HMK 413.maddesinde ise "Tahkim sözleşmesinin konusunu oluşturan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemede dava açılmışsa, karşı taraf tahkim ilk itirazında bulunabilir. Bu durumda tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz veya uygulanması imkânsız değil ise mahkeme tahkim itirazını kabul eder ve davayı usulden reddeder.Tahkim itirazının ileri sürülmesi, tahkim yargılamasına engel değildir." şeklinde yasal düzenleme mevcuttur. Taraflar arasındaki sözleşmenin incelenmesinden "Uygulanacak Hukuk ve Uyuşmazlıkların Çözümü" başlıklı 18/b.maddesinde "İş bu sözleşmeden kaynaklanan veya onunla bağlantılı olan her türlü ihtilaf nihai olarak İzmir Tahkim Merkezi kurallarına ("Kurallar") göre çözümlenir. Tahkim yeri İzmir, Türkiye'dir." aynı sözleşmenin 18/c.maddesinde ise "Hakem Kurulu, kurallara göre seçilecek 3 hakemden oluşur, davacıdan ve davalıdan her biri birer hakem seçer. Hakem kurulunun başkanı olarak hareket edecek 3.hakem, taraflarca seçilen 2 hakem tarafından seçilir....
Bölge adliye mahkemesince, taraflar arasında imzalanan 07.03.2017 tarihli sözleşmenin 10.2. maddesinde; taraflar arasında çıkan anlaşmazlıklarda ihtilafların çözümü için ticaret odası kural ve hükümleri ve İsveç yasaları çerçevesinde Stockholm Tahkim Mahkemesi'nin yetkili olduğunun belirlendiği, 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu'nun 5. maddesinde "Tahkim anlaşmasının konusunu oluşturan bir uyuşmazlıkta dava mahkemede açılmışsa karşı taraf tahkim itirazında bulunabilir. Tahkim itirazının ileri sürülmesi ve tahkim anlaşmasının geçerliliğine ilişkin uyuşmazlıkların çözülmesi, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun ilk itirazlara ilişkin hükümlerine tâbidir....
Taraflar arasında imzalanan sözleşmede tahkim kaydının mevcut olduğu ve uyuşmazlık halinde tahkim mahkemesi/geçerli kanunlar için başvurulacak yerin .... ve İngiliz kanunları olduğu kabul edilmiş ise de, davacının Türk uyruklu olduğu ve Türk uyruklu bulunan davalıların ikametgah mahkemesinde dava açtığından, kendi ikametgah mahkemesinde kendisini daha iyi savunabilecek olan davalıların tahkim itirazında bulunarak ... Tahkim Heyetinin görevli olduğu yolundaki itirazları MK’nın ....maddesi hükümleri ile bağdaşmaz. Açıklanan nedenlerle mahkemece davalıların tahkim itirazının MK’nın .... maddesi hükümleri ile bağdaşmayacağı nazara alınarak davalıların tahkim itirazının reddiyle uyuşmazlığın esasına girilmek gerekirken, anılan husus gözden kaçırılarak tahkim itirazının kabulü ile mahkemenin görevsizliği nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenle davacı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir....
halde işletilen %5'lik faizi ile davacıya ödemesine, nihai tahkim kararı gideri olan toplam 2.150 Sterlin tutarı ile birlikte en fazla 2750 Sterlin tutarının nihai tahkim kararının tarihi olan 5 Nisan 2011 tarihinden itibaren ödeme tarihine dek 3'er aylık dönemlerle bileşik halde getirilen %5 oranında bileşik faiz ile tahsiline karar verilmiştir....
Ancak, sözleşmenin tarafları kamu düzenini ilgilendirmeyen ve arzularına bağlı olan konularda aralarında çıkacak uyuşmazlıkların halli için tahkim yolunu seçebilirler. Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenebilmesi için taraflar arasında geçerli olarak yapılmış bir tahkim anlaşmasının varlığı zorunludur. Tahkim anlaşması, bağımsız bir tahkim sözleşmesi şeklinde yapılabileceği gibi asıl sözleşmeye tahkim şartı konulması suretiyle de yapılabilir. Tahkim anlaşmasının kurucu unsuru uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesine ilişkin irade açıklaması olup, bu anlaşmanın geçerli olabilmesi için tarafların tahkim iradelerinin şüpheye ve karışıklığa yer vermeyecek şekilde açık ve kesin olması gerekir. Uyuşmazlıkların öncelikli olarak hakemlerce, olmazsa mahkemelerce çözüme bağlanacağı kararlaştırılan tahkim sözleşmeleri veya şartları açık ve kayıtsız şartsız (kesin) tahkim iradesini içermediğinden geçerli sayılamaz....
kararlaştırıldığından tahkim şartının geçerli olup olmadığının da İngiliz Hukukuna göre değerlendirilmesi gerekir....
