Diğer yandan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) “zorunlu geçit” başlıklı 747’nci maddesi “Taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilir” hükmünü içermektedir. Geçit hakkı kurulabilmesi için geçit ihtiyacı duyulan taşınmazın genel yola hiç veya yeteri kadar bağlantısının bulunmaması gerekmektedir. İlk hâlde mutlak, ikinci hâlde nispi geçit ihtiyacı söz konusudur. Geçit ihtiyacı baştan itibaren olabileceği gibi, sonradan gerçekleştirilen kadastro, imar uygulamaları veya kamulaştırma işlemi sonucu da doğabilir. Her ne kadar imar planında taşınmaza sınır imar yolları mevcut ise de, 29.04.1968 tarih ve 1966/22- 1968/8 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında da belirtildiği üzere, açılmamış olan imar yollarının varlığı geçit ihtiyacı içerisinde olan taşınmazın ihtiyaç nedenini ortadan kaldırmaz....
bu taşınmaz maliklerine davayı yöneltme zorunluluklarının olduğunu, bu nedenle davanın kabulü ile, Muğla ili Marmaris ilçesi Turunç Mah.Gölyeri mevki 831 parsel sayılı taşınmaz lehine aynı yer 1061 ve 1062 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine araç trafiğine açık genel yola ulaşacak tarafların menfaatlerine ve fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesine uygun düşecek şekilde geçit hakkı tesisine ve kurulacak ilgili geçit hakkının 4721 Sayılı TMK 748/3 gereği tapu siciline kaydedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER ve GEREKÇE: Dava, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 747. Maddesi uyarınca açılmış geçit hakkı istemine ilişkindir. Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir. Geçit hakkı kurulması davalarında amaç, genel yola bağlantısı olmayan taşınmazların yolla bağlantısının sağlanmasıdır. Bundan dolayı, geçit kurulurken ihtiyaç içinde olan taşınmaz kesintisiz olarak genel yola bağlanmalıdır. Buna uygulamada “kesintisizlik ilkesi” denilir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesi 22.05.2019 tarih ve 2017/597 Esas, 2019/329 Karar sayılı kararında özetle; "...Dava, Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesine dayanılarak açılmış geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunun 747/2....
DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde; davacıların maliki olduğu 190 ada 4 parsel (eski177 parsel) sayılı taşınmaz yararına, davalılar murisi adına kayıtlı 190 ada 5 parsel (eski 252 parsel) sayılı taşınmaz üzerinden 1,5 mt eninde geçit hakkı tesisini talep etmiştir. II. CEVAP 1. Davalılardan ... vekili, davacılara ait taşınmazın kuzeyinde bulunan patikanın yola bağlantısı bulunduğunu, bu sebeple davacıların geçit ihtiyacının bulunmadığını beyanla, davanın reddini istemiştir. 2. Davalılar ... ile.....24.12.2015 tarihli ortak dilekçelerinde; raporda bilirkişiler tarafından gösterilen 5 farklı alternatif yollardan 3. alternatif yol güzergahı üzerinden geçit hakkı tesis edilmesini talep etmişerdir. III....
Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 05.11.2014 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 02.06.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkilinin 137 ada 13 parsel sayılı taşınmazının kuzeyinde yola cephesi olmasına rağmen buraya geçişin sağlanamadığını, taşınmaz lehine davalıya ait 137 ada 14 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davacının yola ihtiyacı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur....
Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “Mutlak geçit ihtiyacı” veya “Geçit yoksunluğu”, ikincisine de “Nispi geçit ihtiyacı” ya da “Geçit yetersizliği” denilmektedir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 07.11.2014 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 23.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesine dayanılarak açılmış geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkiline ait 159 ada 56 parsel sayılı taşınmaz lehine 159 ada 50, 51 ve 57 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit hakkı kurulmasını talep etmiştir. Davalı ..., davanın reddini istemiştir....
Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan (mutlak geçit ihtiyacı) veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan (nispi geçit ihtiyacı) taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunlu olup geçit ihtiyacı olan kişinin davasını öncelikle taşınmazların mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun taşınmaz malikine karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana yöneltmesi gerekir. Mahkemece uygun geçit yeri saptanırken öncelikle taraf yararı gözetilmelidir. Zira, geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
