TTK'nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Ayrıca, ziya durumunun tacirin iradesi dışında meydana gelmesi zorunludur. Somut olayda, davacı taraf defterlerin ne zaman ne şekilde kaybolduğunu kanıtlayamamıştır. Yukarıda açıklandığı üzere kaybolan defterler için zayi belgesi verilebilmesi için defterlerin, ne zaman, nerede ve nasıl kaybolduğunun da açıklanması ve ispat edilmesi gerekir. Defterler, yangın, sel baskını ve deprem gibi doğal afeterle veya hırsızlık sebebiyle kaybolmadığı gibi davacı tarafla zayi belgesi istemi "temizlik sonrası defterlerin bulunamaması" sebebine bağlanmıştır. Bu nedenle davacı tarafın saklama yükümlülüğü bakımından basiretli bir tacir gibi davranmadığı anlaşılmıştır....
Davacının ticari defterlerin incelenmesi için bilirkişi raporu alınmış, bilirkişi tarafından düzenlenen 01/02/2022 tarihli bilirkişi raporunda, defterlerin usulüne uygun düzenlendiği dava konusu 3 adet faturanın davacı ticari defterinde kayıtlı olduğu, takip tarihi itibariyle davacı defterlerinde davacı alacağının 7.700,40 TL tutarında olduğu belirtilmiştir, davalı tarafın ticari defterlerin incelenmesinde; defterlerin usulüne uygun düzenlendiği, davacı defterleri ile uyumlu olduğu, dava ve takip konusu 3 adet faturanın davalı defterlerinde kayıtlı olduğu, her iki taraf ticari defterlerinde tüm ticari ilişki dönemi içerisinde davalı tarafından yapılan 5.000,00 TL ödemenin kayıtlı olduğu belirtilmiştir....
Önemle vurgulanmalıdır ki; HUMK'nın 332. maddesindeki bu hüküm, taraflardan birinin delillerini salt karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediği hallerde, ticari defterlerin mahkemeye sunulması bakımından da uygulanır. Diğer anlatımla, belirtilen bu durumda ticari defterler de, HUMK'nın 330 ve sonraki maddeleri anlamında “vesika” niteliğindedir. Öte yandan, ticari defterlerin ispat kuvvetini düzenleyen TTK'nın 82. maddesindeki hüküm, “I - Kati delil” şeklindeki kenar başlığı ile birlikte değerlendirildiğinde ve aynı Kanun’un 1474. maddesi uyarınca kenar başlıklarının metne dahil bulunduğu da gözetildiğinde; ticari işlerden dolayı tacirler arasında çıkan uyuşmazlıklarda ticari defterlerin (maddede gösterilen koşulların mevcut olması kaydıyla), kesin delil niteliğinde bulunduğunu öngörmektedir. Anılan Kanun'un 69. ve devamı maddeleri uyarınca da defterlerini yöntemince tasdik ettirmeyen tacirin bu gibi defterleri lehine delil olamaz....
Mahkemece, tüm dosya kapsamına göre, basiretli bir tacirin ticari defter ve belgelerini şirket merkezinde muhafaza etmesi ve korunması için gerekli tedbirleri alması gerektiği, davacının, defterlerin mutad olarak bulunması gereken yer dışında, araç içindeyken ve sadece araçtan defterlerin yandığı iddiasının hayatın olağan akışına uygun bulunmadığı, muhafaza tedbirlerini almayarak kusurlu davranan davacının talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir....
