Tarafların Talepleri Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin faaliyet gösterdiği adresten icra yoluyla tahliye edildiğini, müvekkili şirketin tahliye işleminin gerçekleştiğinden sonra vergi dairesinden defterlerinin incelenmesini talep ettiğini, tüm aramalara rağmen 2016 yılı ticari defterlerinin bulunmadığını, müvekilinin 2016 yılı ticari defterlerinin taşınmadan sonra bulunamaması sebebiyle defterlerin taşınma sırasında zayi olduğunu, defterlerin zayi olduğunun yeni öğrendiklerini, bu sebeple 2016 yılı ticari defterlerine yönelik zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir. B.Uyuşmazlık, Deliller, Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe; Dava ticari defterlerin zayi nedenine ilişkin zayi davasıdır. Davacı vekili 2016 yılına ait ticari defterlerin taşınmadan sonra bulunamadığı iddiasıyla iş bu davayı ikame etmiştir. Mahkememizce vergi dairesine müzekkere yazılmış, ......
Davacı taraf, şirkete ait defterlerin hırsızlık nedeniyle zayi olduğunu, çalındığını ileri sürmektedir, davacı şirket yetkilisinin ve şirketin tasfiye memuru ... araçta bulunan defterlerin hırsızlandığını belirtmiştir, tacir olan davacının TTK. 82/7.maddesinden yararlanabilmesi için ticari defter ve kayıtlarının korunması amacıyla gereken dikkat ve özeni göstermiş bulunması ve ziyaının, onun iradesi dışında meydana gelmiş olması gerekmektedir. Dava dilekçesindeki anlatıma ve ekinde sunulan belgelere göre, davacının ticari defter ve kayıtlarının araçtan çalındığı anlaşılmaktadır. Ticari defterlerin bu şekilde araca konulması TTK 82/7.maddesi uyarınca, davacının bu defterleri saklanmasında gerekli özeni göstermediğinin kabulü gerekir....
Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 02/10/2014 tarih ve 2014/221-2014/291 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Davacı vekili, davacının Ankara Mahkemeleri'nde açtığı bir davada 2011 yılı ticari defterlerinin incelenmesi için İstanbul Mahkemeleri'ne talimat yazıldığını, 28/09/2012 günü yapılacak incelemede 2011 yılına ait yevmiye ve defteri kebiri mahkeme kaleminde hazır ettiklerini, ancak bilirkişi gelmediğinden incelemenin yapılamadığını, bunun üzerine defterlerin ağır ve taşınmasının güç olması nedeniyle mahkeme kaleminde bırakıldığını, bilahare defterlerin kendilerine iade edilmediğini, başvurularına her iki mahkemenin olumsuz cevap verdiğini, defterlerin tüm aramalara...
ATM tarafından şirkete ait geriye dönük 5 yıllık ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin sunulmasının talep edildiği, ancak müvekkilinin devraldığı şirkette...-... yıllarına ait ticari defterlerin su baskını nedeniyle zayi olduğunun öğrenildiği, bu nedenle müvekkilinin devraldığı şirkete ait...-... ticari defter ve belgelerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Dava ; TTK 82.maddesi gereğince dava dışı şirkete ait dava dilekçesinde belirtilen ticari defterlerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesi istemine ilişkindir. TTK 82/7.maddesi gereğince bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde ziyaa uğrarsa, tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir....
Madde 83- (1): "Ticari uyuşmazlıklarda mahkeme--- tarafların ticari defterlerinin ibrazına, resen veya taraflardan birinin istemi üzerine karar verebilir." Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir. Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirler, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır. Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1). Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Madde 83- (1): "Ticari uyuşmazlıklarda mahkeme, yabancı gerçek veya tüzel kişi bile olsalar, tarafların ticari defterlerinin ibrazına, resen veya taraflardan birinin istemi üzerine karar verebilir." Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir. Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirler, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır. Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1). Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır....
Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirler, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır. Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1). Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Ticari defterler, bazı şartların varlığı durumunda sahibi lehine delil olarak kullanılabilir. Şöyle ki: Uyuşmazlık ticari bir işten kaynaklanmalıdır. Bu iş, her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirmelidir. Taraflardan yalnızca biri için ticari iş niteliğinde olan uyuşmazlıklarda, arada sözleşme olsa bile defterler lehe delil olarak kullanılamaz....
Tarafların iddia ve itirazları, sunulan deliller, tüm dosya kapsamı, aralarındaki... numaralı finansal kiralama sözleşmesi ve ... numaralı tadil sözleşmesine konu ve mülkiyeti kendisine ait olan makina ve ekipmanların davacıya iadesi koşullarının oluşup oluşmadığı, bu bağlamda, taraflar arasındaki FKS'nin fesih koşullarının oluşup oluşmadığının belirlenmesi için davacı tarafın kayıtları ve dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir. Bilirkişiler mahkememize sundukları 02/09/2021 tarihli ÖN raporda özetle, Davacı şirkete gerek mail yolu ile gerekse telefon ile aranarak ticari defterlerin incelenmesi gerektiği yönünde bilgilendirmeler yapılmış olmasına rağmen davacı yan tarafından bu zamana (01.09.2021 tarihine kadar) kadar ticari defterlerin hazır olduğu ile ilgili tarafımıza bilgi verilmediğinden davacı yana ait ticari defterler üzerinde inceleme yapılamamıştır. Takdir Sayın Mahkemenize aittir. Davacı tarafa gönderilen mailler dosyaya ibraz edilmiştir....
