Davalı vekili, müvekkili ve davacı şirket arasında bayilik sözleşmesinin akdedildiğini, sözleşmenin karşılıklı yükümlülükleri içerdiğini, davalının fatura bedellerini ödemediğini, borç ödeme yükümlülüğünün ihlal edilmesi nedeni ile sözleşmenin feshedildiğinin Noter marifeti ile bildirildiğini, davacının cevabi ihtarname ile sözleşmenin feshinin haksız olduğunu iddia ettiğini, sözleşmenin davacı tarafın kusuru nedeni ile feshedildiğini, bu nedenle kâr kaybı veya portföy tazminatı isteminin reddi gerektiğini savunmuştur....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ İlk derece mahkemesince yapılan yargılama doğrultusunda, taraflar arasındaki sipariş mektubunun bir sözleşme hükmünde olduğu ve bu sözleşmenin 5.maddesindeki düzenlemenin başlığının "Gecikme Cezası" şeklinde olduğu, gecikme tazminatı yazmadığı gibi Yargıtay uygulamalarında da sıkça görüldüğü üzere ve doktirinde de cezai şart ve gecikme tazminatı kavramlarının karıştırıldığı bir durumda taraf iradelerinin belirlenmesi gerektiği belirtilmiş olup, cezai şartına bazen gecikme cezası bazen de gecikme tazminatı şeklinde tanımlamalarla yer verilirken gecikme tazminatı ile cezai şart arasındaki farkların da ortaya konulması gerektiği, gecikme tazminatının, TBK m. 118’de; cezai şart ise TBK m.179’da düzenlendiği, gecikme tazminatından temerrüde düşen borçlunun kusuru aranmakta iken cezai şartta gereği gibi, hiç veya istenilen yer veya zamanda yerine getirilmemiş olması yeterli görülmüş ve bunun için zararın doğması gerekmediği gibi, tazminatta zarar doğmuş olması...
Noterliğinin 13.07.2007 tarih ve ... yevmiye numaralı "Düzenleme Şeklinde gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı İnşaat Sözleşmesi" nin VE ana sözleşmenin kısmi feshine dair Silivri ... Noterliğinin 13.07.2009 tarih ve ... yevmiye numaralı "Düzenleme Şeklinde Fesih Sözleşmesi"nin ileriye dönük feshi ile tasfiyesini, talepleri doğrultusunda zararlarımızın karşılanması için bakiye daireleri verme yükümlülüğünün kaldırılmasını veya daireleri satarak zararımızı karşılama yetkisi verilmesini, ilk açtığı dava Silivri ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... Esas sayılı dosyası ile görülmekte olup birleştirme talebi olduğunu belirterek sözleşmeden kaynaklı tüm cezai ve tazminat haklarımız saklı kalmak kaydıyla sözleşmenin gereği gibi ifa edilmemesinden doğan zararı giderilerek ileriye etkili olarak feshi ile tasfiyesini Silivri ... Asliye Hukuk Mahkemesinin .....
Ayrıca; yerleşik yargı uygulamalarında, sözleşmeye göre yapılması gereken binanın süresinde tamamlanmaması halinde, kural olarak tamamlanma oranı %90' ın altında kalırsa arsa sahibince, bu gecikmede kendisinin kusurlu olmaması koşulu ile geriye etkili fesih istenebilmektedir. Genel olarak da %90 oranına varmayan natamam durumlarda istek üzerine geriye etkili fesih kararları verilmektedir. Geriye etkili fesih; sözleşmenin sanki hiç yapılmamış gibi en başına dönülmesi anlamına gelmektedir. Bu durumda, taraflar sadece sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre verdiklerini geri isteyebilmekte, sözleşmenin yerine getirilememesinde kusurlu olmamak koşuluyla da menfi zararlarını talep edebilmektedirler. İnşaat oranının %90'ın üzerinde olması halinde ise; ileriye etkili fesih söz konusu olmakta ve gelinen aşamadaki duruma göre sözleşme taraflarının hakları tasfiye edilmektedir....
Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da tarafların sözleşmenin yükümlerinden kurtulmaları, başka bir anlatımla, sözleşme ilişkisinin tasfiyesi gerekir. Geriye etkili fesihte alacaklı TBK nın 125. maddesine dayanarak yükleniciye veya onun halefi durumundaki kişilere verdiği tapuları geri isteyebilir. Geriye etkili feshin en önemli sonucu tarafların sözleşmenin yapıldığı tarihteki mal varlığına getirilmeleridir. Bunun anlamı, geriye etkili fesihte yükleniciye inşaatın fesih tarihindeki fiziki durumuna uygun bağımsız bölüm verilmez. Feshin geriye etkili olacağı konusunda taraf iradelerinin uyuşmaması halinde mahkemece ileriye etkili feshin koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği araştırılmalıdır. Fesih ileriye etkili sonuçlar yaratacak şekilde yapılmış veya bunun koşulları oluşmuş ise feshin doğal sonucu olarak yapılacak tasfiye işleminde yüklenici eserin getirildiği fiziki seviyeye uygun bağımsız bölüm tapusunun devrini isteyebilir....