İkinci fıkrada, tahkim sözleşmesinin taraflar arasındaki sözleşmenin bir şartı veya ayrı bir sözleşme şeklinde yapılabileceğine yer verilmiştir -----Bam -----HD-------.). "(...) Kural olarak, uyuşmazlıkların çözüm yeri mahkemelerdir. Ancak, sözleşmenin tarafları kamu düzenini ilgilendirmeyen ve arzularına bağlı olan konularda aralarında çıkacak uyuşmazlıkların halli için tahkim yolunu seçebilirler. Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenebilmesi için taraflar arasında geçerli olarak yapılmış bir tahkim anlaşmasının varlığı zorunludur. Tahkim anlaşması, bağımsız bir tahkim sözleşmesi şeklinde yapılabileceği gibi asıl sözleşmeye tahkim şartı konulması suretiyle de yapılabilir. Tahkim anlaşmasının kurucu unsuru uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesine ilişkin irade açıklaması olup, bu anlaşmanın geçerli olabilmesi için tarafların tahkim iradelerinin şüpheye ve karışıklığa yer vermeyecek şekilde açık ve kesin olması gerekir....
İkinci fıkrada, tahkim sözleşmesinin taraflar arasındaki sözleşmenin bir şartı veya ayrı bir sözleşme şeklinde yapılabileceğine yer verilmiştir -----Bam -----HD-------.). "(...) Kural olarak, uyuşmazlıkların çözüm yeri mahkemelerdir. Ancak, sözleşmenin tarafları kamu düzenini ilgilendirmeyen ve arzularına bağlı olan konularda aralarında çıkacak uyuşmazlıkların halli için tahkim yolunu seçebilirler. Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenebilmesi için taraflar arasında geçerli olarak yapılmış bir tahkim anlaşmasının varlığı zorunludur. Tahkim anlaşması, bağımsız bir tahkim sözleşmesi şeklinde yapılabileceği gibi asıl sözleşmeye tahkim şartı konulması suretiyle de yapılabilir. Tahkim anlaşmasının kurucu unsuru uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesine ilişkin irade açıklaması olup, bu anlaşmanın geçerli olabilmesi için tarafların tahkim iradelerinin şüpheye ve karışıklığa yer vermeyecek şekilde açık ve kesin olması gerekir....
Bu hüküm uyarınca tahkim sözleşmesi yazılı olarak yapılmalıdır. Bu konuda taraflara iki olanak tanınmış olup, taraflar yapmış oldukları sözleşmeye tahkim şartı koyabilecekleri gibi ayrı bir tahkim sözleşmesi de yapabilirler. Somut olayda taraflar arasında 14 Ocak 2017 tarihli sözleşme ile tahkim şartı kararlaştırılarak HonKong Uluslararası Tahkim Merkezi yetkili kılınmış, 18 Nisan 2017 tarihli tadil sözleşmesi ile bu kez Çin Uluslararası Ekonomik ve Ticaret Tahkim Komisyonu'nun yetkisi kabul edilmiştir, bu yetkiye istinaden tenfizi istenen hakem kararı verilmiştir. Dosya kapsamından, tahkim yargılaması sırasında davalı tarafa tahkim bildiriminin gönderildiği ve usulen eline geçtiği, tahkime ilişkin beyanlarını sunduğu anlaşılmaktadır....
Ülkemiz hukuk sisteminde ise (HMK m.439.) hakem kararlarına karşı iptal davası açılabildiğinden, Ülkemiz kanunlarının El Kitabının 12.2.5 m. hükmüyle çeliştiği, dolayısıyla somut uyuşmazlık açısından tahkim yerinin Cenevre İşviçre olduğu kabul edilmiştir. Tahkim iradesi tahkim sözleşmesinin kurucu unsuru olup, tahkim iradesinin bulunmadığı uyuşmazlıkların tahkime elverişli olduğunu kabul edebilmek mümkün değildir. Ayrıca uyuşmazlığın belirli olması gerekir. Somut olayda uyuşmazlığın öncelikle seyahat acentesi komiseri tarafından çözümlenmesi, aksi halde tahkim yoluyla çözümlenmesi kabul edilmiş olup tahkime başvurulmadan önce komisere başvurulması tahkim iradesini ortadan kaldırmaz, tahkimden vazgeçildiği anlamına gelmez....
