HD. 2021/2171 E. 2022/168 K. sayılı ilamında: "...Dava İ.İ.K.’nun 89/III maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle ihbarnameye muhatap olan üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davasıdır. Bu itibarla takip dosyasından gönderilen ihbarnameye karşı açılan menfi tespit davasının asliye hukuk mahkemesinde görülmesi gerekeceğinden; mahkemece görevsizlik kararı verilmesi yerinde olduğundan,..." İSTANBUL BAM 16. HD. 2021/1990 E. 2021/2070 K. sayılı ilamında: "...Dava, İİK'nun 89.maddesi uyarınca açılan menfi tespit davasıdır. Dairemiz önüne gelen uyuşmazlık bu davalarda görevli mahkemenin hangi mahkeme olduğuna ilişkindir. Eldeki dava İİK'nun 89.maddesine göre açılmış olup davacı takipte haciz ihbarnamelerinin gönderildiği üçüncü kişinin, takip borçlusuna borçlu olmadığını ispatla yükümlü olduğu özel bir menfi tespit davasıdır. Davanın koşulları İİK'nun 89/3 maddesinde düzenlenmiştir....
Mahkemece, yargılama sırasında 18.01.2016 tarihinde icra dosyasının infazen işlemden kaldırıldığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, yargılama gideri ve vekalet ücreti davacı üçüncü kişi üzerinde bırakılmış, hüküm davacı üçüncü kişi vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, üçüncü kişinin İİK'nin 96. vd. maddelerine dayalı istihkak iddiasına ilişkindir. Borçlu ve üçüncü kişinin ortak ikameti oluğu anlaşılan evin ahırında haçiz yapılmış, üçüncü kişinin istihkak iddiası üzerine prosedür işletilerek dava açılmış ise de tanık beyanları ve İlçe Tarım Müdürlüğü yazı cevabında borçluya ait kayıt işletme ve kayıtlı hayvan bulunmadığı anlaşılmıştır. Dosya kapsamında borçlunun un fabrikası olduğu ve ayrı gelirinin bulunduğu, üçüncü kişinin ise hayvancılıkla uğraştığı 2001 yılından itibaren işletmesinin kayıtlı olduğu ve 6 adet hayvanın işletmede doğduğu sabittir....
Hukuk Dairesince, kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu belirtilerek, esastan reddedilmiştir. Kararı, asıl dosyada şikayetçi vekili temyiz etmiştir. Asıl dosyada şikayet sıra cetvelinde sıraya ilişkindir. Borçlunun üçüncü kişi ile arasındaki bir hukuki ilişkiye dayanan henüz doğmamış olmakla beraber, doğması muhtemel alacakları için İİK'nın 89. maddesine göre haciz ihbarnamesi gönderilebilir. Üçüncü kişilerde hak ve alacakların ne şekilde haczedilebileceği İcra ve İflâs Kanunu'nun (İİK) 89. maddesinde gösterilmiştir. Bu yola tevessül etmeden sadece haciz tezkeresi ile konulan haciz aynı Yasa'nın 88. maddesi kapsamında menkul haczi olarak nitelendirilebilir ve ancak mevcut bir hak ve alacak üzerine konulabilir; bir diğer ifade ile üçüncü kişi nezdinde doğacak (beklenen) alacakların tezkere yazılması suretiyle haczi mümkün değildir. Öte yandan bu yöntemde üçüncü kişinin itirazına ilişkin bir düzenleme de bulunmamaktadır....
Gerçekten malı üzerine haciz konulan üçüncü kişinin alacaklıya karşı dava açmasını yasaklayan yasal bir hüküm yoktur. Aksine böyle bir davanın açılması dava ekonomisine de uygundur. Üçüncü kişi, istihkak davasını, alacaklıya süre verilmeden de açabilir. Yargıtay 8. HD. 17. HD ve 21 HD nin yerleşmiş uygulaması bu yöndedir. Ancak, icra müdürü veya memurunca verilen yedi günlük yasal süre içinde üçüncü kişi dava açmış olmasına karşın, alacaklı dava açmamış olabilir. Böyle bir durumda, İİK'nun 99/son maddesi uyarınca, alacaklı üçüncü kişinin istihkak iddiasını kabul etmiş sayılacağından, üçüncü kişinin açtığı istihkak davası hakkında "konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına" karar verilir. Alacaklı, verilen yedi günlük süre içinde dava açmazsa, üçüncü kişinin istihkak iddiasını kabul etmiş sayılacağından üçüncü kişinin dava açmasına gerek yoktur. Bu durumda, üçüncü kişi dava açarsa davası hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddedilir.”...
