İcra takibinden sonra açılan menfi tespit ve istirdat davalarında yetkili mahkeme İİK 72/son maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Hükme göre, menfi tespit ve istirdat davaları icra takibinin yapıldığı yer mahkemesinde açılabileceği gibi davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Bunun dışında başkaca yetkili bir mahkeme belirlenmemiştir. Somut olayda icra takibi ... İcra Müdürlüğünde başlatılmış olup, davalı bankanın genel merkezinin ise ... olduğu, yasal süre içerisinde yetki itirazının ileri sürüldüğü, bu durumda Antalya mahkemelerinin yetkili olmadığı gözetilerek mahkememizin yetkisizliği nedeniyle dava dilekçesinin usulden reddine, davaya bakmaya İstanbul Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olduğuna dair karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder.Somut olayda, dava menfi tespit davası olarak açılmış, yargılama sırasında davaya konu çek davalının cirosu ile dava dışı 3. Kişiye geçmiş ve 3. Kişinin bankaya ibrazı üzerine çek bedeli 3. Kişiye ödenmiştir....
Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır. Menfi tespit davası görülmekte iken borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder. Somut olayda, dava menfi tespit davası olarak açılmış, yargılama sırasında davaya konu çek davalının cirosu ile dava dışı 3. Kişiye geçmiş ve 3. Kişinin bankaya ibrazı üzerine çek bedeli 3. Kişiye ödenmiştir....
Mahkemece yapılan yargılama, toplanan deliller neticesinde menfi tespit ve istirdat talebi yönünden derdestlik itirazı yerinde görülmüş, ipoteğin fekki talebi yönünden ipotek konusu taşınmaz Büyükçekmece İlçesi sınırlarında bulunduğundan, mahkemenin yetkisiz olduğu gerekçeleri ile menfi tespit ve istirdat davası yönünden derdestlik itirazının kabulü ile aynı konuda ... 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2005/382 Esasda açılmış dava bulunduğundan bu talep yönünden davanın açılmamış sayılmasına, ipoteğin fekkine ilişkin taleple ilgili dosyanın tefriki ile ... Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, 14.12.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
İcra Müdürülüğünün 2009/1465 sayılı dosyasında davalıya borçlu olmadığının tespitine, davacının istirdat isteğinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı kendisi aleyhine yapılan takipten dolayı borçlu olmadığının tespitini istemiş daha sonra tahkikat sırasında dava konusu takip dosyasına herhangi bir ödeme yapılmadığı halde davalıya fazla ödeme yaptığından bahisle istirdat talebinde bulunmuş, ilk derece mahkemesinde hem menfi tespit hem de istirdat talebi verilmesi nedeniyle davalı istinaf talebinde bulunmuştur. İstinaf incelemesini yapan ... 11. Hukuk Dairesi tarafından davalının istinaf talebinin reddine karar verildikten sonra davalı yararına sadece istirdat hükmü yönünden resen kısmi bozma yapılmıştır. Bu husus davalı tarafından temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi Tespit K A R A R Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı bankadan kullandırılan kredi sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Yargıtay Başkanlar Kurulunun 10.01.2020 tarihli ve 1 sayılı kararı ile hazırlanan, 23.01.2020 tarihli ve 2020/1 sayılı kararı ile Yargıtay Büyük Genel Kurulunca kabul edilen, 28.01.2020 tarihli ve 31022 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01.02.2020 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (11.) Hukuk Dairesinin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 16.10.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : MENFİ TESPİT -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre, dava; menfi tespit istirdat istemine ilişkindir. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 11.01.2019 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 31.01.2019 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca bu davanın temyiz incelemesi Yargıtay 12.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hâl böyle olunca, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu'nun 23.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Kanun'un 21. maddesi ile değişik 60/3. maddesi gereğince dosyanın Yargıtay 12.Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE,17.10.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Y A R G I T A Y K A R A R I Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun 24.01.2014 tarih ve 1 sayılı kararı ile İİK'nın 72. maddesine dayanan ticari dava niteliğindeki menfi tespit ve istirdat davaları sonunda verilen hüküm ve kararların temyizen incelenmesi Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin görev alanı içerisine girmektedir. SONUÇ: Taraflar arasındaki uyuşmazlık İİK'nın 72. maddesine dayanan ticari dava niteliğindeki menfi tespit olup, Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından karar verilmesi ve Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun anılan kararına göre dosyanın Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'ne GÖNDERİLMESİNE 03.09.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Davacı vekili ilk celsede, borcun tamamının icra dosyasında müvekkili davacının maaşından kesilerek ödendiğini, bu nedenle menfi tespit davalarının istirdat davasına dönüştüğünü beyan etmiştir. Mahkemece, davanın kabulü ile, ... 3. İcra müdürlüğünün 2012/5640 esas sayılı dosyasına esas 2182,00 TL'lik asıl alacak ve asıl alacağa işlemiş 271,44 TL faiz toplamı olan 2453,44 TL''den dolayı (30/05/2011 - 14/04/2011 tarihli faturalar) borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş; hüküm, davalı tarafça temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının tüm temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Öte yandan, İİK’nun 72/6 maddesi uyarınca “Borçlu, menfi tespit davası zımnında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, istirdat davası olarak devam edilir.”...
Borçlu-davacının açmış olduğu menfi tespit davası sırasında borcun ikinci kez ödenmiş olması nedeniyle dava, İİK'nun 72/VI. maddesi uyarınca istirdat davasına dönüşmüş olmakla davacının menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülmesine ilişkin olarak başkaca bir işlem yapmasına, diğer bir deyişle ilave harç yatırmasına gerek yoktur. Bu durumda mahkemece yapılacak iş, sunulu 27.08.2002 günlü belge içeriğinde ödenen tutarın belirtilmemiş olması karşısında belge tarihi itibariyle borcun ulaştığı (ödenmek zorunda kalınan) tutarın bilirkişi incelemesi ile tespit edilmesi, belirlenmesidir. Nitekim mahkemece de bilirkişiden rapor alınmıştır. Hal böyle olunca mahkemece bilirkişi raporunda belirlenen rakam ve talep olunan tutar nazara alınarak bir karar verilmesi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir....
