İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "...Bilindiği üzere TTK 122/5. maddesine göre denkleştirme tazminatı istenebilir ise de aynı maddenin 3. fıkrası gereğince sözleşmenin müvekkil tarafından haklı nedenlerle feshi halinde denkleştirme tazminatı talep edilemeyeceği gibi, aynı maddenin 4. fıkrası gereğince denkleştirme istem hakkının sözleşme ilişkisinin sona ermesinden itibaren bir yıl içinde ileri sürülmesi gerekir. Kanun tarafından ön görülen bu süre zamanaşımı süresidir. Davacının denkleştirme tazminatı talebine karşı davalılar zamaşımı itirazsında bulunmuş olup bu itirazın incelenmesi gerekmiştir. Taraflar arasındaki sözleşme sözleşmenin tarafı davalı ... tarafından 04/12/2015 tarihinde feshedilmiş, davacı bu fesih bildirimine karşı 17/12/2015 tarihinde cevabi ihtarname ile cevap verdiği gözetildiğinde feshi en geç bu tarihte öğrenmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; "...Bilindiği üzere TTK 122/5. maddesine göre denkleştirme tazminatı istenebilir ise de aynı maddenin 3. fıkrası gereğince sözleşmenin müvekkil tarafından haklı nedenlerle feshi halinde denkleştirme tazminatı talep edilemeyeceği gibi, aynı maddenin 4. fıkrası gereğince denkleştirme istem hakkının sözleşme ilişkisinin sona ermesinden itibaren bir yıl içinde ileri sürülmesi gerekir. Kanun tarafından ön görülen bu süre zamanaşımı süresidir. Davacının denkleştirme tazminatı talebine karşı davalılar zamaşımı itirazsında bulunmuş olup bu itirazın incelenmesi gerekmiştir. Taraflar arasındaki sözleşme sözleşmenin tarafı davalı Dentegris ...AG tarafından 04/12/2015 tarihinde feshedilmiş, davacı bu fesih bildirimine karşı 17/12/2015 tarihinde cevabi ihtarname ile cevap verdiği gözetildiğinde feshi en geç bu tarihte öğrenmiştir....
Davacı acentelik veya tek satıcılık ilişkisi mahiyetinde olmayan sözleşmenin feshi nedeniyle, fesih haklı olsa dahi TTK'nun 122 maddesine dayalı denkleştirme tazminatı isteminde bulunamaz. İzah edilen gerekçelerle davacının denkleştirme tazminatı istemi reddedilmiştir. Taraflar arasındaki 01/01/1999 tarihli sözleşmenin süreli olarak yapıldığı, ancak süre sona ermesine rağmen devam eden ilişkinin, belirsiz süreli sözleşmeye dönüştüğü hususunda taraflar mutabıktır. Davalı tarafça sözleşme, belirsiz süreli sözleşmelerde olağan fesih yolu ile sona erdirilmiştir. belirsiz süreli ard arda satış sözleşmesinde olağan fesih hakkının nasıl kullanılacağı ve ihbar süresinin nasıl belirleneceği kanunda düzenlenmediğinden, bu konuda sözleşmede de bir hüküm yoksa, süre hakim tarafından belirlenecektir....
E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Somut uyuşmazlıkta; Mahkemenin de kabulünde olduğu üzere davacı davalı işyerinde 10 gün çalışma 4 gün dinlenme sisteminde çalışmaktadır. 14 günlük periyotta, 4 gün dinlenildiği gözetilerek mahkemece denkleştirme yöntemiyle hafta tatillerinin tamamının kullandırıldığı kabul edilerek hafta tatili alacağı reddedilmiş isede, 4857 sayılı İş Kanunu’nda fazla çalışmalar için öngörülen denkleştirme usulünün hafta tatili çalışmaları için öngörülmemesi nedeniyle bu kabul yerinde değildir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesine göre hafta tatili “7 günlük bir zaman dilimi içerisinde kesintisiz en az 24 saat dinlenmedir.”...
E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Somut uyuşmazlıkta; Mahkemenin de kabulünde olduğu üzere davacı davalı işyerinde 10 gün çalışma 4 gün dinlenme sisteminde çalışmaktadır. 14 günlük periyotta, 4 gün dinlenildiği gözetilerek mahkemece denkleştirme yöntemiyle hafta tatillerinin tamamının kullandırıldığı kabul edilerek hafta tatili alacağı reddedilmiş isede, 4857 sayılı İş Kanunu’nda fazla çalışmalar için öngörülen denkleştirme usulünün hafta tatili çalışmaları için öngörülmemesi nedeniyle bu kabul yerinde değildir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesine göre hafta tatili “7 günlük bir zaman dilimi içerisinde kesintisiz en az 24 saat dinlenmedir.”...
