İptal davası açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Keşidecinin iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmamaktadır. Dava şartı gerçekleşmediğinden davanın reddine dair aşağıdaki karar verilmiştir....
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-)Davanın/talebin KABULÜNE, 1-)-----ait, keşideci ----- Çek Keşide Tarihi: -------- 2-)------- 3-) ------ Çek Keşide Tarihi: --------- 4-) ------ Çek Miktarı: ----- Çek Keşide Tarihi: ----- 5-) ------- Çek Keşide Tarihi: ------------ 6-) ----- Çek Miktarı: ---- Çek Keşide Tarihi: --------- 7-) -------- Çek Miktarı: ----- Çek Keşide Tarihi: ------- 8-) ----- Miktarı: ------- Çek Keşide Tarihi: --- 9-) ------ Çek Miktarı: ------------- Çek Keşide Tarihi: ---- 10-) ----- ait, keşideci ----- Olan, ---- ----- Çek Keşide Tarihi: ----------- 11-) ----- ait, keşideci ---- Çek no: ---- Çek Miktarı: --------- --------- Çek Keşide Tarihi: --------- 12-) ----- Miktarı:------ Çek Keşide Tarihi: ------- 13-) ----- Miktarı: ----- Çek Keşide Tarihi: ---- 14-) -----...
Piliç A.Ş. çeki kaybettiğini ileri sürerek çek hakkında iptal kararı almıştır. Çek hamili olan davalılardan ... Ltd. Şti. süresi içinde çeki hamili bulunduğu muhatap bankaya ibraz etmiş, banka tarafından çek hakkında verilen iptal kararı nedeniyle ödeme yapılmamış ve çek hamil davalı ... Ltd. Şti.'ne iade edilmiş ve anılan davalı tarafından davacılar aleyhine çeke dayalı olarak icra takibi yapılmıştır. Bu durumda ortada biri çeke dayalı, diğeri ise zayi nedeniyle iptal kararına dayalı iki hamil bulunmaktadır. Bir çekten dolayı iki meşru hamil olamayacağından gerçek hak sahibinin tespiti gerekmektedir. O halde mahkemece yapılacak iş; davalı hamil ... Ltd. Şti.'ne davacılardan çek iptal kararı alan davacı lehtar ... Piliç A.Ş.'...
Zayi nedeniyle iptal davasının senet hamillerine tanınmış bir hak olduğu, bu bakımdan keşidecinin iptal davası açmasının mümkün olmadığı, ayrıca kambiyo senetlerine özgü zayi nedeniyle iptal davası açılabilmesi için zayii olan belgenin kambiyo senedi vasfını taşıması gerekir. TTK'nun 780/1. maddesinde çekin zorunlu yasal unsurları düzenlenmiş olup, ödenecek bedeli, düzenleme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını içermeyen boş bir çek yaprağı kambiyo senedi vasfında değildir. Somut olayda davacının davaya konu çek defterinin içerisinde yer alan çek yapraklarında hamil olmadığı, bilakis çek hesap sahibi olduğu ayrıca çek yapraklarının boş olması sebebiyle kambiyo vasfını taşımadığı anlaşılmakla davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Hukuk Dairesi'nin 20118/3302 Esas ve 2019/4506 Karar sayılı ilamına göre ve dosya kapsamına göre yapılan değerlendirme kapsamında; Dava dilekçesi içeriğinden ve davacının beyanından anlaşıldığı üzere davaya konu çek yaprağının boş ve imzasız olduğu, bu durumda henüz TTK ve Çek Kanunu uyarınca unsurları tamam bir şekilde keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan boş çek yaprağının tedavüle konmuş sayılamayacağı, bu nedenle de çek hesabı sahibi davacının zayi nedeniyle iptal davası açamayacağı, ileride ele geçirenlerce doldurulup imzalanması ve hak iddia edilmesi halinde hesap sahibinin MENFİ TESPİT DAVASI AÇMA HAKKI OLDUĞU, TTK'nun hükümleri açık olup, zayi nedeniyle ... çek iptali davası açma hakkının hamile tanındığı, hamile tanınan bu hakkın keşideci, hatta henüz boş çek yaprağı olması nedeniyle keşideci sıfatı bile olmayan, hesap sahibine tanımasının hukuka aykırı olacağı ayrıca keşide edilmiş olsa bile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 651/2. maddesine göre keşidecinin iptal davası...