Dava konusu uyuşmazlık hususlarında rapor tanzimi için dava dosyasının SMMM Bilirkişisi ... tevdi edildiği, bilirkişi 06/04/2018 havale tarihli raporunda sonuç olarak ; davacıya ait incelenen 2016 yılı ticari defterlerin açılış tasdiklerinin süresinde yapıldığı, 2016 yılı yevmiye defterinin kapanış tasdikinin de süresinde yapıldığı, bunun dışında incelenen ticari defterlerin muhasebe usul ve esaslarına uygun şekilde tutulduğu ve ticari defterlerin birbirini teyit eder nitelikte olduğunun tespit edildiği, davalıya ait incelenen 2016 yılı ticari defterlerin açılış tasdiklerinin süresinde yapıldığı, 2016 yılı yevmiye defterinin kapanış tasdikinin de süresinde yapıldığı, 2016 yılı envanter defterinin yazdırılmadığı, bunun dışında incelenen ticari defterlerin muhasebe usul ve esaslarına uygun şekilde tutulduğu ve ticari defterlerin birbirini teyit eder nitelikte olduğunun tespit edildiği, davacıya ait ticari defterlerin incelenmesinden taraflar arasında hizmet alım satımından kaynaklanan bir...
Maddesi gereğince; Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. Bilirkişi raporundan da anlaşılacağı üzere, davacının ibraz ettiği defter ve belgeler incelendiğinde, 2017 yılı zorunlu ticari defterlerinin (yevmiye defterinin) TTK.nun 64/3.maddesi gereğince açılış tasdiklerinin yapıldığı, kapanış tasdiklerinin yapılmadığı, defterlerin usulüne uygun olarak tutulmadığı bilirkişi tarafından tespit edilmiş, bu nedenle defterlerin sahibi lehine delil oluşturma vasfına sahip olmadığı kabul edilmiştir. Yevmiye defteri yasada öngörülen ve tutulması zorunlu defterlerden biridir. Alınan bilirkişi raporuna göre davacının yevmiye defterinin kapanış tasdikini yaptırmadığı tespit edilmiştir....
Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir. Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirler, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır. Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1). Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Ticari defterler, bazı şartların varlığı durumunda sahibi lehine delil olarak kullanılabilir. Şöyle ki: Uyuşmazlık ticari bir işten kaynaklanmalıdır. Bu iş, her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirmelidir....
Göre, ticari defterlerin e.beratlarının 13.12.2011 tarihli, 28141 sayılı Resmi Gazete'de Maliye Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca yayımlanan 1 nolu “Elektronik Defter Genel Tebliği” ne uygun olarak alınmış olduğu, ticari defterlerin 6100 sayılı HMK nun 222....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/449 Esas KARAR NO : 2023/627 DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi DAVA TARİHİ : 07/07/2023 KARAR TARİHİ : 12/09/2023 Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda: GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin 2023 yılına ait Yevmiye Defteri (Yüz sayfalık kismi), Defter-i Kebir (Yüz sayfalık kısmı) ve Envanter Defteri (20 sayfalık kısmı) gerekli tüm dikkat ve özenin gösterilmiş olunmasına rağmen taşınma esnasında olduğu varsayılan nedenler ile elde olmayan, irade dışı bir şekilde kaybolduğunu, söz konusu defterlerin kaybolduğu 20.06.2023 tarihinde tespit edildiğini, ticari defterlerin kaybolmasına dair zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. Tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde; Dava, davacı şirket adına kayıtlı olan ticari defterlerin kaybolması sebebiyle zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir....
Raporda özetle; davacı şirkete ait --- defter ve kayıtlarının herhangi bir kaydının olmadığı, tüm sayfaların boş olduğu, usulüne uygun olarak defter tutulmaması nedeniyle ---- tarafından cezai işlemlerin uygulandığı belirtilmekle ilgili sayfaların boş olmasının ve herhangi bir kayıp içermemesinin sebebinin bilgisayar program değişikliği nedeniyle defterlerin yazdırılamamış olması olarak tespit edilmiştir. Defterlerin yazdırılamama sebebi de davacı şirketteki program değişikliği olduğu ve aynı zamanda muhasebe kayıtların da davacı şirket bünyesinde tutulduğu ve davacı şirketin ticari defter ve kayıtları kendi uhdesinde tutulduğu için yazdırabilecek alt yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Ticari defter ve kayıtların davalının sorumluluğuna gidilebilmesi için Vergi Usul Kanununun 135. Maddesinde sayılan vergi inceleme elemanlarınca yapılan incelemeler neticesinde herhangi bir ----- olmadığından davalının sorumluluğunun doğmadığı tespit edilmiştir....
