"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 20/08/2014 gününde verilen dilekçe ile ipotek bedelinin tespiti ve şerhin terkin edilmesi istemi üzerine yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair verilen 03/03/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, ipotek bedelinin tespiti ve şerhin terkin edilmesi istemine ilişkindir. Davacı vekili; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 1170 ada, 5 parseldeki gayrimenkulde, davalı şirket lehine 2.114.125.000,00ETL bedelli ipotek bulunduğunu, ipotek bedelinin faizi ile hesaplanarak bloke edilmesi sureti ile fekkine karar verilmesini talep etmiştir....
TL borcu sebebiyle 180 ada 1 parsel numaralı taşınmazda payı üzerine konulan ipotek şerhinin bedelin ödenmesi koşuluyla kaldırılması isteğinde bulunmuştur. Davalı davaya cevap vermemiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü davalı vekili temyiz etmiştir. İpotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. İpotek tesisi için rehin edilecek taşınmaz maliki ile alacaklı arasında bir anlaşmanın (rehin sözleşmesi) bulunması ve rehin sözleşmesinin Türk Medeni Kanununun 856.maddesi gereğince tapu siciline tescil edilmesi gerekir. Alacak sona erdiği halde alacaklı terkin taahhüdüne rağmen iradesiyle terkin talebinde bulunmazsa taşınmazın maliki ipoteğin fekkini (kaldırılmasını) dava yolu ile isteyebilir....
İpotek hakkı mevcut ve ileride doğması olası bir alacağı teminat altına alır. Alacak, sona erdiği halde alacaklı terkin taahhüdüne rağmen terkin talebinde bulunmazsa taşınmaz maliki ipoteğin kaldırılmasını dava yolu ile talep edebilir. Somut olayda; ipotek 30755 ada 4 parsel üzerindeki 1 normal kat 10 numaralı mesken kaydına davalı yararına 13.06.2007 tarihinde "bila faizli 1. dereceden 1 yıl süreli" olarak konulmuştur. İpotek tesis tarihinde taşınmaz maliki davacıların murisi Hasan Çevikel'dir ve onun davalıdan almış olduğu borç karşılığında ipotek tesis edilmiştir. Az yukarıda sözü edildiği üzere ipotek tesisinden amaç, bir alacağın teminat altına alınması, bunun ipotek konusu taşınmaz değerinden sağlanmasıdır. İpotek kişisel bir borç için veya üçüncü bir kişinin borcunu taahhüt için kurulabileceği gibi bu borcun ipoteğin tesisi sırasında mevcut olması da gerekmez. Olayda; davacılar murisi ile davalı arasında tesis edilen 13.06.2007 tarihli ipotek işlemi geçerlidir....
Gerçekten, ipotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden, bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. İpotek işlemi alacağı teminat altına aldığından alacak sona erdiği halde alacaklı terkin taahhüdüne rağmen terkin talebinde bulunmazsa taşınmazın maliki rehnin fekkini (kaldırılmasını) dava yoluyla isteyebilir. Somut olaya gelince; rehin veren taşınmaz maliki davacı dava tarihinden önce 28.10.2004 tarihinde gönderdiği ihtarında davalı ile dava dışı şirket arasındaki ilişkinin sona erdiğini, borçların ödendiğini ileri sürerek taşınmazları üzerindeki ipotek rehninin kaldırılmasını istemiştir. Bu tarihten sonra 03.12.2004 tarihinde dava dışı şirketin rehin kapsamındaki borçlarını davalıya ödediği görülmektedir. Dava, 14.06.2005 tarihinde açılmıştır....
Gerçekten, ipotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden, bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. İpotek işlemi alacağı teminat altına aldığından alacak sona erdiği halde alacaklı terkin taahhüdüne rağmen terkin talebinde bulunmazsa taşınmazın maliki rehnin fekkini (kaldırılmasını) dava yoluyla isteyebilir. Somut olaya gelince; rehin veren taşınmaz maliki davacı dava tarihinden önce 28.10.2004 tarihinde gönderdiği ihtarında davalı ile dava dışı şirket arasındaki ilişkinin sona erdiğini, borçların ödendiğini ileri sürerek taşınmazları üzerindeki ipotek rehninin kaldırılmasını istemiştir. Bu tarihten sonra 03.12.2004 tarihinde dava dışı şirketin rehin kapsamındaki borçlarını davalıya ödediği görülmektedir. Dava, 14.06.2005 tarihinde açılmıştır....