Öte yandan, bilindiği üzere acentenin denkleştirme tazminatı ya da diğer adıyla müşteri portföy tazminatı, sözleşmenin sona ermesi halinde, acentenin yeni bulduğu müşteriler sayesinde sözleşme ilişkisinin sona ermesine rağmen davalı şirketin önemli menfaatler sağlaması ile müşteri çevresini kaybeden ve ekonomik bakımdan güç durumda kalacak acentenin bu nedenle talep edebileceği bir tazminat niteliği taşımaktadır....
Öte yandan, bilindiği üzere acentenin denkleştirme tazminatı ya da diğer adıyla müşteri portföy tazminatı, sözleşmenin sona ermesi halinde, acentenin yeni bulduğu müşteriler sayesinde sözleşme ilişkisinin sona ermesine rağmen davalı şirketin önemli menfaatler sağlaması ile müşteri çevresini kaybeden ve ekonomik bakımdan güç durumda kalacak acentenin bu nedenle talep edebileceği bir tazminat niteliği taşımaktadır....
Bu durumda denkleştirmeden veya örtülü denkleştirmeden bahsedebilmek için gerekli olan ön şart denkleştirme dönemi olan 2 aylık dönemde haftalık ortalama çalışma süresinin , haftalık normal çalışma süresi olan 45 saati aşmamasıdır. Başka bir anlatımla işçinin 2 aylık denkleştirme döneminde bazı haftalarda 45 saatten fazla bazı haftalarda 45 saatten az çalıştığı hallerde 2 aylık denkleştirme döneminde haftalık ortalama çalışma süresi 45 saat ve altı ise örtülü denkleştirmeden bahsedilebilecekken haftalık ortalama çalışma süresinin 45 saat üstü çıkması halinde örtülü denkleştirmeden bahsetmek mümkün değildir. Bu açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında; davalı tarafın işyerinde örtülü denkleştirme uygulandığına ilişkin herhangi bir savunması bulunmayıp işyerinde denkleştirme uygulandığını gösterir taraflar arasında düzenlenmiş herhangi bir iş sözleşmesi de ibraz edilmemiştir....
tazminatı hakkının bulunmadığını ve denkleştirme tazminatından önceden vazgeçilebileceğini, ancak Türk Hukukunun emredici hükümlerine göre hem tazminat hakkının bulunduğunu, hem de önceden vazgeçilemeyeceğini, 5718 sayılı MÖHUK'un 5. ve 6. maddeleri uyarınca sözleşmenin sayılan hükümlerinin geçersiz olduğunu, yine TBK'nın 27. maddesi uyarınca yetki anlaşmasının hükümsüz sayılması gerektiğini, zira denkleştirme talebi ve ücrete ilişkin haklardan önceden vazgeçilememesi kuralının kamu düzeninden olduğunu, bu düzenin etrafından dolanma sonucuna varılacak bir hukuk seçimi ve yetki sözleşmesinin TBK'nın 27. maddesi uyarınca geçersiz olduğunu, HMK'nın 18/1. maddesi uyarınca da yetki sözleşmesi yapılamayacağını, taraflar arasındaki ilişkinin acentelik ilişkisi niteliği taşıdığını, müvekkilinin tamamlanma aşamasına gelen THY'nin Boeing 787 alımları için TTK'nın 113/3. maddesi uyarınca ayrıca ücret isteme hakkının doğduğunu, davalı Boeing ile THY'nin anlaşmasının müvekkilinin çalışmaları sonucu...
Fıkra hükmüne göre) denkleştirme talebinden önceden vazgeçilip geçilemeyeceğine ilişkin takdirin Sayın Mahkemeye ait olduğu, yapılan tespitler ve tarafların ticari defter ve kayıtları ile sistem üzerinden elde edilen sonuçları çerçevesinde mahkemece davacının denkleştirme talebinde bulunabileceğine kanaat getirilmesi halinde: davacı acentenin, denkleştirme talebi/portföy tazminatı istemine ilişkin TTK 122/1 maddesinin (a) fıkrasına göre ------sona ermesinden sonra yenilenen poliçeler üzerinden davalı ... şirketinin (% 53,76) oranında kayda değer bir menfaat elde ettiğinin söylenebileceği ve TTK. 122/1 (c) fıkrasında yer alan "Somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde, ödenmesi hakkaniyete uygun -------- uygun bir tazminat isteyebilir." hükmü de dikkate alınarak bu kapsamda davacının ----------olarak hesaplandığı, bu konudaki nihai kararın Sayın Mahkeme'nin takdirinde olduğu görüş ve kanaatini bildirmiştir....
