Komşuluk hukukunun gerektiği haller dışında bir taşınmazın böyle bir mecrayla ayni hak olarak yüklenmesi, ancak bir irtifak hakkı kurulması suretiyle olabilir. İrtifak hakkı, mecra dışarıdan görülmüyorsa tapu kütüğüne tesciliyle dışarından görülüyorsa noterce düzenlenecek sözleşmeye dayanılarak mecranın yapılmasıyla doğar” şeklindedir. 4721 sayılı TMK.nuna göre, irtifak hakkı, mecra, dışarıdan görülmüyorsa tapu kütüğüne tesciliyle, dışarından görülüyorsa, noterce düzenlenecek sözleşmeyle doğar. El atma tarihinin mülga 743 sayılı TMK.nun yürürlükte olduğu döneme ilişkin olduğu (01/01/2002 tarihi öncesine) kabul edilmesi halinde YHGK.nun 25.01.1994 gün ve 1- 386/25 sayılı kararında açıklandığı üzere, (743 sayılı) TMK.nun 653.maddesinde açıkça belirtildiği gibi, irtifak sözleşmesine konu edilen mecra açıkta tesis olunmuş ise, bu takdirde (sözleşmenin yapılması) ve mecranın açıktan geçirilmesiyle irtifak hakkı doğmuş olacaktır....
Davalı, irtifak hakkı tesisine ilişkin talep ve dava hakları saklı tutulması kaydıyla davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, taraflar arasında da resmi şekilde TMK 724 ve 744 maddelerinde açıklanan şekilde mecra irtifak hakkı sözleşmesi yapılmadığı ve yasal yollardan tesis edilmiş bir irtifak hakkı da olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi ...'un raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü. -KARAR- Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle eldeki davada salt elatmanın önlenilmesi istenildiğine, diğer bir deyişle yıkım istenilmediğine ve irtifak hakkı için açılan davanın sonucunun beklenmesine gerek olmadığına göre; davalının temyiz itirazı yerinde değildir....
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 25.01.1994 gün ve 1-386/25 sayılı kararında açıklandığı üzere 743 sayılı Yasanın 653. maddesinde açıkça belirtildiği gibi, irtifak sözleşmesine konu edilen mecra açıkta tesis olunmuş ise, (sözleşmenin yapılması) ve mecranın açıktan geçirilmesiyle irtifak hakkı doğmuş olacaktır. Bu hüküm açıktan geçen mecralarda görülebilirliğin, tapu aleniyet fonksiyonunun yerini tutabileceği görüşünden kaynaklanmaktadır. Ancak hemen ve özellikle belirtilmek gerekir ki, mecra irtifakının tescilsiz iktisabına imkan veren bu istisnai hükümle, hakkın dayanağını teşkil eden mecra irtifakı sözleşmesi veya hakka sebep teşkil eden bir diğer hukuki işlemin usulünce düzenlenmesi gerçeği bertaraf edilmiş değildir. Aksi halde, mecra irtifakının doğduğu kabul olunamaz ve taşınmazın maliki M.K.un 618. maddesi uyarınca tecavüzün men'ini dava edebilir. Bu ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 08.12.1978 gün 1/592 Esas, 1077 Karar sayılı ilamında da aynen vurgulanmıştır....
TESİSİNE,) ibaresinin çıkartılmasına, yerine (kısmın tapu kaydındaki davacı payı üzerinde davalı idare lehine İRTİFAK HAKKI TESİS ve TESCİLİNE) ibaresinin yazılmasına, b) Hüküm fıkrasından, harca ilişkin 4. bendin çıkartılmasına, yerine (Alınması gereken 24,30....
Mecra irtifakı kurulması istemine ilişkin davalarda, irtifak hakkı taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından, leh ve aleyhine irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına mecra irtifakı kurulacak taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise, dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. (14HD 2014/2189 Esas 2014/5806 Karar) Davacı mecra hakkı tanınmasını istediği 365 parsel sayılı taşınmazın maliki olmadığından davacının davasının aktif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir....
