İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ Mahkemece; davaya konu çek yapraklarının boş ve imzasız olduğu, bu durumda henüz TTK ve Çek Kanunu uyarınca unsurları tamam bir şekilde keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan boş çek yapraklarının tedavüle konmuş sayılamayacağı, bu nedenle de çek hesabı sahibi davacının zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, ileride ele geçirenlerce doldurulup imzalanması ve hak iddia edilmesi halinde hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu, TTK'nun hükümleri açık olup, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali davası açma hakkının hamile tanındığı, hamile tanınan bu hakkın keşideci, hatta henüz boş çek yaprakları olması nedeniyle keşideci sıfatı bile olmayan, hesap sahibine tanımasının hukuka aykırı olacağı ayrıca keşide edilmiş olsa bile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 651/2. maddesine göre keşidecinin iptal davası açma hakkının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hükme karşı davacı vekilince istinaf yasa yoluna başvurulmuştur....

Sigorta olacak şekilde keşide edilen, çekin kaybolduğunu 28.12.2018 tarihinde banka havalesi yolu ile ödendiğini, dava konusu çek ödemesi, çek bankaya ibraz edilmeksizin gerçekleştiğini, ödemesi yapılan çek yaprağının tarafına iade edilmediğini, dava konusu çek yaprağı bankaya ibraz edilmediği ve tarafımıza da iade edilmediği için müvekkil firmanın , çek yaprağını bankaya ibraz edemediğinden yeniden çek defteri alamadığını, lehdar çek yaprağını iade edemediği ve söz konusu çekin kötüniyetli olarak kullanılmasının önüne geçmek adına 17.12.2018 tarih ... numaralı ve 20.000,00 TL bedelli çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, zayii nedeniyle çek iptali talebine yöneliktir ve hasımsız olarak açılmıştır. Uyuşmazlık, keşideci tarafından hasımsız olarak zayii nedeniyle çek iptalinin talep edilip edilmeyeceğine ilişkindir. Dava dilekçesinde de belirtildiği üzere zayii nedeniyle iptali talep edilen çekin keşidecisi davacıdır. Çek, ......

Şubesi'nden ... nolu hesabı ile sahip olduğu çek koçanını kaybettiğini, kaybolan çek koçanında hiç kullanılmamış 4 adet çek yaprağı bulunduğunu, işbu çek yapraklarına ait seri numaralarının ..., ..., ..., ... şeklinde olduğunu, bu çek sayfalarının kötüniyetli üçüncü şahısların eline geçmesi ve doldurularak kullanılmasının mağduriyetine neden olacağını belirterek; davaya konu çek yaprakları ile ilgili olarak bankaca ödeme yapılmaması için tedbir kararı verilerek durumun bankaya bildirilmesini talep etmiştir. GEREKÇE : Dava zayi nedeniyle çek iptal davasıdır. Dava dilekçesindeki anlatıma göre kaybolduğu bildirilen ve iptali istenilen çeklerin boş olduğu ve iptali istenilen çeklerin davacıya ait olduğu anlaşılmıştır....

Davacının; iptali istenen çek yapraklarının keşidecisi konumunda olduğu anlaşılmaktadır. TTK'nun 651. maddesi gereğince; kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili üçüncü kişileri bağlamaz. Çekin iptal kararından sonra takibe konu olması halinde de, keşidecinin yine menfi tespit davası açarak bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispat etmesi gerekir....

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/761 Esas KARAR NO : 2022/739 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali) DAVA TARİHİ : 04/10/2022 KARAR TARİHİ : 21/10/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali ) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... adına olan -------------verilmiş -------------- kaybolduğunu açıklanan nedenlerle çek yaprağının herhangi bir şekilde işleme alınmamasını, hükümsüz kalmasını, çek yaprağının--------- tarafından şirket adına doldurulması halinde herhangi bir sorumluluğunun olmayacağını beyan ve talep etmiştir. İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, TTK'nın 818/s atfıyla uygulanması gereken 757- 764. madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....

