Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine mutlak geçit ihtiyaç veya geçit yoksunluğu, ikincisine de nispi geçit ihtiyacı ya da geçit yetersizliği denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit ihtiyacı olan kişi davasını öncelikle taşınmazların mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun taşınmaz malikine karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana yöneltmelidir. Mahkemece uygun geçit yeri saptanırken öncelikle taraf yararlarının gözetilmesi gerekir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
Mahkemece, davanın kabulüne, 2637 parsel sayılı taşınmaz yararına 2628, 2629, 2630 ve 2631 parsel sayılı taşınamzlar üzerinden geçit irtifakı kurulmasına karar verilmiştir. Davalılardan ... vekilinin temyiz etmesi üzerine, Dairemizin 28.12.2013 tarihli 2013/1294 Esas, 2013/2916 Karar sayılı ilamı ile "Geçit kurulan parsellerin kuzey kısmında genişlikleri oldukça dar olduğundan yüzölçümü büyük olan 2636 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulup kurulamayacağı konusunda rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği, ayrıca 2629, 2633 ve 2637 parsel sayılı taşınmazlar yararına geçit tesis edilmesi istendiği halde sadece 2637 parsel sayılı taşınmaz yararına geçit hakkı tesis edilmesinin doğru olmadığı" gerekçeleri ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir....
Hukuk Dairesinin 2020/1643 Esas - 2020/7333 Karar) Yine aleyhine geçit tesisine karar verilen 102 ada - 1 parsel sayılı taşınmaz tapuda "orman vasfı" ile Hazine adına kayıtlı olup, geçit kurulan kısım kamu malı niteliğinde olduğundan bu nitelikte bir yerin kişilerin özel istifadesine terki olanaklı değildir. Kısaca belirtmek gerekirse, orman üzerinden geçit hakkı tesis edilemeyeceğinden orman vasfındaki kamuya ait araziden geçit hakkı tesisi de usul ve yasaya aykırıdır. (Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 2020/1836 Esas - 2020/4771 Karar) Zorunlu geçit hakkı anacak "tapuda kayıtlı taşınmazlar" üzerinden kurulabilir. Ancak tapuda kayıtlı olsa da çeşitli nedenlerle üzerinden zorunlu geçit kurulamayacak yerlerde vardır. Örneğin; devletin hüküm ve tasarrufu altındaki özel mülkiyete konu olamayacak ormandan geçit hakkı verilemez. Orman üzerinde var olan ağaç örtüsü kaldırılmış olsa bile toprağı itibariyle orman sayılır....
genişliğinde, 414,98 m2 yüzölçümünde, açık mavi renk ile belirlenen alanda GEÇİT HAKKI TESİSİNE, 20/05/2021 havale tarihli harita mühendisi bilirkişi raporunun iş bu kararın eki sayılmasına, 3- Tesis edilen bu geçit hakkının 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu md. 748 gereğince tapu kaydının irtifak sutünuna TESCİLİNE, 4- Geçit hakkı karşılığı olarak davacı tarafça Mahkememiz veznesine depo edilen 21.599,00 TL'nin geçit hakkı bedeli olan 20.749,00 TL'sinin kararın kesinleşmesine müteakip davalı T3 ÖDENMESİNE, yıkım bedeli olarak hesaplanıp depo edilen 850,00 TL'nin ise davacı tarafa iadesine, " şeklinde karar verilmiştir....
Dairemizin 10.01.2022 tarih ve 2021/5690 Esas, 2022/228 Karar sayılı ilâmıyla; mahkemece alınan raporlarda 2 alternatif belirlendiği, bu alternatiflerden 17 No.lu parselden geçen alternatifin en uygun güzergâh olduğu, 26.02.2019 tarihli fen bilirkişi raporunda 1 No.lu seçenek olarak gösterilen 17 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı tesis edilmesi durumunda geçitin genişliğinin 3 m olacağı, 17 parsel sayılı taşınmazın yola olan cephesinin genişliğinin 3.03 m olduğu belirtildiği, söz konusu güzergâhtan hem davacı 19 parsel sayılı taşınmaz malikinin hem de üzerinden geçit hakkı tesis edilecek olan 17 parsel sayılı taşınmaz malikinin faydalanabileceği nazara alınmaksızın; Mahkemece 17 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı tesis edilmesi durumunda bu taşınmazın yeterince yola cephesinin kalmayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulmasına karar verilmiştir. B....
