Daha önce de ifade edildiği gibi tespit davasına hukuki ilişkilerde yaşanan kaygı, güvensizlik ve endişe durumlarında başvurulmalıdır. Belirtmek gerekir ki, davacının hukuki durumuna ilişkin her türlü tehdit değil ancak zarara yol açacağına kanaat getirilen bir tehdit sebebiyle tespit davası açılabilir. 23. Üçüncü koşul ise yalnız kesin hüküm etkisine sahip olup cebri icraya yetki vermeyen (icraya konulamayan) tespit hükmü, bu tehlikeyi ortadan kaldırmaya elverişli olmalıdır. Tespit davası neticesinde verilen hükümler, kesin hüküm niteliği taşımakla birlikte davacıya icra yetkisi vermez. Bu sebeple davacının hukuki belirsizliğini ortadan kaldırmak için tespit hükmünün en uygun ve en elverişli olduğu durumlarda, davacının tespit davası açmakta hukuki yararının bulunduğu sonucuna varılabilir....
Ancak Tespit esnasında tesisata bağlı sayacın arızalı olduğu tespit edilmiş olup, sayacın laboratuvara gönderildiği ve sayacın muayenesi sonucunda sayacın arızalı olduğu ve kayıt yapmadığı tespit edilmiştir. Tüketimi doğru olarak kaydetmiş sayaç değeri bulunmadığından, kaçak tüketim miktarı tespit esnasında belirlenen kurulu güç üzerinden belirlenmesi gerekmektedir. Tespit esnasında devreden çekilen akım değerlerinin R:7SA, S:7SA, T:7SA olduğu belir- lenmiştir. Buradan Bağlantı Gücü-AkımXGerilimX 1,73(3 faz)-75X380X 1,73-49,3kWh olarak belirlenerek kaçak tüketim bedeli hesaplanmıştır. Tespit esnasında devreden çekilen akım değerlerinin tespiti davalı görevlileri tarafından belirlenmiş olduğu, tesisata ilişkin tespit esnasında belirlenmiş kurulu güç bilgisi olmadığı hususları dikkate alındığında, tespit tutanağı içerisindeki bilgiler kapsamında davaya konu iş yerinin bağlantı gücünün belirlenmesinde hata olmadığı değerlendirilmiştir....
Davacının tespit davası ile istediği hukuki koruma diğer dava çeşitlerinden biri ile sağlanabiliyorsa, o zaman davacının tespit davası açmakta hukuki yararı yoktur. Somut uyuşmazlıkta; menfi tespit veya borca ilişkin olarak dava açılmadan, sadece istiap haddinin aşılmamış olduğunun tespiti istemiyle açılan davada HMK'nın 106.maddesinde belirtilen tespit davasının şartlarının oluşmadığı, görülmekte olan ya da açılacak bir davada, iddia ve savunma olarak ileri sürülebilecek konular için ayrı bir tespit davası açmakta hukuksal yarar bulunmadığı anlaşılmakla ilk derece mahkemesince hukuki yarar dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiş olup davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermek gerekmiştir....
--------- plakalı araç sahibi --------- tarafından kaza tespit tutanağına itiraz edildiği ve yapılan inceleme sonucunda kazaya karışan araç plakasının sahte olduğu, plaka üzerine bant yapıştırıldığı tespit edilerek 09/05/2023 tarihinde tutanak tanzim edildiği ve kazaya karışan aracın -------- ait ------- plakalı araç olduğunun tespit edilmesi üzerine 20/02/2023 tarihli -------- kaza sıra numaralı maddi hasarlı trafik kaza tespit tutanağında belirtilen --------- plakalı düzeltilerek -------- kaza sıra numaralı tespit tutanağı düzenlendiğini anlaşılmıştır....
Bilindiği üzere mahkemeden istenen hukuki korunmaya göre davalar; eda davaları, tespit davaları belirsiz alacak ve tespit davaları ile inşai davalar olarak ayrılmaktadır. Tespit davası, eda davasının öncüsü olup, işlevi bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının tespitinden ibarettir. Tespit davasının konusu bir hukuki ilişki olmalı ve davacının, bu hukuki ilişkinin var olup olmadığının hemen tespit edilmesinde hukuken korunmaya değer güncel bir menfaati bulunmalıdır. Bir hukuki ilişkinin hemen tespit edilmesinde hukuki yararın bulunduğunun kabulü için ise; davacının bir hakkı veya hukuki durumunun hali hazır bir tehlike ile tehdit edilmiş olması, bu tehdit sebebiyle davacının hukuki durumunun tereddüt içinde bulunması, tespit davasının bekletilmesinin davacıya zarar vermesi ve tespit hükmünün bu tehlikeyi ortadan kaldıracak kabiliyette olması gerekir. Bir davada hukuki yararın bulunup bulunmadığı dava şartıdır....
