TTK'nun bu hükümlerine göre çek istirdatı davasında yetkili hamilin hakkını 790.maddeye göre ispatlaması yeterli olup çeki edinme sebebine kanıtlaması gerekmemektedir. Somut olayda, davacı taraf, ... Bankası Sefaköy şubesine ait ... seri numaralı 30/07/2018 keşide tarihli, 120.000-TL bedelli, keşidecisi ... Ltd. Şti. olan çekin 13/04/2018 günü ciro edilerek şirket çalışanı davalı ...'a bedelinin tahsil edilmesi amacıyla faktoring şirkete götürmesi için verildiğini, çekin kötü niyetli olarak geri iade edilmediğini, davalı taraf ise çekin teslim edildiğini fakat borcuna mahsuben verildiğini iddia etmekteyken davacı taraf 30.10.2018 tarihli beyan dilekçesinde ve 28.11.2018 tarihli ön inceleme duruşmasındaki beyanında çekin 3.şahsa ciro edildiğini ve çek bedelinin 3.şahıs tarafından tahsil edildiğini ifade ederek, davanın çek bedelinin istirdatı olarak devam ettirilerek çek bedelinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ettiği anlaşılmaktadır....
ten alınarak davacıya iadesine, çekin iadesinin mümkün olmaması halinde bu çek dolayısıyla davacının davalı ...'e borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, hüküm davalı ... vekilince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin taktirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir. 2-Dava; rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle çekin istirdatı istemine ilişkindir. Davacı çekin istirdatı isteminde bulunmuş, mahkeme de bu istemi kabul etmiştir. Ancak, davacının talebi olmadığı halde talep aşımı suretiyle ''iade mümkün olmazsa bu çek dolayısıyla davacının davalı ...'e borçlu olmadığının tespitine'' şeklinde karar verilmesi doğru olmamıştır....
ye (Vergi No:...) karşı çek istirdatı davası açması ve açıldığına dair bilgileri mahkememize sunması için 2 haftalık kesin süre verildiği, verilen kesin süre içerisinde istirdat davası açılmaz ise bu çek yönünden davanın usulden reddine karar verilebileceği ihtar edilmiş, verilen kesin süre içerisinde istirdat davası açılmadığı anlaşılmıştır. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı vekili tarafından dava konusu ... Bankası Çark Caddesi/Sakarya şubesine ait ... seri numaralı, keşidecisi ... ......olan, 26.750,00-TL bedelli çekin zayii nedeniyle iptali için dava açılmıştır. ... bankasına yazılan müzekkere cevabında dava konusu çekin ... Bank İzmir 1. San. Sitesi Şubesi tarafından 01/08/2013 tarihinde takas merkezine ibraz edildiği karşılıksız işlemi gördüğü bildirilmiştir. ... bankasının cevabi yazısı uyarınca ... Bankasına müzekkere yazılmış, davaya konu çekin ... İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti tarafından bankaya ibraz edildiği anlaşılmıştır....
Somut olayda ise uyuşmazlık TTK'nın 792. maddesi uyarınca çek istirdatı istemine ilişkin olup, konusu bir miktar para alacağı değildir. Dava devam ederken çekin bedelinin davalı tarafça tahsil edilmesi halinde davanın çek bedelinin istirdatına dönüşmesi halinde de durum değişmeyecektir. Zira çek bedelinin istirdatı istemi davadaki asli taleptir.O halde ilk derece mahkemesince, çek istirdatı talebinin TTK'nın 5/A maddesi gereğince arabuluculuk dava şartına tabi olmadığı dikkate alınarak işin esasına girilip bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. Açıklanan gerekçelerle, ilk derece mahkemesince dava şartlarına aykırı karar verildiğinden, HMK'nin 353/1.a.4 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına dair aşağıdaki karar verilmiştir....
