacı tarafından ileri sürülen iddiaların, ancak tahakkuk işlemine karşı süresi içerisinde açılan davada incelenmesi mümkündür....
DAVA KONUSU : Üst Hakkı Kurulması(Kira İlişkisinden Kaynaklanan) KARAR : Manavgat 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/173 E. - 2020/158 K. sayılı dosyası üzerinden istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize intikal eden dosya incelendi: GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin Manavgat 1. Noterliği'nin 28/04/2010 tarih, 4764 yevmiye numarasıyla T1 Müh. Mim. Maden. San ve Tic. Ltd. Şti. isimli firmayı satın alarak ünvanını Paşa -2 İnşaat Tur. Müh. Mim. Maden. San ve Tic. Ltd....
Üst hakkı olarak tanımlanan bu hakkın, bağımsız ve sürekli nitelikte ise hak sahibinin istemi üzerine tapu kütüğüne “taşınmaz” olarak kaydı Türk Medeni Kanununun 826. maddesinin 3. fıkrası hükmü uyarınca mümkündür. En az otuz yıl için kurulan üst hakları sürekli nitelikte kabul edilir. Üst hakkını bağımsız kabul edebilmek için de başkasına devrinin taraflarca kısıtlanmamış olması gerekir Kural olarak üst hakkı tesisi, önce tarafların üst hakkı kurulması konusunda yazılı veya sözlü anlaşmış olmaları, ilgili tapu siciline giderek iradelerini resmi senet düzenlemeye yetkili olan memur huzurunda açıklayıp üst hakkı kuruluş senedi yapmaları, sonra da resmi memurdan üst hakkının bir irtifak hakkı olarak taşınmaz kaydına şerh edilmesi veya tescilini istemeleri suretiyle olur....
İstinaf sebepleri: Davacı vekili süresinde sunduğu istinaf başvuru dilekçesinde; taraflar arasındaki ilişkinin üst hakkı sözleşmesi olduğunu, davalı ile resmi şekilde üst hakkı sözleşmesi yapıldığını, üst hakkının halen devam ettiğini davalının bu üst hakkına dayalı olarak taşınmazları ipotek ettirdiğini, davalının taşınmazı malik gibi tasarruf ettiğini belirterek mahkemece verilen kararın kaldırılmasına karar verilmesi talep etmiştir....
