HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava ------ numaralı ------------- bedelli çeki kapsamında kısmen menfi tespit/ istirdat istemine ilişkindir. Mahkememizce yapılan yargılamada tarafların ticari defter ve kayıtları incelenmesi hususunda ara karar kurulmuş olup davacı şirketin ticari defter ve kayıtları incelenmiş davalı tarafın defter ve kayıtları ibraz edilmediğinden incelenememiştir. İncelenen defter ve kayıtlarda davacı şirketin davalı ----- alacaklı olarak göründüğü anlaşılmıştır. Davacı vekilince --- tarihli dilekçe mahkememize sunularak dava konusu çek bedelinin ödendiğinden bahisle davanın istirdat davasına döndüğü belirtilmiş ve bu beyan mahkememizce haklı bulunarak davaya istirdat davası olarak devam edilmiştir....
Mahkemece yapılan yargılama, toplanan deliller neticesinde menfi tespit ve istirdat talebi yönünden derdestlik itirazı yerinde görülmüş, ipoteğin fekki talebi yönünden ipotek konusu taşınmaz Büyükçekmece İlçesi sınırlarında bulunduğundan, mahkemenin yetkisiz olduğu gerekçeleri ile menfi tespit ve istirdat davası yönünden derdestlik itirazının kabulü ile aynı konuda ... 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2005/382 Esasda açılmış dava bulunduğundan bu talep yönünden davanın açılmamış sayılmasına, ipoteğin fekkine ilişkin taleple ilgili dosyanın tefriki ile ... Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, 14.12.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
İcra takibinden sonra açılan menfi tespit ve istirdat davalarında yetkili mahkeme İİK 72/son maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Hükme göre, menfi tespit ve istirdat davaları icra takibinin yapıldığı yer mahkemesinde açılabileceği gibi davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Bunun dışında başkaca yetkili bir mahkeme belirlenmemiştir. Somut olayda icra takibi ... İcra Müdürlüğünde başlatılmış olup, davalı bankanın genel merkezinin ise ... olduğu, yasal süre içerisinde yetki itirazının ileri sürüldüğü, bu durumda Antalya mahkemelerinin yetkili olmadığı gözetilerek mahkememizin yetkisizliği nedeniyle dava dilekçesinin usulden reddine, davaya bakmaya İstanbul Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olduğuna dair karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırşa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz. (1) Borçlu, menfi tesbit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir. Takibe itiraz etmemiş veya itirazının kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını istiyebilir. Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir....
Davacı vekili ilk celsede, borcun tamamının icra dosyasında müvekkili davacının maaşından kesilerek ödendiğini, bu nedenle menfi tespit davalarının istirdat davasına dönüştüğünü beyan etmiştir. Mahkemece, davanın kabulü ile, ... 3. İcra müdürlüğünün 2012/5640 esas sayılı dosyasına esas 2182,00 TL'lik asıl alacak ve asıl alacağa işlemiş 271,44 TL faiz toplamı olan 2453,44 TL''den dolayı (30/05/2011 - 14/04/2011 tarihli faturalar) borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş; hüküm, davalı tarafça temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının tüm temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Öte yandan, İİK’nun 72/6 maddesi uyarınca “Borçlu, menfi tespit davası zımnında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, istirdat davası olarak devam edilir.”...
Taraflar arasındaki birleşen menfi tespit-istirdat, ipoteğin kaldırılması, menfi tespit -alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davada davalı ... hakkında açılan menfi tespit davası konusuz kaldığından karar tesisine yer olmadığına, istirdat davasının kısmen kabulüne kısmen reddine, ipoteğin devri ve fekki istemi konusuz kaldığından karar tesisine yer olmadığına, birleşen davada birleşen davalı ... İflas idaresi aleyhine açılan menfi tespit ve istirdat davasının reddine, birleşen davalı ... aleyhine açılan ipoteğin fekki davası ile müdahi....'ın ipoteğin fekki davasının kabulüne, birleşen davada davacı.. ile .. aleyhine açılan alacak davasının reddine, birleşen davalı .. aleyhine açtığı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı-birleşen dava davalı ..vekilince duruşmalı olarak, birleşen davada davalı-birleşen davada davacı ......
Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder.Somut olayda, dava menfi tespit davası olarak açılmış, yargılama sırasında davaya konu çek davalının cirosu ile dava dışı 3. Kişiye geçmiş ve 3. Kişinin bankaya ibrazı üzerine çek bedeli 3. Kişiye ödenmiştir....
Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder. Somut olayda, dava menfi tespit davası olarak açılmış, yargılama sırasında davaya konu çek davalının cirosu ile dava dışı 3. Kişiye geçmiş ve 3. Kişinin bankaya ibrazı üzerine çek bedeli 3. Kişiye ödenmiştir....
Borçlu-davacının açmış olduğu menfi tespit davası sırasında borcun ikinci kez ödenmiş olması nedeniyle dava, İİK'nun 72/VI. maddesi uyarınca istirdat davasına dönüşmüş olmakla davacının menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülmesine ilişkin olarak başkaca bir işlem yapmasına, diğer bir deyişle ilave harç yatırmasına gerek yoktur. Bu durumda mahkemece yapılacak iş, sunulu 27.08.2002 günlü belge içeriğinde ödenen tutarın belirtilmemiş olması karşısında belge tarihi itibariyle borcun ulaştığı (ödenmek zorunda kalınan) tutarın bilirkişi incelemesi ile tespit edilmesi, belirlenmesidir. Nitekim mahkemece de bilirkişiden rapor alınmıştır. Hal böyle olunca mahkemece bilirkişi raporunda belirlenen rakam ve talep olunan tutar nazara alınarak bir karar verilmesi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir....
İcra Müdürülüğünün 2009/1465 sayılı dosyasında davalıya borçlu olmadığının tespitine, davacının istirdat isteğinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı kendisi aleyhine yapılan takipten dolayı borçlu olmadığının tespitini istemiş daha sonra tahkikat sırasında dava konusu takip dosyasına herhangi bir ödeme yapılmadığı halde davalıya fazla ödeme yaptığından bahisle istirdat talebinde bulunmuş, ilk derece mahkemesinde hem menfi tespit hem de istirdat talebi verilmesi nedeniyle davalı istinaf talebinde bulunmuştur. İstinaf incelemesini yapan ... 11. Hukuk Dairesi tarafından davalının istinaf talebinin reddine karar verildikten sonra davalı yararına sadece istirdat hükmü yönünden resen kısmi bozma yapılmıştır. Bu husus davalı tarafından temyiz edilmiştir....
