"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS Taraflar arasında görülmekte olan tenkis davası sonucunda verilen hükmün Yargıtayca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ : Davacı ... 25.2.2003 tarihinde vefat eden miras bırakanı eşi ...’ün ... 8. Noterliği’nin 29.11.1999 tarih 27886 yevmiye numaralı düzenleme şeklindeki vasiyetnamesi ile ... İli, Bahçelievler Mahallesi, 11 pafta 310 ada 15 parselde bulunan 9/111 arsa paylı zemin kat 2 numaralı bağımsız bölümü davalı ...’e vasiyet ettiğini belirterek vasiyetnamenin iptaline karar verilmesini talep etmiş, 27.12.2004 tarihli ıslah dilekçesi ile vasiyetnamenin iptaline karar verilmesini bunun mümkün olmaması halinde ise tenkisine karar verilmesini istemiştir. Davacı ... ise, vasiyetnamenin yerine getirilmesi istemi ile davalı ... hakkında dava açmıştır....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca sür'atle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak NAKTİN ödetilmesine karar verilmelidir. Somut olaya gelince; miras bırakana ait terekenin aktifine dahil edilmesi gereken başka taşınmazları olduğu halde, bu husus araştırılmamış yukarıdaki ilkeleri kapsar biçimde bir tenkis hesabıda yapılmamıştır. Hal böyle olunca, yukarıda açıklanan ilkeleri kapsar biçimde hükme yeterli bir araştırma yapılarak denetime elverişli rapor alınması ve sonucuna göre tenkis isteğiyle ilgili bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yetinilerek yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir. Davalının, temyiz itirazları yerindedir. Kabulüyle, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.'...
Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyulmuş ise de bozma gereği yerine getirilmemiştir. Nitekim Mahkemece tenkis alacağına yönelik 03.02.2020 tarihli bilirkişi raporu alınmış ise de bu rapora göre değerlendirme yapılmadığı gibi hükümde tenkis alacağının bilirkişi raporunun neden değerlendirmeye alınmadığına ilişkin somut bir gerekçeye yer verilmemiştir. Ayrıca Mahkemece dava konusu edilen taşınmazların bölünemez olup olmadığına yönelik araştırma yapılmadan hüküm kurulması, dolayısıyla TMK 564'ün uygulanabilirliğinin tespit edilmediği anlaşılmaktadır. 2. Diğer yandan Mahkemece alınan 03.02.2020 tarihli bilirkişi raporunun da hüküm kurmaya elverişli olduğu da söylenemez....
Mahkemece, davanın reddine dair verilen karar Dairece; "...tapu iptal isteminin reddinin doğru olduğu, ancak, tenkis isteği bakımından yeterli araştırma ve incelemenin yapılmadığı" gerekçesi ile bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, tapu iptal ve tescil talebinin reddine, tenkis talebinin kabulüne dair verilen karar Dairece; “mirasbırakanın davalı torunlarına bağış suretiyle yaptığı temlikte mirasçıların saklı paylarını ihlal kastının bulunduğu benimsenerek tenkis isteğinin kabulü doğru ise de Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamındaki hususlarda yetersiz bilirkişi raporunun esas alınması sonucu sabit tenkis oranı yanlış hesaplandığı, hükmüne uyulan bozma kararında gösterilen şekilde sabit tenkis oranının belirlenmesi gerektiği” gerekçesi ile bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, usuli kazanılmış haklarda gözetilerek davacıların tenkis talepleri kabul edilmiştir....
O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca sür'atle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiyatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine karar verilmelidir. Somut olayda mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilmiş ise de gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 26.04.2017 tarihli, 2014/21346 Esas, 2017/2175 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere murisin T.C. Ziraat Bankası A.Ş.’deki üç ayrı hesabında toplam 177.417.936,47TL parasının bulunduğu anlaşılmaktadır. Buna rağmen hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu miktar terekenin aktifinde değerlendirilmemesi yerinde değildir. Ayrıca, belirlenen tenkis bedelinin hesaplamasının da doğru olduğu söylenemez....
Kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlararası kazandırmalar en son sırada tenkis edilir”. 38. Mirasbırakan tenkise tabi olan tek bir kazandırmada bulunmuşsa, bu kazandırma saklı payın ihlali ölçüsünde tenkis edilir. Tenkise tâbi hem ölüme bağlı kazandırma hem de sağlararası kazandırma mevcut ise saklı pay tamamlanıncaya kadar öncelikle ölüme bağlı tasarruflar tenkis edilir. Ölüme bağlı tasarruflar, TMK’nın 563 ve 561. maddeleri uyarınca kendi içinde orantılı olarak tenkis edilir. Ölüme bağlı tasarruf yapılmamış veya ölüme bağlı tasarrufların tenkisi saklı paya tecavüzü ortadan kaldırmaya yetmemişse, sağlararası kazandırmaların tenkisine geçilir. Sağlararası işlemlerin kendi içindeki tenkis sırası da en yeni tarihlisinden en eski tarihlisine doğru olmak üzere belirlenir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu İptali Ve Tescil Olmaz İse Alacak Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonucunda Mahkemece verilen davanın reddine dair kararın davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 03.06.2020 tarihli ve 2016/21846 Esas, 2020/2876 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS KANUN YOLU : TEMYİZ Taraflar arasında görülmekte olan tenkis davası sonucunda verilen hükmün Yargıtayca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ : Davacı ..., 11.02.2003 tarihinde vefat eden ortak miras bırakanı ... ...’in, 65 ve 66 parsel sayılı taşınmazlarını muvazaalı olarak davalılardan ...’e devrettiğini, davalı ...’in ise bu taşınmazları 1995 yılında 3. şahsa sattığını, yine murisin 374, 894, 3125, 3127 ve 4527 sayılı parselleri davalı ...’e, 3129 parseli ise davalı ...’e hibe ettiğini, daha sonra 3129 sayılı parselin iyiniyetli olmayan davalı ...'e devredildiğini; temliklerin, kendisinin saklı payını ihlal etmek kastı ile gerçekleştirdiğini belirterek; ihlal edilen saklı pay dikkate alınmak suretiyle aynen veya işleyecek yasal faizi ile birlikte tenkisine, davalılar ... ve ...'...
Mahkemece, vasiyetnamenin iptali isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne ilişkin olarak verilen karar Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nce, vasiyetnamenin iptaline ilişkin asıl dava onanmış; birleştirilen dava ise; davacılardan ... dışındakilerin tenkis davasının bulunmadığı, tenkis davası yönünden davacı ... ve davalıların delillerinin toplanılması, ... yaptığı işlemin muvazaalı olup olmadığının araştırılması ve sonucuna göre karar verilmesi gereğine değinilerek bozulmuş; Mahkemece, hükmüne uyulan bozma ilamı doğrultusunda yapılan yargılama sonunda, asıl davanın bozma kapsamı dışında kaldığı gerekçesiyle, yeniden karar verilmesine yer olmadığına, birleştirilen davada ise; tenkis isteğinin kabulüne dair verilen karar Dairece; “...İddianın özetlenen içeriği ve ileri sürülüş biçimi itibariyle, birleştirilen davada, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil; olmadığı takdirde, tenkis isteğinde bulunulduğu açıktır....
DAVA TÜRÜ :Tenkis Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Mirasçılık ve mirasın geçişi, miras bırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenir. (4722 S.K. md.17) Taşınmazların bölünmezliği 03.06.2004 tarihinde belirlendiği halde tercih hakkı 21.06.2001 tarihinde kullandırılmış, davalılardan ...e ise tercih hakkı kullandırılmamıştır. Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (tebberru) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır....
