Kira bedelinin tespiti davalarının konusunu 6570 sayılı Kanun kapsamına giren taşınmaz mallar oluşturur ve bu dava 6570 sayılı Kanun’un uygulandığı yerler ve taşınmazlar için söz konusudur. 15. Kira bedelinin tespiti davaları kiralayan (kiraya veren) tarafından açılabileceği gibi kiracı tarafından da açılabilir. 16. Kira bedelinin tespiti davalarında hüküm bir kira yılına ait kira parasının ne olacağının belirlenmesine ilişkindir. Bu belirleme açık, net ve tam olmalıdır. 17. Kira bedelinin tespiti davalarının en çarpıcı özelliği kamu düzeni ile ilgili olmalarıdır. Bununla ilgili yöntemleri tarafların belirleyemeyeceği yargısal uygulamada kabul edilmiştir. 18. Hâkim, bu davalarda kanun, içtihadı birleştirme kararları ve Yargıtay içtihatları ile belli edilen yöntemlere uygun olarak kira bedelinin tespiti yoluna gitmek zorundadır....
KİRA TESPİTİ 6570 S. GAYRİMENKUL KİRALARI HAKKINDA KANUN [ Madde 2 ] 6570 S. GAYRİMENKUL KİRALARI HAKKINDA KANUN [ Madde 3 ] "İçtihat Metni" Taraflar arasındaki "kira tespiti" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Fatih 2.Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 25.12.2008 gün ve 2005/747 E- 2008/1528 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 31.03.2009 gün ve 2009/3019-5540 sayılı ilamı ile; ("...Davada 01.01.2005 tarihinden itibaren aylık kiranın 2180 YTL. olarak tespitine karar verilmesi talep ve dava edilmiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile aylık kiranın endeks tatbiki suretiyle 1176 YTL. olarak tespitine karar verilmiştir. Taraflar arasındaki ilk kira ilişkisi, 01.08.1998 tarihli kira sözleşmesine dayanmakta olup, tespiti istenilen dönem 01.01.2005 tarihinden itibaren başlayan döneme ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili, davalının davaya konu taşınmazda kiracı olduğunu, davalının son dönemde yıllık brüt 450.000 TL kira bedeli ödediğini, kira bedelinin emsallere göre düşük kaldığını belirterek, yeni dönem kirasının 01.01.2013 tarihinden itibaren aylık brüt 162.000 TL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir....
kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir.Mahkemece, aylık 2.875 TL olarak kira bedelinin tespit edilmesi hak ve nesafet ilkesine uygun olmayacak şekilde yüksek olup doğru değildir. Yine, yerleşik Yargıtay kararları uyarınca kira parasının brüt olarak tespiti esas olup, net kira bedeline karar verilmesi doğru değildir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira hukukuna ilişkin davada Kadıköy 5. Sulh Hukuk Mahkemesi ve Kadıköy 2. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, kira sözleşmesinin haklı nedenlerle fesholunmuş olunduğunun ve kira sözleşmesi dolayısıyla borçlu olunmadığının tespiti ile tazminat istemine ilişkindir. Kadıköy 5. Sulh Hukuk Mahkemesince, davacının davalıyla aralarındaki sözleşmenin kurulması aşamasında vasıfta hataya düştüğünden iradesinin sakatlandığını belirterek, bu nedenle sözleşmenin iptalini istediği, bu nedenle mahkemenin görevinin kira sözleşmesinin yıllık kira bedeli ve istenen tazminat üzerinden belirlenmesi gerektiği, bu tutarın ise 13.189 TL olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. Kadıköy 2....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 01/04/2010 gününden başlayarak aylık net 7500,00 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira bedelinin 3.647,67 TL olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davada, 01/04/2010 tarihinden başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının net 7500 TL olarak tespiti istenilmiş, mahkemece, önceki dönem ödenen kira parasına endeks uygulanmak suretiyle, aylık kira parasının brüt 3647,67 TL olarak tespitine karar verilmiştir. Hükmü davacılar vekili süresinden temyiz etmektedir.Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 01/04/1992 tarihli olup, yenilenerek dava konusu döneme gelinmiştir....
Başka bir ifade ile sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde, kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın , o dönem içinde kira parasının tespiti için dava açabilir.Somut olayda, yeni kira döneminden itibaren kira bedelinin tespiti istenmiştir.Bu durumda 21.10.1992 tarih ve 1992/3-479 esas 1992/sayılı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararına göre dönem bitimine (davada 01.10.2012 tarihine ) kadar dava açılıp, kira parasının tespiti istenebilir ki olayda dava tarihi 20.04.2011 olmakla dava dönem içinde açılmıştır.Mahkemece yapılacak iş, 01.10.2011 tarihinden başlayacak dönem için kira parasını tespit etmek olmalıdır.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 14/11/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince; 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir.Somut olayda kira sözleşmesi 01.01.2009 başlangıç tarihli olup 1 yıl sürelidir. Hususi şartların 6.maddesinde, ''Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini TEFE-TÜFE ortalamasına göre arttırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder'' şeklinde artış şartı bulunmaktadır.Böyle bir şart 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında anılan ihtarın hukuksal önemini ortadan kaldırmaktadır. Başka bir ifade ile sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde, kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın , o dönem içinde kira parasının tespiti için dava açabilir....
-TL kira bedelli yazılı bir kira sözleşmesi olduğunu, iki aylık kiranın eski malike peşin ödendiğini, Mart, Nisan, Mayıs 2014 aylarına ait kira bedelleri ile ilgili ödeme yapacağını bildirdiğini; taraflar arasındaki sözleşmenin muvazaalı olduğunu, bu nedenle fuzuli şagil olan davalının taşınmazdan tahliye edilmesini, mahkemece davalının dayandığı kira sözleşmesinin geçerli olduğu yönünde kanaat hasıl olması halinde ise 15.01.2014 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 500.-TL olarak tespitini talep etmiştir. Davalı ; eski malik ile imzalanan sözleşmenin muvazaalı olmadığını, kira ilişkisinin 2002 yılından bu yana devam ettiğini, dava konusu konutta kira akdine dayalı olarak oturduğunu, fuzuli şagil olmadığını, mevcut kira dönemi için kira tespiti talebinde bulunulamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur....
Mahkemece bu yön gözönünde tutulmadan stopaj hariç kira parası tespiti yerinde görülmemiştir.Bundan ayrı olarak da, davada; yeni dönemin kira parası, hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmiştir.18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararına göre yeni dönem kira parasının hak ve nesafet kurallarına göre tespiti halinde; öncelikle dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde (boş olarak) getirebileceği kira parası bilirkişi tarafından usulünce belirlenmeli ve hâkimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle (kiracının eski kiracılığı da gözetilerek) hak ve nesafet kurallarına uygun bir kira parası takdir edilmelidir....
