Dava İİK.nun 277 ve devamı maddeleri uyarınca açılan tasarrufun iptali isteğine ilişkindir. Bu tür davalar elinde kat'i (İİK.nun 143.md) yada geçici (İİK.nun 105.md) aciz belgesi bulunan alacaklılar tarafından açılabilir. Bu husus davanın görülebilme koşulu olup mahkemece re'sen (kendiliğinden) gözönüne alınması gerekir. Rehinin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takip sonucunda satış bedelinin alacağı karşılamadığı için verilen rehin açığı belgesi ise alacaklıya iptal davası açma hakkı değil, borçlunun diğer mallarını haczetme yetkisini verir. Bu nedenle rehin açığı belgesi aciz vesikası yerine geçmez. Ayrıca tasarrufa konu malı borçludan satın alan üçüncü kişi satın aldığı malı elinden çıkarmış olması halinde davacı davasını nakden tazmine dönüştürebilir. Bu hak alacaklıya yasaca tanınmış olduğundan ve ayrıca talep olmaksızın yasa gereği bedele dönüştüğünden açılan davanın nakden tazmin olarak sürdürülmesi gerekir....
Rehin açığı verildiği takip rehnin paraya çevrilmesi yolu ile ilamsız takip ise alacaklı genel haciz yolu ile takip yapabilir ve borçluya ödeme emri gönderildir(Prof. Dr. Baki Kuru İcra ve İflas Hukuku El Kitabı sf:874). İİK 152/4. Maddenin rehin açığı belgesinin, borç ikrarını mutazammım senet olduğu yönündeki hükmü rehnin paraya çevrilmesi yolu ile ilamsız takip sonucunda verilen rehin açığı belgesi için olup, ilamlı takip sonucunda verilen rehin açığı belgesi dayanağı ilam veya ilam niteliğindeki belge ile birlikte gene ilam hükmünde olduğundan ona dayanılarak yapılacak takip de gene ilamlı takip olacaktır....
ilamsız takibin dayanağı olan rehin açığı belgesinin hükümsüz kaldığını beyan etmiş, genel haciz yolu ile ilamsız takibin iptaline karar verilmesini talep etmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının temyizine ilişkin dilekçenin reddini mutazammın 18/09/2017 tarih, 2016/19066 Esas - 2017/10894 Karar sayılı daire ilamının müddeti içinde tashihen tetkikinin davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü : Şikayet, rehin açığı belgesinin iptali isteminin icra müdürlüğünce reddine ilişkin karara yöneliktir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Şikayet Yukarıda tarih ve numarası yazılı Mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden Daire'ye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü: K A R A R Uyuşmazlık rehin açığı belgesinin iptali istemine ilişkin olup, İİK'nun 363. maddesi gereğince, İcra Mahkemesi kararlarından hangilerinin temyiz olunabileceği özel hükümlerle ve genel olarak da İİK'nun 363. maddesinde birer birer açıklanıp gösterilmiştir. Bunların dışında kalan Mahkeme kararları kesindir. ...'ca incelenmesi istenen karar bu maddelerle tespit edilen kararlar arasına girmeyip kesin nitelikte bulunduğundan temyiz dilekçesinin REDDİNE, taraflarca HUMK'nun 388/.......
Eşimin borcundan dolayı benim adıma kayıtlı olan araç ile ilgili rehin verdim. Bana yalnızca formalite icabı denilmişti. Davacıyı tanımıyorum" şeklinde beyanda bulunmuştur. Somut olayda; davanın itirazın iptali davası olduğu, davanın kesin rehin açığı belgesine dayanılarak açıldığı, borcun muhatabı olmayan üçüncü kişi hakkında rehin açığı belgesi verilemeyeceği, rehin açığından üçüncü kişinin sorumlu olmadığı (Yargıtay 12 HD. 12/06/2019 tarih 5207/1004) (12 HD. 19/04/2016 tarih 31460/11537) (19 HD. 09/05/2016 tarih 18077/8533) kanaatiyle davanın reddine karar verildiği" gerekçesiyle; davanın reddine karar verilmiştir....
Davacı banka takip konusu alacağın 890.000,00 TL'lik kısmını haricen tahsil ettiğini belirtmiş, bakiye alacakları olan 126.705,82 TL için kesin rehin açığı belgesinin verilmesi talebinde bulunmuştur. Takip konusu ipotekli taşınmazlar için sırasıyla 190.000 TL, 175.000 TL, 217.000 TL ve 336.000 TL kıymet takdiri belirlenmiştir. İpoteğe konu taşınmazların bedelleri alacaklının bakiye alacağı olan 126.705,82 TL'yi karşıladığından rehin açığı belgesi verilmesinin şartları oluşmamıştır. Mahkemece şikayetin reddine karar verilmesi isabetlidir. Açıklanan nedenlerle davacı alacaklının istinaf sebepleri yerinde görülmediğinden istinaf isteminin esastan reddi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
İİK'nun 152/2. maddesine göre, alacaklının rehin açığı belgesi alarak karşılanmayan alacağı için ayrıca yeni bir takip icra takibi yapması mümkün olup, rehin açığı belgesi alınması belli bir süreye tabi değildir. İcra dosyasında alacaklı tarafından alınan bir rehin açığı belgesi bulunmadığından borçlunun bu konudaki başvurusu bir hakkın yerine getirilmemesine ilişkin olup, İİK’nun 16/2. maddesi uyarınca süresiz şikayete tabidir. O halde mahkemece şikayetin süresiz olduğu gözetilerek, şikayetin açıklanan nedenlerle kabulü gerekirken, yazılı gerekçe ile süreden reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir. SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK'nun 366. ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/01/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi. UE...
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; ipotek paraya çevrildikten sonra rehin açığı belgesi düzenlendiğini, borçluların rehin açığı belgesi düzenlendikten sonra kalan borç bakiyesi için tüm mal varlığı ile sorumlu olduğunu, yapılan işlemlerin yasaya uygun olduğunu, kabul etmemekle birlikte mahkemenin T1 adına düzenlenen rehin açığı belgesinin hukuka aykırı olduğu kanaatine varılması halinde dahi icra müdürü hatasından kaynaklanan işlemde müvekkili bankanın kusuru olmadığı ve iş bu davanın açılmasına sebebiyet vermediği için davacı yan lehine yargılama gideri ve vekalet ücretine karar verilmemesi gerektiğini, kaldı ki davacının böyle bir talebinin bulunmadığını belirterek, müvekkili aleyhine açılan haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Yerel mahkemece aracın haricen satılması halinde rehinli aracın ne kadara satıldığına dair net olarak bir sonuca İcra Müdürlüğünce ulaşılamayacağından bahisle, hangi bedel üzerinden rehin açığı belgesi hazırlayacağını tespit edemeyeceği için şikayete konu icra müdürlüğü kararını usul ve yasaya uygun bulmuş olsa da; işbu saptamanın yerinde olmadığını, rehin açığı belgesinin, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takipte rehinli alacaklının alacağını kısmen veya tamamen alamamış olduğunu gösteren bir belge olduğunu, bu belge ile sadece rehnin alacağı karşılamadığı tespit edildiğini, rehin açığı belgesi düzenlenmesinin ana amacının alacaklının kalan alacak hakkının korunması olduğundan tarafılarına rehin açığı belgesi verilmesi gerektiğini, İİK'nın "rehin açığı belgesi" başlıklı m.152/1 ve ilgili yönetmelik m.54'de geçtiği üzere rehinli araç satılıp da tutarı takip olunan alacağa yetmezse, alacaklıya geri kalan alacağı için bir belge verileceğini, yazılı...
