İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, hukuki niteliği itibari ile; istirdat isteminden ibarettir. 2004 sayılı İİK 72/8. Maddesi" Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi ---ispata mecburdur." hükmüne amir olup davacı borçlu olmadığı parayı haciz baskısı sebebiyle ödediği iddiasıyla davalıdan iadesi istemli eldeki davayı açtığı, İİK 72/8. Madde hükmü ile özel yetkili mahkeme düzenlemesinin yapıldığı, icra takibinin ----- gerçekleştirildiği, davalının yerleşim yerinin -------olduğu, bu haliyle mahkememizin yetkili olmayıp ----- yetkili olduğu anlaşıldığından aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....
İpotek veren üçüncü kişinin icra mahkemesine başvurarak takip talebinde gösterilmediği iddiası ile süresiz şikâyet yolu ile icra takibini iptal ettirme hakkı bulunmaktadır. İpotekli takip sonucunda kendisine ait taşınmaz satılacağı için ipoteğin fekki istemini içeren menfi tespit davası açmakta hukuki yararı bulunmaktadır. Menfi tespit davası sırasında ihtiyati tedbir kararı verilmediği için ipoteğe konu taşınmaz “Cebri icra ile üçüncü kişilere satılmış ise, menfi tespit davasının borçlu lehine sonuçlanmış olmasının taşınmazlar hakkında daha önce yapılmış olan satışlara bir etkisi yoktur. Bu mallar icranın eski hâle iadesi yolu ile alıcılardan geri alınamaz”. Somut olayda ipotekli taşınmaz ihale ile alacaklıya satılmış, alıcı adına tapuda tescil edilmiş ve borç alacaklıya ödenmiş olduğundan İİK’nın 72/6. maddesi uyarınca menfi tespit davası kendiliğinden istirdat davasına dönüşür. Mahkeme kendiliğinden menfi tespit davası ve istirdat davası olarak devam eder. Dava konusuz kalmaz....
HUKUKİ NİTELENDİRME DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, abone sözleşmesi nedeni ile menfi tespit istemine ilişkindir. Davacı tarafından ... 8. İcra Müdürlüğü'nün ... takip sayılı dosyasına konu alacak nedeni ile borçlu olunmadığının tespiti talep edilmektedir. Davalı vekili tarafından esasa cevap süresi içerisinde yetki ilk itirazında bulunulmuştur. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit ve istirdat davalarında yetkili mahkeme İİK 72/son maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Hükme göre, menfi tespit ve istirdat davaları takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Somut olayda icra takibinin ... İcra Dairesinde yapıldığı, davalı şirketin adresinin ise ... olduğu açıktır. Ayrıca taraflar arasında imzalanan abone sözleşmesi ile yetkili mahkeme olarak ... mahkemeleri belirlenmiştir. Bu durumda mahkememiz eldeki dava dosyası bakımından yetkisiz olup yetkili mahkeme ......
Tüketici mahkemesinin 27/09/2018 tarih, 2018/228- 623 E.K sayılı kararı olduğu, davanın menfi tespit olarak açıldığı, ıslah ile borcun tamamının ödendiği ve müddeabihi ıslah ederek 10.298,21 TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesinin talep edildiği, mahkeme gerekçesinde maaş haczi nedeniyle tahsil edilen tutarların borçtan sorumlu olmayan alacaklı T3 alınması nedeniyle istirdat talebinin kabul edildiği ve belirli bir miktarın davalıdan alınarak davacı T3 verilmesine şeklinde hüküm bulunduğu, kural olarak tespit davalarının kesinleşmeden icra takibine konu edilemeyeceği ancak menfi tespit sırasında haciz baskısı altında para tahsili halinde menfi tespit davasının artık istirdat davasına kendiğilinden dönüşeceği, zaten ilam davacısının ıslah talebinde bulunarak istirdat talep ettiği ve mahkemece belirli miktar paranın ilam davalısından alınıp, davacısına verilmesine şeklinde likit bir hüküm kurulduğu, istirdat davasının bir bakıma alacak niteliğinde olduğu, para alacaklarına ilişkin...
