Factoring (Cirosu iptal kaşesi ile iptal edilmiş), 5. Ciranta ..., 6. Ciranta..., 7. Ciranta davalı...Ltd. Şti. (Asıl davadaki Çek) *... Bankası ... Şubesine ait 15.01.2020 keşide tarihli 25.000 TL bedelli ... numaralı çek (... 29. İcra Müdürlüğü'nün ... E. Dosyasında takibe konulmuş):Keşidecisi ....Ltd. Şti., lehdar ve 1.Ciranta ...Ltd.Şti,, 2.Ciranta ..., 3.Ciranta davacı ... Factoring (Cirosu iptal kaşesi ile iptal edilmiş), 4. Ciranta ..., 5. Ciranta ..., 6. Ciranta davalı ... Ltd. Şti. (Asıl davadaki Çek) * ... Bank ... Şubesine ait 31.12.2019 keşide tarihli, 16.078,00 TL bedelli, ... numaralı çek (... 22. İcra Müdürlüğünün ... E. Dosyasında takibe konulmuş), keşidecisinin ...Ltd. Şti., Lehdar ve 1.Ciranta, ... (...), 2.Ciranta davacı ... Factoring (Cirosu iptal kaşesi ile iptal edilmiş), 3. Ciranta ..., 4. Ciranta ..., 5. Ciranta davalı ...Ltd. Şti. * ... Bankası .... Şubesine ait 10.01.2020 keşide tarihli 6.700 TL bedelli... numaralı çek (... 19....
Keşidecinin iptal davası açma hakkı olmadığı gibi boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfınada haiz olmadıkları da göz önünde bulundurulduğunda; Netice olarak keşideci olan davacıların kıymetli evrak vasfını kazanmamış boş çek yapraklarını içeren çek karnesi yönünden TTK 651 .madde uyarınca hak sahipliği bulunmadığından ve ayrıca çek yapraklarının boş olması nedeniyle çek vasfı oluşmadığından, boş çek yapraklarının iptali için TTK'nun 757 vd. Maddeleri gereğince iptal davası açma hakkı da bulunmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Çek keşidecisinin TTK'nın 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. TTK'nun 818 inci maddesi yollaması ile aynı yasanın 680 inci madde uyarınca bir çekin kısmen doldurulmuş veya sadece imzalanmış olması hâlinde tedavüle çıkarılması mümkün ve geçerli olup böyle bir çek için zayii nedeniyle çek iptali davasın açılabilecektir. "...Talebe konu çek de lehdar olarak davacı yazılmış ise de çek henüz davacıya teslim edilmeden kaybolması ve teslim söz konusu olmamasına göre davacının yetkili hamil kabul edilmesi mümkün değildir. Bu durumda davacının hamil olmadığı çek yönünden iptal davası açmakta hukuki yararı bulunmadığından mahkemece davanın reddıne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir..." (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 43....
Somut olayda davacı, çeklerin hamili değil çeklerin bağlı olduğu hesabın sahibi keşideci tarafından açıldığı kabul edilse dahi çekler henüz keşide dahi edilmemiş yani kambiyo vasfını haiz olmayan çek hesabı sahibine de teslim edilmemiş boş çek yaprakları olduğu açıklanmıştır. Davacının boş çekler için iptal talebinde hukuki yararı bulunmamaktadır. Bu sebeblerle iptal talebinin reddine yönelik karara karşı ileri sürülen istinaf sebebleri yerinde görülmemiştir. Davacının çek hamili olmaması ve boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfında olmaması nedeniyle koşulları oluşmayan davanın reddine ilişkin hükme yönelik ileri sürülen istinaf sebebleri yerinde görülmemiş, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2022/847 Esas KARAR NO:2022/771 DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ:01/11/2022 KARAR TARİHİ:02/11/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA: Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle: müvekkillerinden --- adına --- Seri No'lu çek koçanlarının, müvekkillerinden ---Seri No'lu çek koçanlarının hırsızlık sonucu çalındığını, çeklerin boş olduğunu ve doldurulma ihtimalinin bulunduğunu belirterek müvekkillerine ait çeklerin zayi nedeniyle iptallerine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. İNCELEME ve GEREKÇE:Dava, TTK.nun 818/s, 757- 765. madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.Davacı vekili dava dilekçesinde, çek hesaplarının müvekkillerine ait ve çeklerin boş olduğunu belirtmiştir....