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK 757 ve devamı maddelerine göre ve TTK'nın 651/2. maddesine göre kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı zamanda senet üzerinde hak sahibi olan şahsın senedin iptalini isteyebileceği, zayi nedeniyle iptal davasını ancak son hamilin isteyebileceği, senedin keşidecisinin zayi sebebiyle iptal davası açamayacağı gerekçesiyle çek iptali davasını ancak çek hamili açabileceğini, Kanunun sistematiğine göre keşideciye çek iptali davası açma hakkı tanınmadığı,dava konusu çeklerin iki adedini keşideci olarak imzaladığı ,bu nedenle ve yukarıda açıklandığı üzere davacı dava konusu çeklerin hamili olmayıp keşidecisi olduğundan çek iptali talebi hakkında hüküm alabilme yetkisi olmadığı,bunun yanında kıymetli evrak niteliğinde olmayan boş çek yaprağının iptalinin istenilmesinde hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir....
Tüm dosya kapsamı dikkate alınarak; 6102 sayılı TTK'nın 818/1-s maddesinin yollaması ile çek iptali konusunda aynı Yasa'nın 757 vd. m. uygulanacağı, bu maddeler uyarınca çek iptalini isteme hakkının sadece hamile ait olduğu, böyle bir iddiaya sahip keşidecinin muhatabı çeki ödemekten men edebileceği gibi, elinden rızası hilafına çıkan çekin bedelinin kendisinden istenmesi halinde de menfi tespit davası açma hakkının bulunduğu ayrıca, henüz keşide edilmemiş çek vasfında olmayan, tamamen boş çek yaprakları tedavüle çıkmış sayılamayacağından zayi nedeni ile iptal davası açılamayacağı, ele geçirilenlerce imzalanıp doldurulması durumunda ise çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği, bu nedenlerle boş çek yapraklarına dayanarak iptal isteminde bulunmakta hukuki yararın bulunmadığı gerekçesiyle, davanın HMK'nın 114/h ve 115/2 maddeleri uyarınca dava şartı yokluğundan reddi yönünde aşağıda ki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Müvekkilinin aynı bankadan aldığı çeklerin ödemesi yapmış ve banka uhdesinde bu çekler sistemden düştüğünü, mevcut çek ağır tahripli olduğundan banka bu çeki kabul etmediğini, ağır tahripli olan çekin iptaline karar verilmesi talep ve dava etmiştir. İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali) istemine ilişkindir. Dava dilekçesinin incelenmesinde; zayi edilen çek yaprağının davacı şirkete ait olduğu anlaşılmıştır. TTK. 757-765. Maddelerde yer alan hükümler uyarınca çek keşidecisinin iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK. 657/2. Maddesi uyarınca çek hamiline aittir. Yine " Çamaşır makinasında yıkanmış, bu nedenle yıpranmış ve yırtılmış" olduğu belirtilen çek yönünden iptal davası açılamayacağı açıktır. Tüm bu açıklamalar ışığında, keşideci olan davacının iptal davası açamayacağı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiştir....
Dava hukuki niteliği itibariyle TTK'nın 818/s madde hükmü delaletiyle, aynı kanunun 757. madde hükümlerinde belirtilen zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Hamil TTK 651. maddesi uyarınca hamil çekin zayi edilmesi halinde iptal davası açabilecek. TTK 652. maddesine göre iptal karar ile hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Çek iptali davası sonucunda verilen karar borçluya ibraz ile borçludan çek bedelinin tahsili imkanını sağlamaktır. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
Aynı kanunun 652. maddesine göre de; kıymetli evrakı zayi eden kimse, iptal kararı alarak hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Keşidecinin senet üzerinde ileri sürebileceği bir hakkı mevcut değildir. Kaldı ki, çek iptali davası hasımsız olup, dava sonunda verilecek iptal kararı çek hamili üçüncü kişileri bağlamaz. Çekin iptal kararından sonra takibe konu olması halinde de, keşidecinin yine menfi tespit davası açarak bu çekten dolayı borçlu olmadığını ispat etmesi gerekir. Açıklanan nedenlerle, keşideciçek iptal davası açamayacağından davanın usulden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davanın HMK 114/1-d ve 115/2 maddeleri gereğince USULDEN REDDİNE, 2-Harç peşin alındığından ayrıca harç alınmasına yer olmadığına, 3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, 4-Sarf edilmeyen gider avansının HMK.'...
