Tüketici Mahkemesi 01/03/2022 tarih, 2021/300 Esas, 2022/98 Karar sayılı "Davalının zaman aşımı itirazının reddine, Davanın KABULÜNE, Taraflar arasında yapılan 002756 numaralı, 25.040 TL bedelli, devremülk satış vaadi sözleşmesinin iptaline, Davacının bu sözleşmeye istinaden ödediği 25.040 TL bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre yapılan hesaplaması sonrasında, 107.919,40- TL karşılığını dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine" kararı davalı tarafından istinaf edilmiştir. Davalı, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabul kararı verilmesinin doğru olmadığı gerekçeleriyle istinaf talebinde bulunmuştur. Dava, harici satış sözleşmesi gereğince ödenen satış bedelinin davalının sözleşmedeki edimini yerine getirmemesi nedeniyle ödenen bedellerin denkleştirici adalet ilkesine göre iadesi ve devre mülk sözleşmesinin iptali isteminden ibarettir....
Buna göre; davacı ile davalı ... arasında tapulu taşınmazın satışına ilişkin olarak imzalanan sözleşme resmi biçimde yapılmadığından hukuken geçersizdir (MK.706,Tapu K. 26 ve Noterlik K. 60). Bu nedenle davacı ödediği paraları haksız iktisap kuralları gereğince davalı ...'den geri isteyebilir. Sözleşme geçersiz olduğu için de tasfiyesi haksız iktisap kuralları uyarınca, denkleştirici adalet kuralı ile hakkaniyet gözetilerek yapılır. Bu bağlamda mahkemece; sözleşmede yazılı olan 24.000,00 TL'nin denkleştici adalet ilkesine göre hesaplanan karşılığının davalı ...'dan alınmasına karar verilmesi isabetlidir....
Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri verme zorunda olduğunu ve gerçek bir eski hale getirme yükümlülüğü bulunduğunu ifade eder. Denkleştirici adalet kuralı gereğince iadeye karar verilirken, satış bedeli olarak verilen paranın alım gücünün dava tarihindeki eş alım gücüne uyarlanarak TL üzerinden hüküm tesisi gerekirken; mahkemece tedavülde olmayan yabancı paranın fiili ödeme günündeki değeri karşılığından karar verilmesi cihetine gidilmiştir....
Denkleştirici adalet ilkeleri ile geçersiz sözleşmelerin tasfiye edilmesindeki amacın adalet ve hakkaniyet duygularını zedelemeyecek bir sonucun elde edilmesi olduğu hiçbir zaman gözardı edilmemelidir....
Somut olayda mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda; denkleştirici adalet ilkesine göre tazminat hesabı yapılırken sadece; İsviçre Frangı, külçe altın, Cumhuriyet altını, reşat altını, TÜFE endeksi, 16 yaşından büyükler için asgari ücret değeri esas alınmıştır. Raporda dikkate alınan etkenler, denkleştirici adalet ilkesine göre hesaplama yapılması için yeterli olmayıp, rapor, hüküm kurmaya elverişli değildir....
Davacı vekili istinaf dilekçesine cevap dilekçesinde özetle; davalı tarafın harici satım sözleşmesi ile taşınmaz satım vaadinde bulunduğunu, ancak inşaatı yapmadığı gibi tapuyu da vermediğini, sözleşmenin adi sözleşme olması nedeni ile geçersiz olduğunu, Yargıtay yerleşik içtihatlarına göre geçersiz sözleşmelerin sebepsiz zenginleşme hükümleri doğrultusunda tasfiye edilmesinin gerektiğini, yerel mahkemenin de bu doğrultuda ödenen bedelin denkleştirici adalet prensibi kapsamında güncelleyerek iadesine karar vermesinin usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek davalı tarafın istinaf talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir. Dava, tapu iptali ve tescil mümkün olmadığı takdirde ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesi gereği iadesi istemine ilişkindir. Taşınmaz mülkiyetinin devri sözleşmesinin geçerli olabilmesi için M.K.634....
Vadisi Toplu Konut Projesi Gayrimenkul Satış Sözleşmesi imzaladığını, ... ili ... İlçesi, ... Vadisi projesinde inşa etmekte olduğu B2-8 Blokta (17) nolu daireyi 100.339,00-TL bedelle satın aldığını, satış bedelini peşin ödediğini, sözleşmede yer alan hüküm nedeniyle konutu iade ederek bedel iadesi talebinde bulunduğunu, davalıya ödediği 97.777,57-TL 'nin tarafına iade edildiğini, bu bedeli ihtirazi kayıtla aldığını, ancak,karşılanmayan zararlarının olduğunu ileri sürerek, ödediği bedelin iade edildiği tarihe kadar, denkleştirici adalet ilkeleri gözetilerek fazlaya ilişkin hakları saklı tutularak şimdilik 10.000,00-TL 'nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir. Davacı, ıslah dilekçesi ile talep sonucunu 35.000,00 TL'ye çıkartılmıştır....
GEREKÇE: Dava, harici satış sözleşmesi gereğince ödenen satış bedelinin davalının sözleşmedeki edimini yerine getirmemesi nedeniyle ödenen bedellerin denkleştirici adalet ilkesine göre iadesi ve devre mülk sözleşmesinin iptali isteminden ibarettir. Mahkemece; taraflar arasında akdedilen sözleşmenin zorunlu şekli şartına uyulmamış olması nedeniyle geçersiz olduğu, tarafların geçersiz sözleşme uyarınca elde ettikleri edinimleri sebepsiz zenginleşme hükümleri doğrultusunda iade etmesi gerektiği kanaatiyle; Davanın Kısmen Kabulüne, 70.073,09 TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiştir....
birlikte davalıdan tahsiline, bunun mümkün olmaması halinde ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesi gereğince güncellenecek bedelinin davalıdan tahsilini istemiş, 31.10.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 74.225 TL'ye yükseltmiştir....
Bilindiği üzere geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri vermek zorunda olduğunu ve eski hale getirmede mal varlığında artış olan tarafın yükümlülüğünün bulunduğunu ifade eder. Mahkemece denkleştirici adelet ilkesine göre bilirkişilerden alınan rapor, Ziraat Yüksek Mühendisi, İnşaat Mühendisi ve Avukat bilirkişi tarafından verilen bir rapordur. Bilirkişiler tarafından rapor düzenlenirken denkleştirici adalet ilkesi gereğince güncellenmiş değer, altın, USD ve asgari ücret bilgilerine göre üç etken dikkate alınarak belirlenmiştir. Bu nedenle denkleştirici adalet ilkesi yönünden rapor, hüküm kurmaya elverişli bir rapor değildir....