Şubesi'ne ait ... çek numaralı 30.06.2011 tarihli 3.500,00 TL meblağlı çeklere yönelik olarak davacının istirdat davası açması konusunda muhtariyetine, bu çeklere yönelik olarak iptal talebinin reddine, bu çeklerin dışındaki diğer dava konusu çek ve senetlere yönelik olarak yapılan ilan süresi içinde herhangi bir itirazın söz konusu olmadığı, icra takibinin yapılmadığı, dosya kapsamına başvurunun söz konusu olmadığı anlaşılmakla 6762 sayılı TTK'nın 676 vd. maddeleri uyarınca ayrı ayrı iptallerine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, zayi nedeniyle bono ve çek iptali istemine ilişkindir. Mahkemece dava konusu 3 adet çek yönünden davacının istirdat davası açması konusunda muhtariyetine, bu çeklere yönelik iptal talebinin reddine karar verilmiştir....

Sunulan çek suretlerine göre çek iptal davasının çek keşidecisi şirket yetkilisince açıldığı yetkili hamil olmadığı anlaşıldığından İptal davası açma hakkı, TTK'nın 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK'nın 652. maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK'nın 818/1-s maddesi yollamasıyla TTK'nın 757 maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır.Bu nedenle davanın davanın 6100 sayılı HMK'nın 114/1-d-h ile 115/2 maddeleri hükmü gereğince usulden reddine karar verilmiştir. HÜKÜM: Yukarıda izah edilen gerekçeye istinaden; 1-TTK 818/1-s md. Yollamasıyla TTK 757 Md. Ve 651 Md. Uyarınca keşidecinin dava açma hakkı olmadığından HMK 114/1-d-h ile 115/2 md....

Kıymetli evrakın zayi sebebiyle iptal edilebilmesi için, senedi zayi eden şahsın yani iptal talebinde bulunanın, senette mündemiç hakkının ortadan kalkmamış olması lazımdır. Bu hak, mesela bir ödeme sonucu ortadan kalkmış ise artık senedin iptaline gerek kalmaz (Bkz: Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Turhan Kitabevi, Genişletilmiş 19. Bası, Ankara 2015, syf. 57). Çek iptaline ilişkin uyuşmazlıkların 6102 s. TTK'nın 818/1-s bendi gereğince Kanun'un 757 ilâ 763'üncü maddeleri ve 764/1. maddesine göre çözümlenmesi gerekmekte olup, çekin iptalini isteme hakkı sadece çekin meşru hamiline aittir; keşidecinin bu yönde istemde bulunmasına olanak yoktur. Somut olayda; zayi sebebiyle iptal istemine konu çek bedelinin keşideci konumundaki davacı tarafından ödendiği ifade edilmiş olup, ödenmiş çek hakkında hem de keşideci tarafından iptal talebinde bulunulması mümkün değildir. Bu halde, talep reddedilmelidir....

Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olarak açılmıştır. 6102 sayılı TTK'nun 818/1-s bendi hükmü yollaması ile davada uygulanması gerektiği iddia edilen poliçenin iptali hakkındaki 757 ile 763. maddelerle 764. maddenin 1. fıkrasındaki hükümler çek keşidecisinin zayi nedeniyle çek iptal davası açması öngörülmemiş olup, çek veya poliçe hamilinin iradesi dışında elinden çıkması halinde iptal davası açması öngörülmüş olup keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı yoktur. 6100 sayılı HMK'nun 114. maddesinde ise, aktif dava ehliyeti dava şartı olarak öngörülmüş olup, 115/1. maddeye göre ise dava şartının yargılamanın her aşamasında mahkemece göz önünde bulundurulacağı hususu düzenlendiğinden açılan davada da keşideci olan davacının zayi nedenine dayalı iptal davası açma hakkı bulunmadığı, kaybolduğu iddia olunan çek ile ilgili zayi belgesi verilmesi istenemeyeceği kanaatine varılarak davanın bu nedenlerle reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur...

. - K A R A R - Davacı vekili, müvekkilinin ciro yolu ile hamili olduğu çekin çalındığını, bunun üzerine çek zayi ve iptal davası açarak iptal kararı aldığını, davalı bankaya da zayi olan çekin ödenmemesi için yazı yazıldığını, buna rağmen davalı bankanın çek bedelini 3. kişiye ödediğini, alacağının tahsili için başlatılan icra takibine itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptalini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, çek iptal kararının davacıyı yasal ve yetkili hamil haline getirmeyeceğini, çeki elinde bulunduran kişinin bankaya ibrazı sonucu ödeme yapıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, çekin ödenmemesi yolunda verilen tedbir kararının davalı bankaya tebliğ edildiği ve bu nedenle bankanın kusurlu olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir. Dava konusu çekin keşidecisi dava dışı ... olup, çek hamiline düzenlenmiş ve yine dava dışı .... tarafından ....ye devredilmiştir....