Mahkemece 29.12.1972 tarihli 6705 ve 6709 yevmiye numaralı 2 adet ipotek kayıtlarının yargılama aşamasında tapu kaydından terkin edildiği gerekçesiyle bu istem hakkında karar verilmesine yer olmadığına, bedelin ödendiği gerekçesiyle de 20.09.1969 tarih 4336 yevmiye numaralı ipotek kaydının terkinine karar verilmiştir. Hükmü davalı idare temyiz etmiştir. Dava, tapu kaydındaki ipoteğin terkini isteğine ilişkindir. İpotek kişisel bir alacağın teminat altına alınması amacını güden ve bir taşınmaz değerinden alacaklının alacağını elde etmesini sağlayan sınırlı bir ayni haktır. İpotek tesisi için rehin edilecek taşınmaz maliki ile alacaklı arasındaki anlaşmanın (rehin sözleşmesi) bulunması ve rehin sözleşmesinin Türk Medeni Kanununun 856. maddesi gereğince tapu siciline tescil edilmesi gerekir. Alacak sona erdiği halde alacaklı, terkin taahhüdünü iradesiyle yerine getirmezse, taşınmaz maliki ipoteğin fekkini (kaldırılmasını) dava yolu ile isteyebilir....
-K. sayılı kararı ile 91,09 m²'lik kısmının tapu kaydının iptali ile tapu sicilinden terkinine karar verildiği ve bu kararın kesinleştiği, taşınmaz üzerinde kamu hacizleri ve ipotekler bulunduğundan Tapu Müdürlüğünde terkin işleminin yapılamadığını, davalılar lehine tapu kaydında bulunan ipotek ve kamu haczi şerhlerinin 4721 Sayılı TMK'nın 1014 vd. maddeleri gereğince terkinine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılardan SGK vekili; davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, ipotek ve haciz lehdarı davalıların TMK’nın 1023’üncü maddesi kapsamında iyiniyetli olduklarından bahisle davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü davacı vekili temyiz etmiştir. Davacı ..., dava konusu taşınmazın kıyı kenar çizgisi içerisinde kalması nedeniyle hükmen yola terkin edilen 91,09 m2’lik kısmı yönünden tapu müdürlüğünde tescil işleminin sağlanabilmesi için ipotek ve şerhlerin terkini talebiyle eldeki davayı açmıştır....
Tüm dosya kapsamına göre T1'nın 21/08/2007 tarihli 15919 yevmiye nolu işlem ile davalı adına kayıtlı 5, 8, 11 ve 14 nolu bağımsız bölümler üzerine ipotek tesis edildiği, akabinde 26/04/2010 tarihli makbuz ile ipotek bedelinin ödendiğine ilişkin Gaziosmanpaşa Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğü'nün yazısı ile belediye lehine tesis edilen ipotek bedelinin tamamının ödendiği belirtilerek terkini için Gaziosmanpaşa Tapu Sicil Müdürülüğü'ne hitaben yazı yazıldığı ve söz konusu ipoteğin kaldırıldığı anlaşılmaktadır. Davacı taraf ipoteğin usulsüz olarak terkin edildiğini, ipoteğin ödenmediğini iddia etmektedir. Davalılar ise ipotek bedelinin ödendiğini savunmuşlardır....
Bu karar ipotek lehdarı Helvacılar Komandit Şirketi tarafından Karşıyaka 2. İcra Müdürlüğünün 1998/2480 Esasında infaza konulmuş ancak ipotek bedeli icra dosyasına yatırılmamış, Karşıyaka 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1996/406 Esas, 1998/329 Karar sayılı ipotek bedeli artırım davası dosyasına Helvacılar Komandit Şirketi. vekilinin verdiği 30.09.2002 ve 20.01.2003 tarihli dilekçeler ile ipotek bedelinin tüm faizleri ile birlikte tahsil edildiği ve 32490 ada 1 parselde kayıtlı taşınmaz üzerindeki ipotek kaydının terkini için tapuya yazı yazılması talep edilmiş, aynı mahkemece 21.01.2003 tarihinde yazılan yazı ile 32490 ada 1 parsel sayılı taşınmaz malda mevcut ipotek ... ... ve dava dışı diğer bağımsız bölüm malikleri hisseleri üzerinden 02.04.2003 tarih ve 2292 yevmiye numarası ile terkin edilmiştir. Karşıyaka 5....
Mahkemece, davacı murisi lehine tesis edilen ipoteğin idari işlem neticesinde terkin edildiği için borç ilişkisinin sona ermediğini, davalının ipotek bedelini ödediğini ispatlayamadığı gerekçesiyle ipotek bedelinin denkleştirici adalet ilkesi uyarınca dava tarihi itibariyle ulaştığı değer belirlenerek bu bedelin davalıdan tahsiline karar verilmiş, hükme karşı davalı vekili istinafa yasa yoluna başvurmuştur. Dosya kapsamından; davalıya ait 28, 175 ve 184 parsel sayılı taşınmazların tapu kaydı üzerine davacı lehine 1989 yılında 5.000.000ETL ile ipotek tesis edilmiş, taşınmazlar ipotekli haliyle davalı tarafından dava dışı üçüncü kişiye devredilmiş, malikin talebi ile idarece ipotekler terkin edilmiştir. Dolayısıyla, davacı murisi lehine tesis edilen ipoteğin idari işlem neticesinde terkin edildiği için borç ilişkisinin sona ermediği anlaşılmaktadır. Taraflar arasında karz akdi mevcut olup davacı murisinin davalıya borç verdiği sabittir....