Mahkemesi'nin 2004/454 esas sayılı dosyasında ise, sözleşmenin geriye etkili feshi, davalıya yaptığı imalata göre fazladan verilen daire bedeli olan 50.000,00 TL, ayıplı ve eksik imalatlar nedeniyle 10.000,00 TL,... inşaat nedeniyle davacı tarafından davalı yüklenici adına ödenen 5.000,00 TL, inşaatta kullanılan elektrik nedeniyle yüklenici adına ödenen 10.000,00 TL, sözleşmeden doğan menfi zarar için 10.000,00 TL, sözleşme gereğince kira tazminatı için 5.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, ıslah dilekçesi ile de kira tazminatına ilişkin talebini 249.930,00 TL artırmıştır. Birleşen......
Taraflar arasındaki sözleşmenin 29.maddesinde, franchise verenin sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiğinde her türlü zararını (müspet ve/veya menfi) franchise alandan talep etme hakkına sahip olduğu düzenlenmiştir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabul gerekçesi olarak, davacının yaptığı fesih işleminin haklı fesih olduğu, ancak sözleşmenin henüz başında olunuşu, geriye kalan süre, pandemi nedeniyle henüz ifaların tam olarak başlanamaması, sözleşmenin ileriye dönük değil de geriye etkili olacak şekilde sona erdiğinin kabulü ve de menfi zararın tazmininin hakkaniyete uygun olacağı şeklindedir. Davanın kısmen kabulüne karar verilen miktar istinaf sınırı altında kaldığından, davalının kararı istinaf edememesi ve istinaf sebepleri ile bağlılık kuralı nedeniyle Dairemizce bu aşamada feshin haklı olup olmadığı konusunda değerlendirme yapılması mümkün değildir....
Davacı vekili tarafından verilen 29.01.2021 tarihli ıslah dilekçesi ile özetle; fazlaya dair hakları saklı kalarak dava tarihi itibari ile şimdilik 10.000 TL olarak talep edilen "Sözleşmenin feshi ile oluşan gecikme nedeni ile sözleşme süresinde ifa edilse idi inşaat bitiminde elde edilebilecek kira bedeli"ni 132.426,32 TL'ye artırdıklarını, fazlaya dair hakları saklı kalarak dava tarihi itibari ile şimdilik 10.000 TL olarak talep edilen "Sözleşmenin feshi nedeni ile inşaatın tamamlanması için yeni yüklenici ile yapılmış olan sözleşme nedeni ile fazladan ödenen bedel"i 49.765,67 TL'ye artırdıklarını, arasındaki ilişkinin ticari ilişki olması nedeni ile 3095 sayılı Kanunun 2. maddesi uyarınca uygulanmış olan “reeskont avans” oranı üzerinden davalılardan aralarındaki 23.07.2013 tarihli iş ortaklığı sözleşmesinin 5. maddesi uyarınca müştereken ve müteselsilen tahsiline, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalılara yüklenmesine karar verilmesi isteğinde bulunmuştur....
Bu talep, sözleşmenin feshi nedeniyle davacının kalan işleri başkasına yaptırması nedeniyle sözleşmede belirlenen bedelden daha fazla bedelle işi yaptırmaktan kaynaklı zarar talebini içerdiğinin kabulü gerekmektedir. Davacı, taahhüdünü yerine getirmeyerek sözleşmenin feshine neden olan davalıdan bu yüzden uğradığı olumsuz zararının ödetilmesini isteme hakkına sahiptir. Burada olumsuz zararın miktarı belirlenirken kural olarak kaçırılan fırsat ilkesi çerçevesinde, davalı açısından kendisinden sonraki en iyi ikinci fiyat teklifiyle, makul sürede yöntemince yapılmış sonraki sözleşmede gerçekleşen fiyat arasındaki farkın değerlendirilmesi gerekir....
ceza, gecikme cezası ve diğer cezalara ilavetendir ve işverenin diğer hakları saklıdır) ödeyeceği, yüklenicinin tamamlama tarihinde işleri ikmal edemez ve cezalı süre 30 günü geçerse işverenin gecikme cezasını ve/veya diğer cezayı/cezaları keserek işlere devam ettirmek ya da sözleşmeyi feshetmekte yetkili olduğu, cezaların, aynen ifa yükümlülüğüne (ve aynen ifa talebine) yüklenicinin ihlal nedeniyle işverenin zarar ve ziyanlarını tazmin etme yükümlülüğüne ilaveten ve tazminatlardan bağımsız olarak uygulanacağı ve ödeneceği, iş bu sözleşme uyarınca doğacak cezaların sözleşmenin sona ermesi veya feshi veya borcun ifası halinde dahi mevcut, geçerli ve talep edilebilir olmaya devam edeceği, sözleşmenin feshi başlıklı 49. maddesinin C bendinde yüklenicinin, tamamlama tarihinde işleri ikmal edemez ve cezalı gecikme süresi 30 günü geçerse başkaca ihtar yada hüküm almaya hacet kalmaksızın sözleşmenin derhal işveren tarafından feshedilebileceği düzenlenmiştir....