Maddesine göre Asliye Ticaret Mahkemelerinde görülemez.İİK'nun 89.maddesinde 3.kişinin açtığı menfi tespit davasının ticari dava sayılacağı ve ticaret mahkemelerinin görevli olduğuna ilişkin özel bir düzenleme de bulunmadığından davaya bakmaya asliye hukuk mahkemelerinin görevli olduğu sonucuna ulaşılmış, dava dilekçesinin mahkememizin görevsizliği nedeniyle reddine karar verilerek aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
Uyuşmazlık; İ.İ.K.’nun 89/III maddesine istinaden gönderilen haciz ihbarnamesi nedeniyle üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davalarının ticari dava olup olmadığı ve bu durumda hangi mahkemenin görevli olduğu noktasında toplanmaktadır. İİK'nın 89/III maddesine göre “ ... İkinci ihbarnameye süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa onbeş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslim etmesi yahut bu süre içinde menfi tespit davası açması, aksi takdirde zimmetinde sayılan borcu ödemeye veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı bildirilir ... ” Kanunda İ.İ.K.’nun 89/III maddesine göre üçüncü kişi tarafından açılan menfi tespit davalarının hangi mahkemede görüleceğine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. Konu hakkında incelenen değişik yer Bölge Adliye Mahkemesi kararlarında ( Kapatılan) Yargıtay 19....
Dava 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunun 89. maddesine göre açılmış olup davacı takipte haciz ihbarnamelerinin gönderildiği üçüncü kişinin, takip borçlusuna borçlu olmadığını ispatla yükümlü olduğu özel bir menfi tespit davasıdır. Dava konusu takip dosyasında davalı takip alacaklısı tarafından, dava dışı borçlu ile ödenmeyen borçtan dolayı takip başlatıldığı ve davacıya takip dosyasından 2004 sayılı İİK'nın 89/1 ve 89/2 maddeleri uyarınca haciz ihbarnamelerinin gönderildiği görülmüş olup davacı borçlu olmadığı iddiasıyla 2004 sayılı İİK'nın 89/3 maddesi uyarınca eldeki davayı açmıştır. Görüldüğü üzere davanın tarafları arasında doğrudan bir hukuki ilişki bulunmamaktadır....
İİK'nun 89. maddesi uyarınca gönderilen haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişi bankanın, borçluya ait mevduat hesabı üzerinde rehin hakkının olduğunu ileri sürmesi, itiraz niteliğinde olup, alacaklı İİK'nun 89/4. maddesi uyarınca üçüncü kişinin cevabının aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü kişinin İİK'nun 338/1. maddesi hükmüne göre cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkum edilmesini isteyebilir. (HGK'nun 28.3.2012 tarih ve 2011/12-849-242 sayılı kararı). Üçüncü kişinin haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesi ise, İİK'nun 96/1 uyarınca istihkak iddiası niteliğinde olup, icra müdürünün istihkak prosedürünü düzenleyen İİK'nun 96-97 maddelerinde yazılı kurallara göre işlem yapması gerekir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklılar tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü: Borçlunun üçüncü kişi nezdindeki alacakları taşınır niteliğinde olduğundan, takibin kesinleşmesinden sonra alacaklı, İİK.'nun 78. ve müteakip maddeleri gereğince üçüncü kişiye yazılacak bir haciz yazısı ile haciz konulmasını isteyebileceği gibi, üçüncü kişiye İİK.'nun 89.maddesine göre haciz ihbarı gönderilmek suretiyle de haczini talep edebilir. Borçlunun, üçüncü kişi nezdinde ileride doğması muhtemel alacaklarının haczi ise ancak İİK.'nun 78. maddesi kapsamında gönderilecek haciz yazısı ile mümkündür. Her iki hal İİK.'...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü: Borçlunun üçüncü kişi nezdindeki alacakları taşınır niteliğinde olduğundan, takibin kesinleşmesinden sonra alacaklı, İİK.nun 78. ve müteakip maddeleri gereğince üçüncü kişiye yazılacak bir haciz yazısı ile haciz konulmasını isteyebileceği gibi, üçüncü kişiye İİK. nun 89. maddesine göre haciz ihbarı gönderilmek suretiyle de haczini talep edebilir. Borçlunun, üçüncü kişi nezdinde ileride doğması muhtemel alacaklarının haczi ise ancak İİK.nun 78. maddesi kapsamında gönderilecek haciz yazısı ile mümkündür....
