İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesinin 26.09.2019 tarih ve 2019/365 Esas, 2019/618 Karar sayılı kararında özetle; ''...Dava 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 8/i maddesinden kaynaklanan ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talebine ilişkindir....
Davalı T4 vekili Cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafından dava değerinin eksik olarak gösterildiğini, bu nedenle eksik harcın ikmal ettirilmesi gerektiğini, ön alım davalarının TMK 734....
Hukuk Dairesi Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, Dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonucunda, oybirliği ile KESİN olarak karar verildi....
Mahkemelerce, ön inceleme tarihi itibariyle resmi senetteki bedelin, satış masraflarıyla birlikte, vadeli bir mevduat hesabında depo edilmesine karar verilerek yargılama sürecinin uzaması nedeniyle önalım bedelinde meydana gelecek değer kaybının önüne geçilmesi sağlanmış olacaktır. Mahkemece yapılması gereken, konusunda uzman bilirkişiden denetime elverişli şekilde rapor alınarak; resmi senette yazılı satış bedeli ile tapu masrafı toplamı olan ön alım bedelinin ön inceleme tarihinden bilirkişi incelemesi yapılan tarihe kadar nemalandırılması halinde ulaşacağı değer belirlenerek, depo ettirilmesi sağlanıp sonucuna göre karar vermektir. Davacı tarafından ön alım bedeli depo edildikten sonra işin esası hakkında bir hüküm kurulması gerekirken yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. Ayrıca ön alım davasında bedelin depo edilmesinin HMK 115. madde kapsamında usulden red sonucu doğuracak dava şartlarından olmadığı değerlendirilmiştir....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1.4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 732 nci maddesine göre, ön alım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. 2. Ön alım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Ön alım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. Ancak davacı, tapuda yapılan satış sözleşmesinin tarafı olmadığından bedelde muvazaa iddiasında bulunabilir ve bu iddiasını tanık dahil her türlü delille kanıtlayabilir. 3....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1.4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 732 nci maddesine göre, ön alım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. 2. Ön alım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Ön alım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. Ancak davacı, tapuda yapılan satış sözleşmesinin tarafı olmadığından bedelde muvazaa iddiasında bulunabilir ve bu iddiasını tanık dahil her türlü delille kanıtlayabilir. 3....
1/8 hissenin tapu kaydının iptali ile davacı T1 adına tapuya TESCİLİNE, a) Davalı T5 adına kayıtlı 1/8 hissenin tapu kaydının iptali ile davacı T1 adına tapuya TESCİLİNE, b) Davalı T6 adına kayıtlı 1/8 hissenin tapu kaydının iptali ile davacı T1 adına tapuya TESCİLİNE, 6- Ziraat Bankası Bitlis Şubesi hesabında depo edilen; a) 8.160,00 TL ön alım bedelinin davalı T6 ödenmesine, fazla yatırılan 35,00 TL'nin davacıya iadesi için karar kesinleşince Ziraat Bankası Bitlis Şubesine müzekkere yazılmasına, b)8.160,00 TL ön alım bedelinin davalı T5, ödenmesine, fazla yatırılan 35,00 TL'nin davacıya iadesi için karar kesinleşince Ziraat Bankası Bitlis Şubesine müzekkere yazılmasına, c)24.990,00 TL ön alım bedelinin davalı T4'a ödenmesine, fazla yatırılan 330,00 TL'nin davacıya iadesi için karar kesinleşince Ziraat Bankası Bitlis Şubesine müzekkere yazılmasına, ç)24.480,00 TL ön alım bedelinin davalı T7'ya ödenmesine, fazla yatırılan 165,00 TL'nin davacıya iadesi için karar kesinleşince Ziraat Bankası...
Öte yandan kabule göre de davacı ön alım hakkını 54.000,00 TL üzerinden kullanmak istediğini beyan ettiğinden mahkemece tespit edilen taşınmaz değeri (342.212,55 TL) ile davacının ön alım hakkını kullanmak istediği değer (54.000,00 TL) arasındaki fark üzerinden davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmemiş olması da hatalı olmuştur. Bu nedenle tarafların istinaf başvurularının kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1- Tarafların istinaf başvurularının KABULÜ İLE; HMK'nın 353/1- a-6'ncı maddesi gereğince Malatya 4....
, mevcut satım öncesinde müvekkillerine noter aracılığıyla herhangi bir bildirim yapılmadığını, kanuni ön alım hakkını kullanmak için sürenin geçmediğini, davalarının kabulünü davalıya devredilen 223,07 metre kare alan hissenin bedelinin mahkemenin belirleyeceği yere depo etmeleri karşılığında tapu kaydının iptaliyle müvekkili adına tesciline karar verilmesini, yargılama gideri vekalet ücretinin karşı tarafa bırakılmasını talep etmiştir....
Yukarıda açıklaması yapılan HMK'nın 355. maddesindeki düzenleme gereğince davalı tarafın istinaf sebepleri ve kamu düzenine ilişkin hususlar ile bağlı kalınarak ilk derece mahkemesine ait dava dosyası esas bakımından incelendiğinde; Dava ön alım hakkından kaynaklanmaktadır. Ön alım hakkı 4721 sayılı kanunun 732, 733 ve 734 maddelerine göre paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde ön alım hakkı diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve üçüncü kişiye satılmasıyla kullanılır hale gelir. Bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynısı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olmaktadır. Tüm bu genel açıklamalardan sonra dava dosyası ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. Ön alım davaları ancak tapuda hisse satın alınan kişiye karşı açılabilecektir....