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ Çek'e dayalı olarak yapılan takip sonucu fazla ödenen miktarın istirdadına ilişkin olup, mahkemece icra takibi dışında yapılan ödemeler de gözetildiğinde icra dosyasına fazla ödeme yapıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Yüksek 19. Hukuk Dairesi'nce de görevsizlik kararı verilmiş ise de Dairemiz sadece şirketler hukuku taşıma hukuku ve sigorta hukukundan kaynaklanan itirazın iptali ve İİK 82. maddesinden doğan menfi tespit davalarında görevli olup, bunun dışında İİK 72. maddesine dayanan menfi tespit ve istirdat davalarında Yüksek 19. Hukuk Dairesi görevlidir. Somut olayda da İİK'nun 72/7 maddesinde gösterildiği üzere icra dosyasına fazla ödeme yapıldığı kanaatiyle istirdat kararı verilmiştir. Bu durumda, evvelce yüksek 19. Hukuk Dairesi'nce de görevsizlik kararı verildiğinden dosyanın Yargıtay Başkanlar Kurulu'na gönderilmesine karar vermek gerekmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit ve istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili; davalı banka tarafından, kredi kartı alacağının dayanak gösterilmesi suretiyle, müvekkili aleyhine icra takibi başlatıldığını, ancak müvekkili ile davalı banka arasında herhangi bir kredi kartı sözleşmesi imzalanmadığını ve müvekkilinin davalıya borçlu olmadığını belirterek, müvekkilinin davalı bankaya borçlu olmadığının tespiti ile,...8. İcra Müdürlüğünün 2005/11617 sayılı takip dosyasında müvekkilinin emekli maaşından yapılan kesintilerin istirdatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Dava, İİK'nın 72/son maddesine dayalı menfi tespit davası olup, İİK'nın 72/son maddesinde "Menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir." hükmü bulunmaktadır. Davalı ....'nin adresinin ... olduğu, davaya konu bononun arka yüzünde de "... Şubesi"nin cirosu bulunduğu anlaşılmakla, ... mahkemelerinin yetkili olduğu gözetilmeden yazılı gerekçe ile ...Asliye Hukuk Mahkemeleri'nin yetkili olduğuna karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 22/03/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE ; İstinaf kanun yolu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 341 ila 361. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, ''İncelemenin Kapsamı'' başlığını taşıyan 355. maddede de düzenlendiği üzere; inceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır, ancak, bölge adliye mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözetir. Dava, menfi tespit ve istirdat davasıdır. Menfi tespit ve istirdat davaları İcra ve İflas Kanunu’nunn 72. maddesinde düzenlemiştir. Menfi tespit davası borçlu olmayan kişinin borçlu olmadığının tespitine ilişkindir. İstirdat davası ise; kişi borçlu olmadığı halde ödeme yapmış ise bu ödemenin geri alınmasını sağlayan dava türüdür. Menfi tespit ve istirdat davalarında yetkili mahkeme, alacaklının yerleşim yeri ya da açılmış bir icra takibi varsa icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesidir. Menfi tespit davası için yasada herhangi bir hak düşürücü ya da zamanaşımı süresi öngörülmemiştir....
İcra Müdürlüğünün 2016/5571 sayılı dosyasında davacılardan Yusuf Kayalar aleyhinde yapılan ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi nedeniyle davacıların borçlu olmadıklarının tespiti ile istirdat istemine ilişkindir. Genel haciz yolu ile icra takibinin borçluları olan davacılar aleyhinde Çorum Asliye 2. Hukuk Mahkemesinin 2016/630 esas sayılı dosyasında alacaklı, banka tarafından borçlular aleyhine daha önce itirazın iptali davası açılmış olup yargılama sonucunda Mahkemenin 05.03.2019 tarihli 2019/98 sayılı kararı ile karar verilmiştir. Eldeki menfi tespit davasının, itirazın iptali davasından sonra açılmış olması nedeniyle, Genel haciz yolu ile icra takibine ilişkin dosya borcu yönünden her iki davacınında dava açmakta hukuki yararları bulunmamakla birlikte, menfi tespit davasına konu diğer icra dosyası olan Çorum 2....
DELİLLER :Ankara Batı İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı takip dosyası, Mahkememizin ... esas sayılı dosyası ile tüm dosya kapsamı. GEREKÇE :Dava, menfi tespit ve istirdat talebine ilişkindir. Mahkememizin ... esas sayılı dosyası ile Ankara Batı İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı takip dosyasının bir sureti dosya arasına alınmıştır....
