-TL mahrum kalınan karın, ayrıca yıllık enflasyon oranı da dikkate alınarak yıllara göre net satış bedelinin ve elde edilen karın da hesaplanarak kira bedelindeki düşüşün tespiti ile 1.000.-TL tazminatın davalıdan tahsilini istemiştir. Davalı, kira akdine aykırı davranılmadığını, kira bedellerinin düzenli olarak ödendiğini, sözleşmede diğer bir mağazanın açılamayacağına dair şart bulunmadığını, cironun düşmesinin sebebinin aynı sektörde açılmış birçok mağaza bulunması ve ekonomik gelirdeki düşüş olduğunu belirterek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. 1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacının sair temyiz itirazları yerinde değildir. 2-) Somut olayda; Taraflar arasında 01.08.2006 başlangıç tarihli 15 yıl süreli kira sözleşmesi bulunduğu hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır....

Davada, taraflar arasında aktedilen kira sözleşmesindeki kira parasının %30 artırılacağına dair artış şartının günün koşullarında fahiş olduğu, takip eden dönemler itibariyle kiracıyı bağlayıcı olmayayacağı bu nedenle geçersiz olduğununu tespiti ile bu doğrultuda fazla tahsil edilen 1827 TL'nin geri tahsili istenilmiş; mahkemece kira sözleşmesine dayalı olarak yapılan tahsilatın sebepsiz zenginleşme oluşturmayacağı bu nedenle dönem bittikten sonra önceki dönemde yapılan ödemenin geri istenemeyeceği, gerekirse kira tespiti ya da uyarlama istenebileceği gerekçeleriyle istemin reddine karar verilmiştir. HUMK'md.8/1'e göre mamelek hukukundan doğan dava tarihindeki (2007) değer ve miktarı 5910 YTL'yi geçmeyen davalar Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülür....

CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının bu dava öncesinde kira sözleşmesinin feshi için dava açmasına karşılık bu davadan vazgeçip uyarlama istemli dava açtığını, bu durumun usul ve yasaya aykırı olduğunu, öte yandan Cumhurbaşkanı Kararları ve buna dair çıkartılan genelgeler uyarınca alınan belediye meclis kararlarına istinaden davalıdan tahsili gereken kiraların bir kısmının alınmadığını, bir kısmının da eksik alındığını, bu haliyle uyarlama koşullarının somut olayda gerçekleşmediğini savunarak davanın reddini istemiştir....

Tedbir kararı verilmemesi durumunda; kira bedelinin eksik ödenmesi nedeniyle Türk Borçlar Kanunu'nun 315. maddesi uyarınca sözleşmenin feshi ile temerrüt nedeniyle tahliyesi mümkün hale gelir. Uyarlama davalarında amaç taraflar arasındaki sözleşmenin ayakta tutulması ile gerçekleşen olağanüstü durumlar karşısında başlangıçta var olan edimler arasındaki adaletin yeniden tesis edilmesidir. Uyarlama talepli olarak açılan davalarda ihtiyati tedbir kararı verilmediğinde, dava sonuna kadar kira sözleşmesinin ayakta tutulması bazı hallerde mümkün olmayabilir. Uyarlama davasından beklenen, sözleşmenin gerçekleşen olağanüstü duruma rağmen koşulların değiştirilmesi ile ayakta tutulmasıdır....

Hukuk Dairesi 2021/3452E., 2021/6001K. - Kira uyarlama davalarında dava devam ederken ihtiyati tedbir kararı ile yeni kira bedelinin belirlenmesi mümkündür.) için huzurdaki davanın ikame olunduğunu, ancak yerel mahkemenin tüm bu açıklamalara ve Yargıtayında görüşüne rağmen ihtiyati tedbir taleplerini reddetmesinin usul ve yasalara aykırılık teşkil ettiğini bildirerek ilk derece mahkemesi ara kararının kaldırılmasını taleph etmiştir. DELİLLER: Kira sözleşmesi ve tüm dosya kapsamı....

Kural olarak tüm kiracılar, tüm kiralayan gibi aylık kira parası tesbitini dava yoluyla talep edebilirler. Zira 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinin 3 numaralı bendinde kiracı tarafından da gelecek dönem için kira parasının tesbiti davasının açılabileceği, bu hakkın kiralayana ait olmadığı belirtilmiştir. Kaldı ki karşılıklı borç doğuran bir sözleşme olarak kira sözleşmesinde de aylık kira parasının tespiti işleminde taraflar hakkında aynı hukuksal kuralların uygulanması bu sözleşmenin taşıdığı nitelik ve Anayasa'nın kabul ettiği eşitlik esaslarının da bir gereğidir....

Davacı yeni malik kira süresi dolmadan kira bedelinin uyarlanması talebinde bulunmuş olup, mahkemece kira bedeli tespiti yoluna gidilmesi doğru değildir. Mahkemece yapılacak iş davacı yeni malikin kira bedelinin uyarlanmasına ilişkin talebini yukarıda ayrıntılı şekilde yazılan uyarlama davası şartları yönünden incelemektir. Mahkemece, uyarlama davası şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği üzerinde durularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davayı yanlış nitelendirerek hatalı karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 19/01/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....

Mahkemesinin 2010/406 Esas sayılı dosyasında 01.08.2011 tarihinden itibaren kira bedelinin uyarlanması (tespiti) istenmiştir. Bu dosyada istenen kira bedeli bir önceki yılın kira bedeli olduğundan, dava konusu döneme ilişkin kira bedeli buna göre belirlenecektir. Bu nedenle mahkemece bu dava sonucunun bekletici mesele yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. '' gerekçesi ile verdiği bozma kararına karşı mahkemece '' ... .... Asliye ... Mahkemesinde görülen davanın kira bedelinin uyarlanması için açıldığı ve söz konusu davada 01.08.2010 tarihinden itibaren uyarlama yapılmasının istendiği işbu davada ise talebin ait olduğu dönemin 01.08.2012 tarihinden itibaren geçerlilik kazanacağı dolayısıyla her iki davanın konusunun farklı dönemlere ait olduğu kaldı ki Asliye ......

üzerinde yer alan santral odasına ilişkin olarak yapılan 03.02.1994 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin değişen şartlar nedeniyle yeni kira döneminde (03.02.2019) kira bedelinin yıllık 4.616,00 TL olarak uyarlanmasına, bundan sonraki kira dönemleri için yıllık kira artış oranının mahkemece uyarlanacak kira bedeline yurt içi üretici fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) oranın uyarlanarak devamına,gecikme fazinin 6183 sayılı amme alacaklarının tahsili usulü hakkında kanun gereğince yıllık %16,80 oranında gecikme zammı uygulanmasına ilişkin şartın eklenerek uyarlanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira parasının tesbiti istemli Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira parasının tesbiti istemli davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava yeni dönem için kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir....