"İçtihat Metni"Mahkemesi:Ticaret Mahkemesi - K A R A R - Davacı, zayi olan çek nedeniyle alacaklı olduğunun tespiti istemiyle dava açmış olup çek istirdadı niteliğindeki bu taleple ilgili uyuşmazlığın temyiz incelemesini yapma görevi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11. Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 07.11.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....

Mahkememizce benimsenen usul ve yasaya uygun bilirkişi heyeti raporunda; Davacının davalıya, dava konusu toplam ---bedeli çeklerden dolayı, dava tarihi itibariyle --- tutarında borcunun bulunmadığı; Davacının, ödemiş olduğu çek bedellerinin iadeten tahsilini---- talebe hak kazandığı; --- tarihinde ---- şubesinden ibraz edilmiş olup ödenmiş olduğu, bu çek bedelinin istirdadı gerektiği: ---- şubesinden ibraz edilmiş olup ödenmiş olduğu, bu çek bedelinin istirdadı gerektiği: ---- ödenmiş olduğu, bu çek bedelinin istirdadı gerekti; ---- bedelli çekin ise ödendiğinin anlaşılmadığı; bu çekten dolayı ise sadece --- tutarında borcunun olduğu,-------tutarında borcunun ise olmadığının tespiti gerektiği; sonuç ve kanaatine varıldığını bildirmişlerdir. ----- tarihli celsede; Davanın İİK 194 maddesi gereğince----- toplantısından --- sonrasına kadar beklenilmesine karar verilmiştir....

Verilen kesin süre içerisinde dava konusu çekin istirdadı davası açılmadığından ve çek bankaya ibraz edilmiş olduğu, zayi olmadığı anlaşıldığından dava konusu çekin zayi nedeni ile iptali davasının reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle; Davanın REDDİNE, Mahkememizce davaya konu çek için tedbir olarak verilen ödeme yasağının kaldırılmasına, bu hususta ... ......

Bu bakımdan mahkemenin ceza davasının sonucunu bekleyip, davalı ...’in bu çekle ilgili kesinleşmiş mahkumiyet kararı alıp almadığı saptanmadan istirdadı istenen çek yerine kaim olan ve dava dışı takip borçlusu çek keşidecisi tarafından ödenen çek bedelinin bu davalıdan istirdadına karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı ...'e iadesine, 08/11/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi....

İstinaf incelemesi, HMK'nin 355. maddesi uyarınca, ileri sürülen istinaf sebepleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. 6102 sayılı TTK'nun 818/1-s maddesinin yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken TTK'nun 758 ve devamı maddeleri uyarınca, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığı, açılmaması halinde ise, ödeme yasağının kaldırılması ve çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır. Maddenin mefhumu muhalifinden de anlaşılacağı üzere, davacı süresi içinde istirdat davası açarsa mahkemece ödeme yasağının devamına karar verilmesi gerekir. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 19/03/2013 tarih ve 2012/6709 Esas, 2013/5277 Karar) Somut olayda, Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2022/......

Dolayısıyla ilk derece mahkemesi karar gerekçesinin aksine dava konusu çek muhatap bankaya ibraz edilmediği halde kambiyo senedi vasfını taşımaya devam etmektedir. Dava konusu senet kambiyo vasfını taşımaktadır. O hâlde, kaybedilen çeklere ilişkin olarak uygulanması gereken TTK’nın 704’üncü maddesi uyarınca eldeki çek istirdadı davasının değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerekir. 6762 sayılı TTK’nın 704’üncü maddesi “Çek, herhangi bir suretle hamilinin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı bir çek bahis mevzuu olsun, ister ciro suretiyle nakledilebilen bir çek bahis mevzuu olup da hamil hakkını 702'nci maddeye göre ispat etsin - çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisab etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle mükelleftir” şeklindedir. İstirdat davası olarak nitelenen bu dava özü itibariyle menkullerin iadesini sağlamak için açılan menkul davası niteliğindedir....

Davacı vekiline, dava konusu çeklere ilişkin çek istirdadı davası açması amacıyla kesin süre verilmiş, ancak davacı taraf kesin süreler içerisinde sadece 135.000 TL. bedelli çekten dolayı çek istirdadı davası açmış, diğer iki çeke ilişkin olarak çek istirdadı davası açmamış ve yargılama sırasında her üç çeke ilişkin ihtiyati tedbir de Mahkememiz tarafından kaldırılmıştır. İncelenen dosya kapsamı ve toplanan deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde; Dava “zayi nedeniyle çek iptali” davasıdır. 6102 s. TTK.nın 818/1-s yollamasıyla çeklerde de uygulanması gereken TTK.nun 758. maddesine göre, "(1) Poliçeyi eline geçiren kişi bilindiği takdirde, mahkeme, dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir. (2) Dilekçe sahibi verilen süre içinde davayı açmazsa, mahkeme, muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır."...

Esas sayılı dosyanın 05.06.2018 tarihli, 1 nolu celsesi ara kararı gereğince davalı şirket aleyhine çek istirdadı davası açılması için tarafımca 20 gün kesin mehil verildiğini belirterek davalarının kabulü ile davalarının kabulü ile,müvekkilinin haklı hamil olduğunun tespitine ve müvekkiline ait çekin davalıdan istirdadı ile müvekkiline iadesine, 3. ihtiyati tedbir kararı verilmediği/verilemediği takdirde ve haksız şekilde icra takibine konulan çek ile ilgili Küçükçekmece ..... icra Müdürlüğü ...... Esas sayılı icra dosyasına ödeme yapıldığı takdirde davalı şirketin, müvekkile çek bedeli (icra takip dosya hesabı) kadar borçlu olduğunun tespitine ve icra yoluyla tahsil edilen meblağın davalı tarafça, müvekkiline istirdadı ile ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, Davacı, Küçükçekmece ...... İcra Müdürlüğü .........

Eldeki davada uyuşmazlık, TTK'nın 792. maddesine göre açılan çek istirdadı davasında arabuluculuğa başvurmanın dava şartı olup olmadığı hususunda toplanmaktadır. TTK'nın 792. maddesi "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790'ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür" şeklindedir. Anılan madde hükmüne göre açılan davada davacının talebi, bir miktar paranın ödenmesi, alacak veya tazminat değil kıymetli evrak olarak çeki haksız olarak elinde bulundurduğu iddia edilen hamilden çekin iadesidir. Bu itibarla TTK'nın 792. maddesi kapsamında açılan çek istirdadı davasında arabuluculuğa başvurmak dava şartı değildir. (Bkz. Yargıtay 11....

Buna göre başlangıçta çek istirdadı istemine ilişkin olarak açılan dava çek bedelinin istirdadı davasına dönüşmüştür. İlk derece mahkemesi gerekçesinde de belirtildiği üzere "çek iadesi (istirdadı) davasında, davacının talep sonucu elde edeceği menfaat, çekin gerçek hamilini tespit ile çek bedelinin tahsilini içermekte olup" dava sırasında çek bedelinin davalı tarafça tahsil edildiği anlaşıldığına göre davaya çek bedelinin istirdadı olarak devam edilerek toplanacak delillere göre oluşacak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, mahkemece yerinde olmayan gerekçe ile hukuki yarar dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olmuştur....