İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "...Buna göre, Tek Satıcılık sözleşmesinin ana unsuru "münhasırlık" özelliğidir. Üreticinin mallarını belirli bir bölgede tekel şeklinde satmak üzere, tek satıcıya göndermeyi üstlendiği, tek satıcının da kendisine gönderilen malların sürümünü artırmak için kendi adına ve hesabına faaliyette bulunduğu sözleşmedir. Sözleşmenin ne olarak isimlendirildiğinden ziyade içeriğinde ne yazıldığının dikkate alınması gerekmektedir, zira sözleşmeye niteliğini veren unsur satıcıya satış tekeli tanınmasıdır. Satış tekelinden bahsedebilmek için satıcının bölgesinde üçüncü kişilere hiçbir şekilde satış yetkisi verilmemesi yani satış hakkının yasaklanması gerekmektedir....
Bölgesi ile sınırlı olarak Audi ve Wolksvagen Marka Ürün ve Parçalarının satımı konusundaki tek satıcılık sözleşmesinin davalılar tarafından 17.01.2002’de haksız şekilde feshedildiğini, 2001 yılındaki ekonomik kriz sırasında yapılan geç ödemelere fahiş oranda vade farkı ve faiz uygulandığını belirterek haksız fesih nedeniyle meydana gelen zararın tazminine karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar vekili, birleşme nedeniyle davalı şirketlerin ...Otomotiv Servis Tic.AŞ.adı altında birleştiklerini, tek satıcılık sözleşmesinin karşılıklı mutabakat ve ibraname tanzimi suretiyle sona erdirildiğini, davacının borçlarını ödemediğini, satışlarının düştüğünü belirterek davanın reddini savunmuştur....
- K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasında 2000 yılından bu yana var olan Tek Satıcılık ilişkisi çerçevesinde davalı bayii'e malzeme ve teknik servis hizmeti verdiklerini, akdi ilişki sonucunda davalıya teslim olunan mal bedeli ile davalı için görülen hizmet bedeli karşılığında alacaklı bulunduklarını belirterek fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 1.000.TL tutarındaki alacağını talep ve dava etmiştir. Davacı vekili, 25/01/2007 tarihli ıslah dilekçesi ile dava değerini 100.619.97 TL üzerinden ıslah etmiştir. Davalı vekili, taraflar arasında 10/12/2002 tarihinde karşılıklı mutabakat belgesi imzalandığını, anılan belge içeriğine göre davacının davalıya olan 30.446.00 TL tutarındaki borcunu kabul edip, icra dosyasına ödediğini, alacak istemi dayanağı faturaların dava dışı üçüncü şahıs firmalara ait olduğunu belirterek davanın reddini istemişlerdir....
Mahkemece, taraflar arasında tek satıcılık sözleşmesinin yapıldığı, tek satıcılık sözleşmesinin unsurlarından birinin de yapımcının tek satıcıya belli bir bölgede satış tekeli hakkı tanıması olduğu, dava konusu olayda davacı distribütörün dağıtım ve satış tekeline sahip olduğu bölgede davalı yapımcı tarafından doğrudan doğruya dağıtım ve satış yapılmış olduğu konusunda bir ihtilaf bulunmadığı, davalının bu durumun davacının kusurlu davranışlarından ileri geldiğini iddia ettiği ancak bu iddiasını ispatlayamadığı, davacı şirketin ...'...
Dosyaya sunulan tarihsiz “Distribütörlük (Tek Satıcılık Sözleşmesi” başlıklı sözleşmenin incelenmesinden, davacı ile davalılardan ...... Pazarlama Dayanıklı Tüketim Malları Reklam ve Kırtasiye Ltd. Şti arasında tüm dünya üzerinde beş yıl süreli tek satıcılık sözleşmesi kurulduğu, tek satıcının davacıya ait ürünlerin tanıtımı ve pazarlanmasını üstlendiği, tek satıcılığın doğasına uygun standart hükümlere yer verildiği anlaşılmaktadır....
