Başka bir ifade ile sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde, kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın, o dönem içinde kira parasının tespiti için dava açabilecektir. Bu itibarla, tespiti istenilen 2008 yılı için kira tespiti yapılabilecektir. Kaldı ki davacının da talebi bu yöndedir. Mahkeme, şartlar oluştuğu halde 1.1.2008 tarihinden itibaren tespit yapmayarak talebi aşmıştır.Taraflar arasındaki ilk kira ilişkisi 1.5.2006 tarihli kira sözleşmesine dayanmakta olup, tespiti istenilen dönem, ilk kira ilişkisinden itibaren ki 2. dönemdir.Dosyada mevcut 1.1.2006 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin incelenmesinden, kira bedelinin aylık 800 TL. olarak kararlaştırıldığı görülmüştür....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davalılardan ... tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, aylık kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davalı ... yönünden davanın husumetten reddine, davalı şirket yönünden 01.12.2009 tarihinden itibaren aylık kiranın brüt 2.600,00 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davalı şirket vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesinde; aylık net 470,00 TL olarak ödenen kira bedelinin 01.12.2009 tarihinden itibaren aylık 4.000,00 TL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı şirket vekili, davanın reddini savunmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti-Uyarlama Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti - uyarlama davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne, dava tarihi olan 02/07/2013 tarihinden itibaren kira bedelinin 400 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Mahkemece kira sözleşmesinin başlangıç tarihi ve süresi de tespit edilmemiştir. HMK’nun 190.maddesi uyarınca ispat yükü, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir. Somut olayda davacı kira ilişkisinin varlığından hareketle kira parasının tespiti isteminde bulunmuş olup bu açıdan kira ilişkisinin başlangıç tarihinin ve süresinin ispat külfeti davacıya aittir. Öyle ise mahkemece, taraflar arasındaki kira sözleşmesinin başlangıç tarihi ve süresi saptanıp, tespiti talep edilen kira döneminin niteliğinin belirlenmesinden sonra, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gereken mahkemece eksik araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir. Hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir....
Olayımıza gelince; Mahkemece, kira bedelinin sözleşme ile belirlendiği 01.01.2007 tarihinden itibaren, kira bedellerinin sözleşmeye göre artırılarak ödendiği ve kira bedelinin hak ve nesafete göre tespiti istenemeyeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de; ancak, dava tarihinde yürürlükte bulunanan TBK.'un 344. Maddesinin açık hükmü gereğince; sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren 5 yıllık süre geçtiğinden, kira bedelinin, hak ve nesafet ilkeleri doğrultusunda rayice göre tespiti gerektiği gözetilerek karar verilmesi gerekir. Ayrıca kira bedelinin miktarına ilişkin olarak taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunup mahkemeye müracaat edildiğine ve kira bedelinin dava yoluyla tespiti istenildiğine göre; kiracı olan taraf, artırılması istenilen veya karar verilebilecek miktarı ve bundan daha fazlasını ödese bile, dava reddedilmeyip kira bedelinin tespitine karar verilmelidir....
Kira bedelinin tespiti davaları kiralayan (kiraya veren) tarafından açılabileceği gibi kiracı tarafından da açılabilir. 16. Kira bedelinin tespiti davalarında hüküm bir kira yılına ait kira parasının ne olacağının belirlenmesine ilişkindir. Bu belirleme açık, net ve tam olmalıdır. 17. Kira bedelinin tespiti davalarının en çarpıcı özelliği kamu düzeni ile ilgili olmalarıdır. Bununla ilgili yöntemleri tarafların belirleyemeyeceği yargısal uygulamada kabul edilmiştir. 18. Hâkim, bu davalarda kanun, içtihadı birleştirme kararları ve Yargıtay içtihatları ile belli edilen yöntemlere uygun olarak kira bedelinin tespiti yoluna gitmek zorundadır. Kira parasının tespitinde belirlenen bu ilke dışına çıkılması eşit uygulama ilkesini bozduğu gibi kamu düzeni ile ilgili olan bu davanın yapısına da uygun düşmeyecektir. 19....
KİRA PARASININ TESPİTİYABANCI PARA 818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 83 ] "İçtihat Metni" Dava dilekçesinde, kira parasının 15.08.2005 gününden başlayarak aylık 1.538.46 Amerikan Doları olarak tespiti istenilmiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 1.442.31 ABD Doları tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davalılar tarafından temyiz edilmiştir. Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği düşünüldü. Davada, 15.08.2005 tarihinden başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının 1.538.46 ABD Doları olarak tespiti istenilmiş, Mahkemece, hak ve nesafet uygulamasına göre 1.442.31 Amerikan Doları kira parasına hükmedilmiştir. Taraflar arasında 15.08.1995 başlangıç tarihli ve 3 yıl süreli kira sözleşmesinde, aylık kira parası 1.000 ABD Doları olarak kararlaştırılmıştır. Sözleşme 6570 sayılı Yasa'nın 11. maddesi uyarınca yenilene gelmiştir....
"İçtihat Metni" Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davacılar tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili dava dilekçesi ile; müvekkilleri ile davalı banka arasında akdedilen 15.02.2008 başlangıç tarihli kira sözleşmesi uyarınca ödenmekte olan kira bedelinin rayiç kira bedelinin çok altında kaldığını ileri sürerek yıllık kira bedelinin 15.02.2014 tarihinden itibaren yıllık net 130.000,00 TL’ye çıkartılmasına karar verilmesini talep etmiştir....
, taraflar arasındaki kira ilişkisinin tespitine ve rayiç kira bedelinin belirlenmesine karar verilmesini istemiştir....
O halde, davacı tarafından birinci artış yılı olan 01.01.2015 tarihinden itibaren kira bedelinin tespiti istendiğine göre, mahkemece yukarıdaki ilke ve esaslar gözetilmek suretiyle tespiti talep edilen dönemin endeks dönemi olduğu kabul edilerek, bir önceki yıl ödenen kira bedelinin ÜFE endeksi oranında arttırılarak davalı tarafından en son ödenen bedelden az olmamak üzere kira bedelinin tespiti gerekirken yazılı gerekçe ile ödenmekte olan 1800 TL den daha düşük bir bedele karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir....
