ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ: 04/02/2021 NUMARASI: 2020/758 Esas - 2021/118 Karar DAVA: Ticari Şirket (Bilgi Alma Ve İnceleme Hakkı İhlali) İSTİNAF KARAR TARİHİ: 28/05/2021 GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Dava; davalı ... şirkete özel denetçi tayini istemine ilişkindir.6102 sayılı TTK'nın 440/2 maddesi uyarınca, mahkemece şirkete özel denetçi atanması talepleri hakkında verilen davanın kabulüne veya reddine ilişkin kararlar kesindir. HMK’nın 346/1 maddesinde istinaf dilekçesinin, kanuni süre geçtikten sonra verilir veya kesin olan bir karara ilişkin olursa, kararı veren mahkemenin istinaf dilekçesinin reddine karar vereceğini, HMK.'...
TTK 447/2 maddesi uyarınca; pay sahibinin bilgi alma, inceleme ve denetleme haklarını kanunen izin verilen ölçü dışında sınırlandırması nedeniyle butlanına karar verilebilmesi için bilgi alma hakkının ihlali ile yanlış bir karar alınmasına sebebiyet verilmiş olması ve bilgi alma hakkının ihlali ile alınan karar arasında illiyet bağının bulunması zorunludur. Eğer illiyet bağı kurulamaz ise TTK 447/2 maddesi hükmü uygulanamayacağı gibi TTK 445 'nci maddesi uyarınca kararın iptali de söz konusu olamaz.------ sayılı kararında da bu husus açıkça belirtilmiştir....
TTK m.438/f.1 uyarınca özel denetçi talebinin ön şartı daha önce bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasıdır. Davacı yanın aynı genel kurula ilişkin bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması amacıyla açmış olduğu davada .... Asliye Ticaret Mahkemesinin ... Esas sayılı kararı ile davalı şirket ile dava dışı ... ... A.Ş. arasında TTK'nın 195. maddesi uyarınca şirketler topluluğu bulunmadığı, dolayısıyla davacı tarafından TTK'nın 437/2. maddesi kapsamında dava dışı ... ... A.Ş. ile ilgili olarak davalı şirkete bilgi alma ve inceleme talebinin ileri sürülemeyeceği gerekçesi ile davanın reddine karar verildiği, anılan karar uyarınca bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılamadığı görülmüştür. Türk Ticaret Kanunun Hâkim ve Bağlı Şirket başlıklı 195....
TTK.nun 449. maddesine göre de "Genel kurulun özel denetim istemini reddetmesi halinde, sermayenin en az onda birini, ------- pay sahipleri veya paylarının itibari değeri toplamı en az bir milyon türk lirası olan pay sahipleri üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atamasını isteyebilir." hükmüne havidir. Özel denetim hakkının keyfi ve kötü amaçlı kullanılmasını önlemek amacıyla T.T.K.'da bazı şartlara yer verilmiştir. Buna göre, bir pay sahibinin özel denetim talebinde bulunabilmesi için gerekli ön şart pay sahibinn önceden bilgi alma veya inceleme hakkını kullanmış olmasıdır. Anonim şirket pay sahiplerinin bilgi alma veya inceleme hakkı, T.T.K.'nun 437. Maddesinde düzenlenmiştir. Özel denetim talebinde bulunulduğunda, bilgi alma veya inceleme hakkının gerçekleştiği genel kurul tutanağında özellikle belirtilir. Bu hak kullanılmadan pay sahipleri özel denetim yapılmasını isteyemez....
İzin alındığı takdirde inceleme bir uzman aracılığıyla da yapılabilir. (5) Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme kararı kesindir. (6) Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirket organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz." hükmünü düzenlemiştir. Özel denetim isteminin ön şartı, özel denetim istenen konuda, bilgi alma veya inceleme hakkının kullanılmış olmasıdır....
Maddesi uyarınca belirtilen konuların araştırılması adına özel denetçi atanmasının talep edildiğini, müvekkilinin bu talebinin davalı şirket tarafından herhangi rasyonel ve kabul edilebilir bir gerekçe olmaksızın reddedildiğini, özel denetim isteme hakkı talep edilmeden önce bilgi alma hakkını kullanarak huzurdaki davanın ön koşulunun gerçekleştirildiğini, müvekkilinin genel kurulda tutanakta belirtilen hususlarda kendisine TTK 437. Maddesi kapsamında izahatte bulunulmasını, bu sebeple genel kurulun bir kez daha ertelenmesini ve TTK'nın 438. Maddesi uyarınca açıklanması istenilen konularla ilgili özel denetçinin atanmasının talep ettiğini, bilgi alma ve inceleme hakkı engellenen ve özel denetçi tayini talebi de reddedilen müvekkilinin başvuracağı son çarenin TTK 439....
.maddenin beşinci ve altıncı fıkraları dışında kalan Anonim şirketin denetçiye, denetime ve özel denetime ilişkin hükümlerin limited şirkete de uygulanır" hükmü gereği müvekkilinin özel denetçi atanmasını talep hakkının mevcut olduğunu, müvekkilinin bilgi alma ve inceleme hakkını sınırlı olarak kullanabildiğini, davalı şirketin 27.07.2019 tarihinde yapılan genel kurul toplantısında Özel Denetçi Atanmasını talep ettiğini, ancak genel kurul tarafından özel denetçi talebinin reddedildiğinin, şirket organlarının kanuna ve şirket ana sözleşmesine aykırı hareket ettiklerini, şirketi ve pay sahiplerini zarara uğrattığını, şirket yöneticilerinin kanuna ve şirket ana sözleşmesine aykırı işlemler yaptıklarını, Genel Kurul tarafından alınan pay sahibinin bilgi alma, denetleme ve inceleme hakkını şirket yöneticilerinin bilinçli şekilde engellediklerini, şirketin 2017 ve daha önceki yıllarda genel kurul toplantılarının TTK.416'ya göre yapıldığı iddia edilmesine rağmen (çağrısız genel kurulda pay sahiplerinin...
Mahkeme kararı kesindir." 6102 sayılı TTK'nun m.438 hükmüne göre; "Her pay sahibi, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli olayların özel bir denetimle açıklığa kavuşturulmasını, gündemde yer almasa bile genel kuruldan isteyebilir....
Bilgi alma ve inceleme hakkı ise, TTK'nın 437/2.maddesinde düzenlenmiş olup buna göre, pay sahiplerinin bilgi alma veya inceleme istemlerinin genel kurulda, yönetim kurulundan şirketin işleri; denetçilerden denetim yapılma şekli ve sonuçları hakkında olabileceği; aynı maddenin 5.fıkrasında ise, bilgi alma veya inceleme istemlerinin, cevapsız bırakılması, haksız olarak reddedilmesi, ertelenmesi ve bilgi alınamaması durumunda şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesine başvurarak bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılabileceği düzenlenmiştir. Somut olayda iddia ve savunmaların ileri sürülüş biçimine göre, uyuşmazlığın niteliği itibari ile çözümü uzmanlık gerektirdiğinden, TTK'nın 439/2.maddesi gereği davalı şirkete özel denetçi atanma koşullarının bulunup bulunmadığı hususunda bilirkişi kurulu raporu alınmasına karar verilerek, davalı şirket ticari defter ve kayıtları üzerinde yerinde inceleme yetkisi verilerek getirtilen-sunulan belgeler bilirkişiler SMMM ...'...
Bilgi alma ve inceleme talebinin yasaya uygun kullanılmaması nedeniyle davanın reddine karar vermiştir....