Mahkemenin nitelendirmesine göre, uyuşmazlık; yetkili satıcılık sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkin olup, hükmün temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın, temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek .... Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, ....03.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
TTK’nın 122/5 madde uyarınca, TTK 122.madde hükmü, hakkaniyete aykırı düşmedikçe, tek satıcılık ile benzeri diğer ... hakkı veren sürekli sözleşme ilişkilerinin sona ermesi hâlinde de uygulanacaktır. Portföy tazminatı talep edebilmek için, öncelikle karşı tarafla ... hakkı tanınan tek satıcılık vb. bir ilişki içinde olunduğunun ispatı gerekir. Tek satıcılık sözleşmesi; üretici ile tek satıcı arasındaki ilişkileri düzenleyen, üreticinin mallarını belirli bir bölgede ... şeklinde satmak üzere tek satıcıya göndermeyi üstlendiği, tek satıcının da kendisine gönderilen malların sürümünü artırmak için kendi adına ve hesabına faaliyette bulunduğu, taraflar arasında sürekli borç ilişkisi doğuran isimsiz bir sözleşmedir. (Yargıtay 19.Hukuk Dairesi’nin 28.09.2016 tarihli 2016/5707 E., 2016/12723 K. sayılı emsal kararı)....
Şti. yönünden yapılan incelemede de ; Davacı şirket ile davalılardan ... arasında imzalanın 18/05/2012 tarihli tek satıcılık (dağıtım çerçeve) sözleşmesine, davalılardan ... Şti.'nin taraf olmadığı, tek satıcılık sözleşmesinin 04/08/2015 tarihinde fesh edildiği, ... Şti.'nin ise fesihten sonra 09/10/2015 tarihinde ... Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne tescil edilerek kurulduğu, tek ortağının davalılardan ... olmasının tek satıcılık sözleşmesinin feshinden sonra kurulan bu şirketi tek satıcılık sözleşmesi hükümlerinden dolayı (organik bağ idddiası olsa dahi) sorumlu hale getirmeyeceği, davacının tek satıcılık sözleşmesinden doğan maddi ve manevi tazminat talepleri yönünden, sözleşmenin feshinden sonra kurulan davalılardan ... Şti.'nin pasif husumet ehliyetinin bulunmadığı, pasif husumet ehliyetinin dava şartı olup her aşamada ve re'sen gözetilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, davalılardan ... Şti.'...
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesi ile, yerel mahkeme kararının hukuka aykırı olduğunu, Taraflar arasındaki tek satıcılık sözleşmesinde bir tahkim kaydı karalaştırılmış olsa da bu kayıdın gerek Brezilya hukukuna gerekse Türk hukukuna göre geçersiz olduğunu, Taraf iradelerinin uyuşmakla birlikte şekil kurallarına veya kanunun emredici hükümlerine aykırı olan sözleşmelerin hukuken kurulduklarını ancak geçersiz olduğunu, yerel mahkemece bu yönde bir değerlendirme yapılmadığını, Taraflar arasındaki tek satıcılık sözleşmesine uygulanacak hukuk olarak Brezilya hukuku seçilmiş olduğundan, tahkim kaydının geçersizliğinin öncelikle Brezilya hukuku açısından değerlendirilmesi gerektiğini, taraflar arasındaki tek satıcılık sözleşmesi, Brezilya hukuku açısından genel işlem koşulu içeren sözleşme niteliği taşıdığını, sözleşme müzakere edilmeksizin tamamen davalı tarafça hazırlandığını, müvekkili sözleşme hükümlerine müdahale edemediğini, Brezilya hukukunda genel işlem koşulu...
- K A R A R - Davacılar vekili, müvekkilleri ile davalılar arasında davalıların ürettiği sakızların Türkmenistan’da pazarlanması hususunda tek satıcılık sözleşmesi imzalandığını, müvekkillerinin bu amaçla Türkmenistan’dan gerekli altyapı ve pazar oluşturma faaliyetlerine başladığını ve Türkmen şirketlerle anlaşıp davalılardan mal siparişinde bulunduğunu, ancak davalıların siparişleri zamanında karşılamadığını, son kullanma tarihleri yakın olan ürünleri teslim ettiğini, müvekkillerinin davalılardan koli başına ücreti düşürmelerini talep ettiğini, bu durumun sözleşmeye uygun olduğunu, ancak davalıların bu hususu fırsat bilip sözleşmeyi tek taraflı olarak fesh ettiğini, müvekkillerinin fiyat indirimi talebinden vazgeçmelerine rağmen davalıların mal göndermediğini, bu nedenle müvekkillerinin Türkmen firmalarına cezai şart ödemek zorunda kaldığını, müvekkillerinin davalılardan; cezai şart, iskonto primi, pazar oluşturmak için yapılan masraflar...