ın gösterilmesi doğru değil ise de, bu yanlışlığın esasa etkili bulunmamasına ve mahallinde düzeltilebilecek maddi hata niteliğinde görülmesine göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir. 2- Dava, çek istirdatı istemine ilişkin olup, davacı lehtar çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri sürerek işbu davayı açmış, davalı ise çekin yetkili hamili olduğunu savunmuştur. Mahkemenin de kabulünde olduğu gibi, dava konusu çekteki ciro silsilesi düzgün olup, aksi ispatlanamadığı için davalı taraf iyi niyetli yetkili hamil konumundadır....
Şti. 3-... arasındaki çek istirdatı ve menfi tespit davası hakkında Asliye Ticaret Mahkemesi'nden verilen 20/04/2016 gün ve 2014/793 E. - 2016/365 K. sayılı hükmün davacı-birleşen dosyalar davacısı tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. - KARAR - Heyetçe incelenmesine gerek görülen dava konusu 03.12.2011 keşide tarihli 1.500,00 TL bedelli çek ile 16.12.2011 keşide tarihli 4.000,00 TL bedelli çekin arkalı önlü okunaklı örneğinin dosyaya eklenerek gönderilmesi için, dosyanın yerel mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE, 22/01/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi....
GEREKÇE: Dava, 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesine dayalı olarak çekin istirdatı istemine ilişkindir.TTK’nın 792. maddesine göre, "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790'ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.'' TTK'nın 790. maddesinde ise, "cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır" hükmü düzenlenmiştir.Çek istirdatı davalarında davacı çekin yetkili hamili olduğunu, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş veya çeki iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlamalıdır....
Çek Seri Numaralı, 50.000,00-TL bedelli çeki bankaya ibraz eden ... ... Anonim Şirketi (Vergi Kimlik Numarası: ....) karşı çek istirdatı davası açması ve açıldığına dair bilgileri mahkememize sunması için 2 haftalık kesin süre verildiği, verilen kesin süre içerisinde istirdat davası açılmaz ise bu çek yönünden davanın usulden reddine karar verilebileceği ihtarını içerir muhtıranın tebliğ edildiği, verilen kesin süre içerisinde istirdat davası açılmadığı anlaşılmıştır. Davacı tarafa usulüne uygun davetiyenin tebliğ edildiği anlaşılmıştır. Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı vekili tarafından dava konusu ... Anonim Şirketi Adapazarı Atatürk Bulvarı Şubesi'ne ait ... ... tarafından keşide edilen, 03/12/2022 Keşide Tarihli, E1-... Seri Numaralı, 50.000,00-TL Bedelli çekin zayii nedeniyle iptali için dava açılmıştır. Denizbanka yazılan müzekkere cevabında dava konusu çekin 02.12.2022 tarihinde ... Bankasından takasa verildiği bildirilmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2021/91 Esas, 2021/581 Karar sayılı ilamı ile söz konusu çekin zayi nedeniyle iptaline karar verildiğini, davalının çeki kötü niyetli olarak iktisap ettiğini ileri sürerek çek istirdatı talebinde bulunmuştur. Yerel mahkemece davanın reddine dair verilen karar davacı tarafından istinaf edilmiştir. 6102 sayılı TTK 792.maddesi uyarınca çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür....
Sayılı dosyası üzerinden çek iptali davası açıldığını, yargılaması devam eden işbu dava kapsamında ...3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 02/02/2023 tarihli celsesinde bankaya yazılan müzekkereye cevap verildiğini, çekin ... tarafından bankaya ibraz edildiği belirtildiğini, bu sebeple mahkemece 02/02/2023 tarihli ara karar ile; "Davacı vekiline ...'e karşı çek istirdatı davası açması için 2 haftalık kesin süre verilmesine, bu süre içerisinde çek istirdatı davası açılmaması halinde davanın reddine karar verileceğinin ihtarına..." denildiğini, işbu sebeple taraflarına çekin istirdatı davasının açılması gerekliliğinin hasıl olduğunu, davalı tarafın ... 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'ne sunmuş olduğu 09.11.2022 tarihli müdahale dilekçesi ile her ne kadar yetkili, yasal ve meşru hamil olduğu yönünde bir iddiada bulunmuş ise de gerek ... 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin... E. sayılı dosyasının muhteviyatından davalı ...'...
