grup toplu iş sözleşmesi için ise Bakanlık olduğu; yetki tespitinin iptaline dair açılacak davaların görevli makamın bulunduğu yer mahkemesinde görülmesi gerektiği; iş mahkemesinin yetkisinin kamu düzeni ile ilgili olduğundan, davalı tarafça süresinde yetki itirazı yapılmamış olsa bile, mahkeme tarafından bu hususun kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerektiği; davacı şirketin adresinin İstanbul olduğu, iptali istenen yetki tespit yazısının, işletme toplu iş sözleşmesi için düzenlendiği; işletme yetki tespitinde yetkili mahkemenin, 6356 sayılı Kanun'un 2/1- c maddesine göre görevli makam olan işletme merkezinin bağlı olduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’nün bulunduğu yer mahkemesince değerlendirileceği, iş yerlerinin bağlı bulundukları Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’nün İstanbul olduğu, yetkili mahkemenin İstanbul İş Mahkemeleri olduğu'' gerekçesiyle mahkemenin yetkisizliğine, yetkili ve görevli mahkemenin İstanbul Nöbetçi İş Mahkemeleri olduğuna karar verilmiştir....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 22/11/2016 NUMARASI : 2016/327E.- 2016/461K. DAVA KONUSU : İş (Sendika Yetkisinin Tespiti İstemli) KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle: davalılardan T4 diğer davalı ÇSGB'na müvekkiline ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 11/03/2016 tarihinde yetki tespiti isteminde bulunduğunu, davalı Bakanlığa bağlı Çalışma Genel Müdürlüğünün, davalı sendikanın yasanın aradığı çoğunluğu sağladığını tespit ettiğini, söz konusu yetki tespiti kararının müvekkiline 04/04/2016 tarihinde tebliğ edildiğini, davalı bakanlığın yetki tespitine ilişkin kararın hatalı olduğunu, davalı sendikanın toplu iş sözleşi yapmaya yetkisi bulunmadığını belirterek yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Gerekçe: Toplu iş sözleşmesi kavramı Anayasa'nın 53. maddesinde düzenlenmiştir. “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”...
Gerekçe: Toplu iş sözleşmesi kavramı Anayasa'nın 53. maddesinde düzenlenmiştir. “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”...
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti: Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yetki tespitinin iptaline karar verilmiştir. Temyiz: Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı davalılar temyiz kanun yoluna başvurmuştur. Gerekçe: Toplu iş sözleşmesi yetkisi, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir....
Davalı bakanlık vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalı sendikanın, kanunun verdiği yetkiye dayanarak davalı işyerlerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 07/02/2017 tarihinde bakanlığa başvuruda bulunduğunu, yapılan inceleme neticesinde başvuru tarihi itibariyle yetki şartlarına sahip olduğunun anlaşılması üzerine olumlu yetki tespiti kararı verildiğini, davacı tarafın ileri sürdüğü gerekçelerin sonucu değiştirmeyeceğini, yetki tespitine ilişkin kararının usul ve yasaya uygun olduğunu ileri sürerek, davanın reddini savunmuştur. Davalı sendika vekili cevap dilekçesinde özetle; Davanın süresi içerisinde açılmadığını, yapılan itirazın kötü niyetli olup toplu iş sözleşmesi yapma sürecini uzatmaya yönelik bulunduğunu, yetki tespiti yazısında davalı şirketin merkez adresinin yazılmamış olmasının sonucu değiştirmeyeceğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir....
Nitekim uygulamada da, alt işveren tarafından toplu iş sözleşmesi bağıtlansa dahi, hizmet alım sözleşmeleri ve kamu ihale mevzuatı sebebiyle, idarece fiyat farkının temini söz konusu olamadığından, işçilerin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan haklarının akim kaldığı müşahade edilmektedir. Bu itibarla, belirtilen aksaklıkların giderilmesi amacıyla, kamu işveren sendikasının, üyelik ilişkisi bulunmayan alt işvereni temsilen toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetine sahip olması 6356 sayılı Kanun ile öngörülen sisteme getirilen önemli bir istisnadır (..., ...: “Alt İşveren ile Toplu İş Sözleşmesi Yapılması ve 6552 sayılı Kanunla Getirilen Üçlü Toplu İş İlişkisi Sistemi”, İş ve Hayat, Yıl 2 Sayı 3, s.126)....
Aynı Yasanın “Görevli ve Yetkili Mahkeme” başlıklı 79. maddesi ise, “Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğu belirtilmiştir. 6356 sayılı Kanun'un 2.maddesinde de “c) Görevli makam: İşyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu ......... ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı ......... ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu ......... ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla ......... ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise ......... Bakanlığı olduğu belirtilmiştir....
Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.” 6356 sayılı Kanun'un 2/1-c maddesine göre görevli makam; işyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu iş sözleşmesi için ise Bakanlıktır. Yetki tespiti ve yetki itirazı konusu 6356 sayılı Kanun'un, “Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması” başlıklı sekizinci bölümünde düzenlenmiştir....
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti : Bölge Adliye Mahkemesince somut uyuşmazlıkta, davacı alt işverenin hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösterdiği her bir işyerinin, ayrı ayrı işyeri toplu iş sözleşmesi konusu olması gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yetki tespitinin iptaline karar verilmiştir. Temyiz: Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı, davalılar temyiz kanun yoluna başvurmuştur. Gerekçe: Toplu iş sözleşmesi kavramı Anayasanın 53. maddesinde düzenlenmiştir....
