Davacı şirket tarafından Gelir İdari Başkanlığı sistemine ikincil kopyaları yüklerken Şubat 2020 dönemine ait e defterlere ulaşamadığının fark edildiğini ve bu suretle ticari defterin zayi olduğunu ileri sürülmüş ise de, Elektronik Defter Genel Tebliği uyarınca ticari defterlerin ikincil örneklerin tutulması gerekli olup, bu gerekliliğin zayi tarihi itibariyle yerine getirilmediği davacı tarafın beyanlarıyla sabittir. Zayi belgesi verilmesi istemine konu ticari defterlerin ikincil örneklerinin tutulmaması karşısında, kanunda tahdidi olarak sayılmamakla birlikte isteme konu ticari defterlerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu yada bunlara benzer bir sebepten dolayı basiretli bir iş adamının göstereceği tüm dikkat ve özenin gösterilmesi halinde dahi önlenemeyen bir sebepten ötürü zıyaa uğradığının ispatlanamadığı nazara alındığında Mahkemece zayi belgesi verilmesi talebinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. HMK'nın 355....
ne ait incelenen 2021 yılı yevmiye defterinin açılış ve kapanış tasdiklerinin süresinde yapıldığı, bunun dışında ticari defterlerin muhasebe usul ve esaslarına uygun şekilde tutulduğu ve ticari defterlerin kendi içerisinde birbirini teyit eder nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Davalı ... Ltd.Şti'ne ait incelenen 2021 yılı yevmiye defterinin açılış ve kapanış tasdiklerinin süresinde yapıldığı, bunun dışında ticari defterlerin muhasebe usul ve esaslarına uygun şekilde tutulduğu ve ticari defterlerin kendi içerisinde birbirini teyit eder nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Davacıya ait incelenen ticari defterlerde, Konya .İcra Müdürlüğü ... E. Sayılı dosyasında takip konusu olan faturaların yer aldığı, davalının cari hesap borcuna istinaden davacıya ödeme yapmadığı, takip tarihi itibariyle ticari defter ve kayıtlara göre davacının davalıdan takip konusu faturalardan kaynaklanan 17.346,91 TL tutarında alacağı bulunduğu (Talep 17.346,91 TL) tespit edilmiştir....
Ayrıca faturaların davacı defterlerinde kayıtlı olması da teslimini kanıtlamaya yeterli değildir ------- Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 222'nci maddesinin---numaralı fıkralarında; ticari defterlerin ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için yasaya göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olmasının şart olduğu; bu şekilde tutulan defterlerin sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olmasının gerektiği ve fakat diğer tarafın usulüne uygun olarak tutulan ticari defterlerinin, ilgili hususta hiçbir kayıt içermemesi hâlinde ticari defterlerin sahibi lehine delil olarak kullanılamayacağı belirtilmiştir....
Her iki ticari defterlerde yer alan kayıtlar birbiri ile uyuşması halinde ticari defterler ,içeriğine göre delil vasfına sahip olabilecektir. Eldeki dosya incelendiğinde yapılan ihtarata rağmen davalı tarafından ticari defterlerin sunulmadığı ,usulüne uygun tutulan ve lehine delil vasfı bulunan davacı defter ve kayıtlarında davalının takip miktarınca borçlu bulunduğu görülmekle ticari defterlerin delil niteliğine ilişkin yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda davalı tarafın ticari defterlerini sunmaması nedeniyle davacı kayıtlarının davacı lehine delil olarak kabul edilebileceği kanaatine varılarak davanın kabulüne karar verilmiştir. Alacağın faturaya dayalı olması göz önüne alınarak icra inkar tazminatına hükmedilmiştir. Yukarıda belirtilen gerekçeler ışığında ticari defterlerin delil niteliği göz önüne alınarak davanın kabulüne ilişkin aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....
Ticari defterlerin sahibi lehine delil olarak kabul edilebilmesi için diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması yahut ticari defterlerin karşı tarafça sunulmamış olması gerekir. Ticari defterleri sunmak üzere mahkememiz ara kararına aykırı şekilde davalı vekiline muhtıra çıkartıldığı görülmüş, hak kaybına sebebiyet verilmemesi amacıyla bu kez davalı asile tebligat çıkartılmış, davalı tarafça usulüne uygun tebligata rağmen ticari defterlerin süresi içerisinde ibraz edilmediği görülmüştür....