Kabule göre de; lehine geçit hakkı tesis edilen 103 ada 63 parsel sayılı taşınmazı kadastral yola bağlayacak şekilde ve mahkemece kurulan geçite ilave olarak, 103 ada 68 parsel sayılı taşınmaz aleyhine fen bilirkişisinin hükme esas alınan raporuna ekli krokisinde (B) harfiyle gösterilen 232,79 m2 yerden de geçit hakkı tesisi gerekirken kesintisizlik ilkesi ihlal edilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuştur. Mahkemece, Dairemizin yukarıda belirtilen ilkelerine aykırı olarak, 103 ada 63 parsel sayılı taşınmaz lehine 103 ada 55 parsel sayılı taşınmaz aleyhine geçit hakkı kurulmasının mümkün olup olmadığı araştırılmadan, 103 ada 67 ve 68 parsel sayılı taşınmazları ikiye bölerek ekonomik kullanım bütünlüğü bozulacak ve kesintisizlik ilkesine aykırı şekilde geçit hakkı tesisine karar verilmesi, 103 ada 63 parsel sayılı taşınmaz yönünden olumlu olumsuz hüküm kurulmaması doğru görülmemiş, bu sebeplerle hükmün bozulması gerekmiştir....
Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir....
Birleştirilen davada davacı vekili, davacının babasının 3934 parsel sayılı taşınmazın bir kısmının geçit hakkı tesisi için bedeli mukabilinde haricen satın aldığını, parasının ödendiğini, bedeli ödenen yerin bir kısmının kullanılamaz ve atıl halde olduğunu, müvekkilinin geçit için başkaca kullanabileceği herhangi bir yolun bulunmadığını, bu nedenle geçit hakkı için tesis edilen taşınmazın bedelsiz veya bedeli mukabilinde müvekkilinin maliki olduğu 1802 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesisini ayrıca sözleşmeye aykırılık nedeniyle 5.000,00 TL tazminatın davalıdan alınarak müvekkiline verilmesini talep etmiştir. Birleştirilen davada davalı vekili davanın reddini savunmuştur. Mahkemece “Davacı ...'...
Davacılar vekili, müvekkillerinden ...’in 213 ada 3 sayılı parselin; ...’un 213 ada 23 ve 31 sayılı parsellerin; ...’nin ise 213 ada 27 sayılı parselin maliki olduklarını ve bu taşınmazların anayola bağlantısının olmadığını belirterek davalılara ait 223 ada 55 parsel sayılı taşınmaz üzerinden geçit hakkı tesisini talep etmiştir. Davalılardan ... ve ..., davanın reddini savunmuş; geri kalan davalılar ise, davaya cevap vermemişlerdir. Mahkemece, davacılardan ... ve ... yönünden davadan feragat etmeleri nedeni ile karar verilmesine yer olmadığına ve davanın ... yönünden kabulü ile tapuda ... ili, İliç ilçesi, Sarıpınar Köyü 223 ada 55 parsel sayılı taşınmaz üzerinde Fen Bilirkişileri... ve ...'in 21/10/2013 tarihli raporundaki ekli krokide 6 nolu alternatif olarak belirtilen 140,93 m2 alan üzerinde, ... ili, İliç ilçesi, Sarıpınar Köyü, 213 ada 3 parsel sayılı taşınmaz lehine 4721 sayılı TMK’nın. 747.maddesi gereğince geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir....
Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır. Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır. Geçit hakkı ancak tapuya tescil edilmiş taşınmazlar üzerinden kurulabilir. Zira kurulan geçit hakkının 4721 s. TMK' nun 748/3. maddesi gereğince tapuya tescil edilmesi gerekir. Kurulan geçit hakkının 4721 s. TMK' nun 748/3. ve 1012. maddeleri ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir. Somut olayda ise; ilk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; davacının davasının (((dava, geçit hakkı istemine ilişkindir....