Ancak uygulama, sanki tespit davalarını düzenleyen genel bir kanun hükmü varmış gibi gelişmiş ve istikrar bulmuştur (YHGK 17.3.1965 gün ve E:9/656 K:120, 20.4.1968 gün ve E:4/437 K:272) O halde tespit davasının, bir uyuşmazlığın halli zımnında başvurulacak nizalı kazadaki üç dava çeşidinden biri olduğu, her türlü duraksamadan uzaktır. Bu noktada tespit davasının işlevi, bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının tespiti olup, bundan ileri gidemez. Eda davalarında ise tespit işlevinden başka, ikinci bir (eda) bölüm vardır ki, bu bölüm tespit davalarında mevcut değildir. İşte bu nedenledir ki eda davası, aynı konudaki tespit davasını da (talebini) içeren geniş kapsamlı bir davadır. Kısaca tespit davası, eda davasının öncüsüdür....
Marka ... seri no.lu sayacın S ve ... fazlarına ait çıkış kablolarının ucunun izole bant ile bantlanarak boşta bırakıldığı, ... ve ... fazlarının direkt bağlantı yapılarak kaçak elektrik kullanıldığının” tespit edildiği, tespite istinaden davacı adına 05.10.2021 tarihli ... seri numaralı kaçak elektrik tespit tutanağı elektrik bağlantısına ilişkin tespit esnasında çekilmiş video görüntülerinin dosya içerisinde mevcut olduğu, tespit öncesi tesisata ait kW bazında tüketim ekstresi kayıtlarındaki ortalama aylık tüketim miktarları ile tespit esnasında belirlenen ortalama aylık tüketim miktarı karşılaştırıldığında; tespit öncesindeki aylık ortalama tüketim miktarlarının fark edilebilir şekilde düşük değerde olduğu ve tespit öncesi dönemde tesisat üzerinden eksik tüketim kaydedildiğinin anlaşıldığı, işbu tespitlerin aksini gösterecek herhangi bir belgenin dosya kapsamında mevcut olmadığı, yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre davalı şirketçe düzenlenen kaçak elektrik tüketimi tespit tutanaklarının...
Tespit davasında, sadece tespit hükmü verilebilir. Tespit davasında verilen karar ile hukuki ilişkinin varlığı veya yokluğu kesin olarak tespit edilir. Bir tespit davasının kabule şayan olabilmesi için, kanunla belirtilen istisnalar dışında bu davanın konusunu oluşturan hukuki ilişkinin var olup olmadığının mahkemece hemen tespit edilmesinde davacının güncel bir hukuki yararının bulunması gerekir. Bu açıklamalara göre, somut olayda 08.08.1995 tarihli iş teklifinin davacı tarafından kabul edilmesi üzerine taraflar arasında söz konusu teklifte belirtilen koşullar çerçevesinde iş sözleşmesi kurulduğu, anılan teklifin koşuları arasında şirket emeklilik planına katılım hakkının da sayıldığı gözetildiğinde davacının dava konusu şirket emeklilik planına katılım hakkının tespitini talep etmekte güncel hukuki yararının mevcut olduğunun kabulü gerekir....
Nitekim itirazın kaldırılması kararıyla birlikte hükmedilen icra inkar tazminatı infazının açılan menfi tespit davasının sonuna kadar tehir edileceği Kanun hükmüdür. Menfi tespit davasının kabulü halinde borçlu aleyhine daha önce hükmolunan icra inkar tazminatının kalkacağı, reddi halinde ise infaz edileceği açıktır. Açılan menfi tespit davası nedeniyle tedbiren takibin durdurulması durumunda alacaklının zarar edeceği ve bu zararın %40'tan az olamayacağı düzenlenmiştir. Menfi tespit davasında hakimin belirlediği zararın %40 olması durumunda, itirazın kaldırılmasına ilişkin karar ile alacaklı lehine verilen icra inkar tazminatının bu zararı karşılayacağı tartışmasız bir gerçektir. Bu nedenle menfi tespit davasının reddi ile birlikte ayrıca davalı lehine tazminata hükmedilmesi doğru değildir....
ün kullanımında olduğu gösterilmiş; 252 ada 7 ve 254 ada 5 parsel sayılı 1640,37 ve 1915,25 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar aynı nedenlerle ... adına tespit edilmiş, tutanakların beyanlar hanesinde ... oğlu ...'ün kullanımında olduğu gösterilmiş; 252 ada 8 ve 254 ada 2 parsel sayılı 1455,80 ve 2467,20 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar aynı nedenlerle ... adına tespit edilmiş, tutanakların beyanlar hanesinde ... oğlu ...'ün kullanımında olduğu gösterilmiş; 253 ada 1 parsel sayılı 1741,23 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz aynı nedenlerle ... adına tespit edilmiş, tutanağın beyanlar hanesinde ... kızı ...'nin kullanımında olduğu gösterilmiş; 253 ada 2 ve 256 ada 3 parsel sayılı 1435,42 ve 1751,16 metrekare yüzölçmündeki taşınmazlar aynı nedenlerle ... adına tespit edilmiş, tutanakların beyanlar hanesinde ... kızı ...'...