Hukuk Muhakemeleri Kanununun ticari defterlerin ibrazı ve delil olması başlıklı 222. Maddesi; MADDE 222 - (1) "Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır. (3) İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. (Ek cümle:22/7/2020-7251/23 md.)...
Tacir basiretlidir, tacir basireti gereği her işi gibi defterlerini de yasalara göre tutar, silahların denkliği ilkesi önemli bir ilkedir, ticari defterler hasmın defterlerine hasretme durumu hariç, her iki tacirinde ticari işletmesi ile ilgili davalarda delil olabilir. Yine HMK'nın 222 ve devamı maddelerine göre defterlerin sahibi lehine delil olabilmesi için uyuşmazlığın ticari işten kaynaklanması, uyuşmazlığın tacirler arasında çıkmış olması, ticari defterlerdeki kayıtların birbirini doğrulaması, ticari defterlerin kanuna uygun olarak tutulmuş olması gerekir. Davaya bu açıklamalar ışığında da bakıldığında yukarıda izahı yapılan hususlar muvacehesinde her iki yanın ticari defterlerinin açılış tasdiklerinin süresinde yaptırılmış olduğu, defterlerin muhasebe usul ve esaslarına uygun olarak tutulduğu, kapanış tasdiklerinin de olduğu bu haliyle defterlerin leh ve aleyhe delil kabiliyetini haiz bulunduğu anlaşılmıştır....
in 2019 yılı Eylül ayından itibaren davacı şirkette çalışan mali müşavir olduğu, zayi belgesi istenen defterlerin mali müşavirden istendiği ancak teslim edilmediği hususunda tanık beyanının bulunduğunun anlaşıldığı, davanın zayi belgesi istemine ilişkin olup çekişmesiz yargı işi niteliğinde olduğundan resen araştırma ilkesinin hakim olduğu bu nedenle Mahkememizce uyuşmazlığın aydınlatılması için davacı tarafça zayi kararı verilmesi istenen defterlerin bulunduğu mali müşavir ...'ın dinlenilmesine karar verildiği, tanık ...'ın beyanında söz konusu defterlerin kendisinde bulunmadığını, defterleri teslim ettiğini beyan ettiği anlaşılmakla; davacı tarafın zayiye konu defterlerin mali müşavir ...'...
Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir. Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirler, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır. Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1). Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır. Ticari defterler, bazı şartların varlığı durumunda sahibi lehine delil olarak kullanılabilir. Şöyle ki: Uyuşmazlık ticari bir işten kaynaklanmalıdır. Bu iş, her iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirmelidir....
Davanın ispat vasıtası ticari defter ve kayıtlar olup ticari defter ve belgelerin sahibi lehine delil teşkil etmesi, tacirin tutmakla yükümlü olduğu ticari defterlerin kendisi lehine kanıt teşkil etmesi, her iki tarafın da defter tutma yükümlüsü olmasına , uyuşmazlığın her iki tarafında defterlerine kaydetmesi gereken ticari bir işle ilgili olmasına , tutulması gereken tüm defterlerin tutulmuş olmasına, defterlerin usulüne uygun tutulmasına ve onaya tabii defterlerin onaylatılmış olmasına, defterlerdeki kayıtların birbirini teyit etmesine, defterlere dayanarak ispat edilmek istenen iddianın da karşı taraf delillerince çürütülememiş olmasına, defterlerine dayanan tarafın yemin etmiş olmasına bağlıdır.(BAHTİYAR, M., Ticari Defterlerin Hukuki Önemi ve Sahibi Lehine Mahkemede Delil Olma Şartları, Makaleler II, s. 71 vd; ARKAN, s. 330 vd.) HMK. 219. maddesine (HUMK. 326) göre her iki taraf kendi ellerindeki vesikaları (belgeleri) mahkemeye ibraz etmek zorundadır....
