İTİRAZ: Davalı vekili cevap dilekçesinde; mahkemece davacının tedbir talebini kabul ederek İİK 72/3 maddesi uyarınca icra veznesine yatırılacak olan paranın alacaklıya ödenmemesine karar verdiğini, ancak işbu dava İİK 72'ye göre açılan bir menfi tespit davası olmadığını, TTK 792'ye göre açılan bir çek istirdat davası olduğunu, İİK özel bir kanun olup İİK 72/3 maddesi ise menfi tespit davaları için tanınan özel bir tedbir şekli olduğunu, bu nedenle işbu istirdat davasında İİK 72/3'e göre tedbir kararı verilebilmesinin mümkün olmadığını, zaten davacının çekte cirosu bulunmadığından borçlu sıfatı da bulunmadığını, tedbir kararının kanuna aykırı olduğunu, itirazlarının kabulü ile tedbir kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 14/01/2022 tarihli ek karar NUMARASI : 2021/586 ESAS (DERDEST DOSYA) DAVA KONUSU : Menfi Tespit KARAR : İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen Bodrum 2....
DAVA : İİK 89/3 Maddesi Uyarınca Menfi Tespit DAVA TARİHİ : 18/05/2022 KARAR TARİHİ : 06/07/2022 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 07/07/2022 DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin inşaat, enerji ve danışmanlık hizmetleri vermekte olup 2017 yılından bu yana aktif ticari faaliyetlerini sürdürdüğünü, ... 31. İcra Müdürlüğünün 2021/1708 esas sayılı icra takibinde davalı alacaklı Muhammet Yoldaş Güneri tarafınca, asıl borçlu olan ...'...
Uyuşmazlık; İ.İ.K.’nun 89/III maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davalarının ticari dava olup olmadığı ve bu durumda hangi mahkemenin görevli olduğu noktasında toplanmaktadır. İİK'nın 89/III maddesine göre “ ... İkinci ihbarnameye süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa onbeş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslim etmesi yahut bu süre içinde menfi tespit davası açması, aksi takdirde zimmetinde sayılan borcu ödemeye veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı bildirilir ... ” Davaya konu İstanbul Anadolu 10....
Davacı banka; 1 ve 2. haciz ihbarlarına süresinde itiraz ettiğinden, icra müdürü tarafından 3. haciz ihbarının iptali yönünde karar verileceği inancı ile İİK 89/3. maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 içinde menfi tespit davası açma hakkını kaybetmiştir. Henüz ödeme olmadığından İİK 89/5. maddesine dayanarak sebepsiz zenginleşme davası da açamayacaktır. Davacı banka kendisine gönderilen İİK 89/3 ihbarının tebliği üzerine süresinde menfi tespit davası açamadığından İİK 89/3 maddesindeki; Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde itiraz etmezse, mal yedinde veya borç zimmetinde sayılır hükmü uyarınca aleyhine takip yapılan borçlu ile birlikte takip ve dosya borçlusu haline geldiğinden, borçlu olmadığı bir parayı ödememek için İİK 72. madde hükmü uyarınca genel hükümlere göre borçlu olmadığının tespiti davası açma hakkını elde etmiştir....
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: Derdest dava, kambiyo senedine dayalı olarak başlatılan Sivas İcra Dairesinin 2022/22640 Esas sayılı icra takibinden sonra açılmış, işbu icra takibinden dolayı davacıların davalılara borçlu olmadıklarının tespiti talebine (Menfi tespit) ilişkindir. Davacı taraf, dava dilekçesi ile, dava konusu icra takibinin öncelikle ihtiyati tedbir yoluyla durdurulmasını istemiştir. Mahkeme, 22/12/2022 tarihli gerekçeli ara kararı ile, davanın icra takibinden sonra açılmış menfi tespit davası olması, İ.İ.K'nın 72/3 maddesine göre icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilemeyeceğinin belirtilmiş olması nedeniyle, davacının söz konusu ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiş, davacı vekili işbu ara kararını süresinde istinaf etmiştir....
Somut uyuşmazlıkta, Genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri yetkilidir. 2004 Sayılı İcra İflas Kanunun 72/son " Menfi Tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının ikametgâhı mahkemesinde de açılabilir" hükmü gereğince dava takipten önce açılan menfi tespit davası olmakla, İİK 72.maddesine göre belirlenen seçimlik yetkiye göre de yetki itirazında bulunan davalı yönünden mahkemenin yetkisiz olduğu değerlendirilmiş, oluşan bu durum karşısında davanın usulden reddine, mahkemenin yetkisizliğine, dosyanın yetkili Gaziantep Nöbetçi Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, kararın 23/03/2021 tarihinde kesinleştiği görülmüştür. Dosyanın tevzi olduğu Gaziantep 2....
Dava niteliği itibariyle İİK.’nın 72. maddesine dayalı menfi tespit istemine ilişkindir. Bu davaların ödeme yapılmadan açılamayacağına dair yasal bir düzenleme mevcut değildir. Aksine takipten sonra açılabileceği gibi takip başlamadan dahi açılabilir. Davacının hakedişlerine el konulacağının bildirilmesi üzerine dava açıldığına göre davanın açılmasında hukukî yararın bulunduğu ortadadır. Bu nedenle mahkemece işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken henüz ödeme yapılmadığından ve dolayısıyla hukukî yarar yokluğundan bahisle davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur. SONUÇ:Yukarıda açıklanan sebeplerle temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 22.05.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Dava, İİK 89/3 maddesine göre açılan menfi tespit istemine ilişkindir. 6102 sayılı TTK'nın 4. maddesinde, bu hükümde sayılan mutlak ticari davaların yanısıra "Her iki tarafın da ticari işletmesi ile ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır." hükmü ile nispi ticari davaya ilişkin de düzenleme yapılmış olup, buna göre tarafların her ikisinin de tacir olması ve uyuşmazlık konusu işin tarafların ticari işletmesi ile ilgili olması gerekir. İİK'nın 89/3. maddesinin, üçüncü cümlesi, "..İkinci ihbarnameye süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa onbeş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslim etmesi yahut bu süre içinde menfi tespit davası açması, aksi takdirde zimmetinde sayılan borcu ödemeye veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı bildirilir....
Öncelikle çözümlenmesi gereken uyuşmazlık davanın nitelendirilmesi, başka bir anlatımla davanın 2004 sayılı İİK m. 72 hükmü kapsamında genel menfî tespit davası mı yoksa m. 89/3 kapsamında bir menfi tespit davası mı olduğu ve bu nitelendirmeye bağlı olarak davaya bakma görevinin hangi mahkemeye ait olduğu hususlarının açıklığa kavuşturulması gereklidir. Maddi vakaları anlatmak taraflara, hukuki nitelendirme ise hakime aittir. İİK 72. madde düzenlemesinin maddi anlamda takip borçlularını kapsadığı, davacının maddi hukuk bakımından takip borçlusu sıfatına sahip olmadığı, davanın 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanununun 72. maddesine göre açılmış bir menfi tespit olamayacağı, zira ortada davacı aleyhine başlatılan bir icra takibi olmadığı, davacının İİK 72'e göre dava açma hakkı bulunmadığı, İİK 72'inci maddesinde tanımlanan menfi tespit davasının bu nedenle şartlarının oluşmadığı, İİK 72. maddenin takipteki tüm şahıslar yönünden düzenlendiğinin kabul edilmesi halinde, 3....