Davacı ... vekili birleşen davada; asıl davanın davacılar tarafından müvekkili aleyhine menfi tespit davası açıldığını, müvekkilinin iyi niyetli ve meşru hamil olduğunu, müvekkilinin yokluğunda çek iptal kararı verildiğini belirterek her iki davanın birleştirilmesine ve çek iptal kararının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Birleşen davada davalılar vekili; Birleşen davanın reddini istemiştir. Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre; her iki davanın da aynı çeke ilişkin olduğu, bu çekle ilgili olarak İstanbul 8. A.T.M'nin 2016/426 E sayılı dosyasında açılan çek iptal davası sonunda çekin iptaline karar verildiği, kararın davalı birleşen davacı tarafından istinaf edildiği ve İstanbul BAM 13. H.D....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, boş çek yaprakları kambiyo senedi niteliğinde olmadığı gibi keşideci olan davacının iş bu iptal davasını açmakta hukuki yararının bulunmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı HMK'nın 114/1-h ve 115/1-2 maddeleri gereğince davanın dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir. İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı, müvekkil şirketin çek koçanının içinden ... ve ... seri numaralı çek yapraklarının çalındığını, çek yapraklarının imzalı ama içlerinin boş olduğunu, mahkeme boş çek yapraklarının kıymetli evrak niteliğinde olmadığını iddia ettiğini, ancak çeklerin imzalı olduğundan kıymetli evrak niteliğinde olduğunu, somut hadisede müvekkili şirketin mağdur olduğunu ileri sürerek, işbu ödemeden men kararının teminatsız verilmesini, bununla birlikte mezkur çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava, davacı şirkete ait çek koçanlarındaki 2 adet imzalı boş çek yaprağının çalındığı iddiasına dayalı çek iptali davasıdır....
Zayi nedeniyle çek iptali davası açılabilmesi için öncelikle TTK'nın 780 ve 781. maddeleri uyarınca yasal unsurlara haiz bir çekin bulunması esastır. Bu unsurlara haiz olmayan bir belgenin kambiyo senedi vasfı taşımaması nedeniyle TTK hükümleri uyarınca zayi nedeniyle iptali istenilemez. Yukarıda yapılan açıklamalar ve dosya kapsamındaki deliller bir arada değerlendirildiğinde; zayi nedeniyle iptal isteminde amacın, keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu, çek iptali talebi sonucunda verilen karar keşideci borçluya ibraz ile borçludan çek bedelinin tahsili imkanı sağladığı, talepte bulunma hakkının hamile ait olduğu, somut olayda talepte bulunan ...'...
Eş deyişle, zayi nedeniyle çek iptali davası hamilin senetten kaynaklanan haklarını korumasına ve haklarını temin etmesine yönelik bir davadır.Öncelikle dava hasımsız dava niteliğinde olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, senedi ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır....
“iptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da dermeyan veya yeni bir senet ihdasını talebedebilir” (TTK.m.564/1). TTK.nun 558/II. maddesine göre, “hile veya ağır kusuru bulunmadıkça borçlu, vadenin hulülünde senedin mahiyetine göre alacaklı olduğu anlaşılan kimseye ödemede bulunmakla borcundan kurtulur.” İptal kararını alan kişi, (iptal kararının davacısı) borçludan, kendisine senedi ibraz etmeden ödemede bulunmasını isteyebilmek hakkını kazanmaktadır. İptal kararının etkileri hak sahipliğinin teşhisi meselesine ilişkindir. Kararın “maddi hukuk" yönünden herhangi bir etkisi yoktur. Bu kararla, senedi elinde bulunduran üçüncü şahsın hakkının sona erdiği, onun yerine artık bundan böyle davacının hak sahibi olduğu sonucuna da varılamaz. İptal kararı, iptal olunan senet yerine kaim olan bir senet mahiyeti taşımamaktadır. İptal kararı sadece, davacının senedi ibraz edememesine rağmen hak sahibiymiş gibi kabul edilme imkanı vermektedir....
