Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda; uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı yeteri kadar irdelenmediği gibi, yukarıda belirtilen ilkeler dikkate alınmadan, dava konusu taşınmaza benzer kira sözleşmeleri ve emsal araştırılması yapılmadan ve kira bedelinin tespiti davasındaki usul ve esaslara göre hazırlanan bilirkişi raporuna göre hüküm kurulduğu görülmektedir....
DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Antalya 7. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2020/1308 E. - 2022/1431 K....
CEVAP Davalı Büyükşehir Belediyesi vekili cevap dilekçesinde özetle: 02/08/2013 tarihli sözleşmeye göre davalı Belediyeye ait olan Park Orman içindeki Dicle Kafeterya'nın kiralanması konusunda davacı ile 5 yıllık kira sözleşmesi yapıldığını, 2886 Devlet İhale Kanununa göre yapılan kira ihalesi sonrasında muhammen bedelin 3 farklı resmi kurumdan gelen bedeller üzerinden Kira ve İşgal Tespit Komisyonunca belirlendiğini, Kanunun 35/1a maddesince kapalı teklif usuli ile yapıldığını, ihalenin Encümen kararı ile de davacıya verildiğini, ancak kira sözleşmesi imzalanmasına rağmen kira borcunu ödemediğinden kira sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedildiğini, esasa girilmeden usulen dava şartı yokluğundan davanın reddi gerektiğini, zira 3 aylık kira bedelinin ödenmemesi nedeniyle kira sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedildiğini ve Diyarbakır 1....
Mahkemece, dava tarihinden itibaren aylık kira parasının 2600 ABD dolan olarak uyarlanmasına karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir. Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 1.8.1998 tarihli ve 5 yıl 4 ay sürelidir, iş bu uyarlama davası ise 5.9.2001 tarihinde açılmıştır. Kira sözleşmesi düzenlendikten sonra ABD doları, 21.2.2001. ekonomik kriz nedeniyle Türk Lirası karşısında aşırı değer kazanmıştır. Buna rağmen davacı uyarlama davası açmayarak, aynı yılın Eylül ayına kadar sözleşmeye uymaya devam etmiştir. Davacı bu şekilde ekonomik krizden sonra, sözleşmeyi benimsemiş ve işlem temelinin çökmediğini kabul etmiş sayılacağından uyarlama davası açma hakkını kaybettiğinin kabulü zorunludur. Mahkemece, bu nedenle davanın reddine karar yerilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
Bunun mümkün olmaması hâlinde borçlu, sözleşmeden dönebilir; sürekli edimli sözleşmelerde ise kural olarak, fesih hakkını kullanır.” denilerek TBK öncesi Yargıtay uygulamasında kabul edilen uyarlama davası yasa maddesi haline getirilmiştir. ................Somut olayda; önceki malik Vedat Saygılı ile davalılardan Mutia Saygılı arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli on yıl süreli kira sözleşmesine ilişkin, taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı yeni malik, 07/05/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişen hal ve şartlara göre kira bedelinin uyarlanmasını istemiş ve 12/09/2013 tarihinde iş bu davayı açmıştır. Uzun süreli kira sözleşmelerinde edimler arasındaki dengenin aşırı bozulması ve sözleşmenin taraflar açısından çekilmez hale gelmesi durumunda kira parasının günün ekonomik koşullarına uyarlanması için her zaman “ uyarlama “ davası açılabilir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, kira parasının indirilerek tespiti istemlidir. Davacının dükkanı, davalı Vakıflar Bölge Müdürlüğünün 15.12.2016 tarihli kira sözleşmesi ile kiraladığı, aylık kiranın 20.100,00 TL olduğu, 01.01.2018- 31.12.2018 kirasının yine 20.100,00 TL olarak belirlendiği, kiracının 01.01.2018 tarihinde başlayan dönem için kiranın 7.500,00 TL olarak tespitini talep ettiği görülmektedir. Dairemizin 2020/1134 Esas, 2021/426 Karar sayılı kararında da açıklandığı üzere; Türk Borçlar Kanunu'nun 344.maddesinde "Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır....
Davalı; davacıların taşınmazın müşterek maliklerinden olduklarını, bu nedenle tek başlarına dava açma haklarının bulunmadığını, kira sözleşmesinin 4. Maddesi uyarınca yapılan artışlar neticesinde ödenen kira bedelinin rayiç kira bedelleri ile uyumlu olduğunu, uyarlama şartları bulunmadığını belirterek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davacı ...'ın davasının kiraya veren olmaması nedeniyle reddine karar verilmiş, diğer davacı ...'...
Ancak, bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı takdirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar." "Sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.” hükmüne yer verilmiştir. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, TBK’nun 345. maddesi bu tarihten sonra açılacak kira bedelinin tespiti istemlerinde uygulanır....
SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 25/10/2021 NUMARASI : 2021/1577 (DERDEST) DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : Adana 7.Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 25/10/2021 tarih ve 2021/1577 Esas sayılı ara kararı ile kurulan hüküm nedeniyle davacı vekilinin istinaf başvurusu ile ilgili yapılan esas incelemesinde; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE : Davaya konu edilen Kurtuluş Mah. Şinasi Efendi Cad. 1559 ada 423 parselde bulunan 25/A numaralı işyeri ile ilgili olarak öncelikle kira bedelinin dava tarihinden tedbiren aylık 17.800,00 TL olarak ödenmesi konusunda ihtiyati tedbir kararı verilmesini, haklı davanın kabulü ile kira bedelinin dava tarihinden itibaren aylık 17.800,00 TL olarak uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir....
