İNCELEME VE GEREKÇE: Dava ; TTK'nın m 818/1-s maddesi atfıyla TTK 757-765 hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.Mahkememiz 24/10/2023 tarihinde ---- Esas sayılı dosyasında, ----şubesinin ----çek nolu 24/02/2024 tarihli, keşidecisi -----. olan 76.000,00 TL çek yönünden tefrik kararı verilmiş, Mahkememiz yukarıdaki esasına kaydıyla yargılamaya devam olunmuştur. Dava dilekçesi ve ekinde sunulan dava konusu çek fotokopisi incelendiğinde; davacının dava konusu çekin keşidecisi konumunda olduğu dava dilekçesindeki beyanlarından ve çek keşideci bilgilerinden anlaşılmaktadır. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir....
A.Ş.ye teslim edildiğini, bu davacının ... kasasından çalınması üzerine mahkemeden alınan çek iptali kararı üzerine davacı keşideci ... A.Ş.nin talimatı ile Akbank tarafından ... A.Ş.ye çek bedelinin ödendiği, son üç cirantanın kim olduklarının saptanamadığı, davalının çeki bankaya ibrazında ödeme yasağı kararı ile karşılaştığı ve çek iptal davasından haberdar olduğu halde çek iptal davasına müdahale etmediği, bu hususun dava konusu çekin davacı ... A.Ş.ye teslimine ilişkin tahsilat makbuzu, anılan şirketin yevmiye defterindeki kayıt, çalıntı ihbarı üzerine yapılan hazırlık soruşturması evrakı, çek iptal kararı ve bu karar üzerine keşideci tarafından muhatap bankaya verilen ödeme talimatı ve tüm dosya kapsamından anlaşıldığı, ......
TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir (TTK m.652). Zayi nedeniyle iptal davalarında amacın, keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu gözetildiğinde, keşidecinin kendisine ibraz edilmek üzere iptal kararı istemesi bu yolun kanunda öngörülen konuluş amacı ile bağdaşmaz. Nitekim benzer mahiyette -------- sayılı ilamı ve emsal birçok karar mevcuttur....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava hukuki niteliği itibariyle TTK'nın 818/s madde hükmü delaletiyle, aynı kanunun 757.madde hükümlerinde belirtilen zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Hamil TTK 651. maddesi uyarınca hamil çekin zayi edilmesi halinde iptal davası açabilecek. TTK 652. maddesine göre iptal karar ile hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Çek iptali davası sonucunda verilen karar borçluya ibraz ile borçludan çek bedelinin tahsili imkanını sağlamaktır. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/843 KARAR NO : 2023/868 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali ) DAVA TARİHİ : 03/11/2023 KARAR TARİHİ : 09/11/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;---- şubesine ait ---- numaralı 31/01/2024 keşide tarihli keşide yeri -----olan 345.000-TL bedelli çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. İNCELEME VE GEREKÇE: Dava TTK'nın m 818/1-s maddesi atfıyla TTK 757-765 hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Dava dilekçesi ve ekinde sunulan dava konusu çek fotokopisi incelendiğinde; davacının dava konusu çekin keşidecisi konumunda olduğu çek keşideci bilgilerinden anlaşılmaktadır.TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir (TTK m.652). Zayi nedeniyle iptal davalarında amacın, keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu gözetildiğinde, keşidecinin kendisine ibraz edilmek üzere iptal kararı istemesi bu yolun kanunda öngörülen konuluş amacı ile bağdaşmaz. Nitekim benzer mahiyette ----------- sayılı ilamı ve birçok karar mevcuttur....
Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır. Somut olayda, mahkemece yazılı gerekçe ile davanın Ankara 15.11.2012 tarihinde keşide edilen ... çek seri nolu 45.492,-TL bedelli çek yönünden reddine karar verilmiş ise de davacının çekin lehdarı olduğu, çekin davacının cirosu ile geçen hamil tarafından bankaya ibrazında karşılıksız çıktığı, davacı tarafça çekin müşteriden iade alındığı beyan edilmesine göre , yapılan yasal ilanlara karşın çek üzerinde hak iddia eden 3....
Maddeleri uyarınca yalnızca çek hamili tarafından iptal davası açılabileceği, somut olayda cirantanın çek zayi davası açmasında yasal olarak olanak bulunmadığı anlaşılmakla davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
İptal davası açma hakkı, TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır... eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur...." HMK'nın 114.maddesinde dava açmakta hukuki yararın bulunması dava şartı olarak düzenlenmiştir. Eldeki dava bakımından talep edenin çek keşidecisi olduğunu beyan ettiği, keşideci olan talep edenin dava açmakta hukuki yararı bulunmadığından, davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine dair aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur....
çek yaprak bedelini ödemek zorunda kalacaklarını belirterek, çek hakkında zayi nedeniyle iptal kararı verilmesini talep ve dava etmiştir....