Genel Müdürlüğü 157 ada 15 parsel sayılı taşınmaz üzerinde davalının tehlikeli ve irtifak hakkını ihlal eder şekilde inşaat yaptığını belirterek binanın emniyet mesafelerini ihlal eden kısımdan davalının elatmasının önlenmesini ve bu kısmın kal'ini istemiştir. Davalı, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, dava kabul edilmiştir. Hükmü, davalı temyiz etmiştir. İrtifak hakkı, bir taşınmaz malikine mülkiyet hakkının sağladığı bazı yetkileri kullanmaktan kaçınmak veya yararlanan taşınmaz malikinin yüklü taşınmazı belirli bir şekilde kullanmasına katlanma borcu yükler. TMK m.780 göre de irtifak hakkı kurulması için bu hakkın tapu kütüğüne tescili zorunludur. TMK 727. maddesinin son fıkrasında “irtifak hakkı, mecra dışarıdan görülmüyorsa tapu kütüğüne tesciliyle, dışarıdan görülüyorsa noterce düzenlenecek sözleşmeye dayanılarak mecranın yapılmasıyla doğar” hükmüne yer verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 27.07.2009 gününde verilen dilekçe ile mecra irtifak hakkının terkini istenmesi üzerine bozma ilamına da uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 06.04.2011 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yerel mahkemece uyulan Dairemizin bozma ilamı doğrultusunda hüküm kurulmuş olmasına göre yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine 30.06.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 24.06.2015 gününde verilen dilekçe ile mecra irtifak hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; Mahkemenin görevsizliğine dair verilen 02.07.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Yapılan yargılamaya ve dosya içeriğine göre mahkeme kararı ve dayanılan gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine 11.10.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
HAKKI TESİSİNE ve TAPUYA TESCİLİNE, tapu kaydında tescilli bulunan irtifak hakkının TERKİNİNE, Giresun ili Keşap ilçesi Balıklısu Köyünde kain 111 ada 186 parsel sayılı taşınmazın 08/10/2019 tarihli fen bilirkişi raporu ve ekli krokide gösterilen (IRT2+IRT3) 857,69 m2'lik kısım üzerinde davacının hissesi oranında davalı TEİAŞ adına İRTİFAK HAKKI TESİSİNE ve TAPUYA TESCİLİNE, tapu kaydında tescilli bulunan irtifak hakkının TERKİNİNE, Giresun ili Keşap ilçesi Balıklısu Köyünde kain 111 ada 187 parsel sayılı taşınmazın 08/10/2019 tarihli fen bilirkişi raporu ve ekli krokide gösterilen (IRT3) 2116,07 m2'lik kısım üzerinde davacının hissesi oranında davalı TEİAŞ adına İRTİFAK HAKKI TESİSİNE ve TAPUYA TESCİLİNE, tapu kaydında tescilli bulunan irtifak hakkının TERKİNİNE, 2- Davalı kurumca kamulaştırmasız elatılması nedeniyle Keşap ilçesi Sürmenli Köyünde kain 112 ada 61 parsel sayılı taşınmaz yönünden davacı hissesine düşen 4.140,38TL irtifak bedeli, Giresun ili Keşap ilçesi Balıklısu Köyünde...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : İRTİFAK HAKKI ŞERHİNİN TESCİLİ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ: Kadastro sonucu.... Köyü çalışma alanında bulunan 151 ada 2 parsel sayılı 4.900,31 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle davacı adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı kadastro öncesinde taşınmaz üzerinde kurum lehine irtifak hakkı kurulduğunu ancak kadastro sırasında tapu kaydında irtifak hakkının şerh edilmesinin unutulduğuna dayanarak irtifak hakkının tescili istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne davacı lehine kurulan irtifak hakkının davalıya ait 151 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerinde tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....
