Mahkememizce yapılan yargılama, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporları, tüm dosya kapsamına göre; davanın mal siparişi karşılığında davalıya verilen çekin malların teslim edilmemesi nedeniyle karşılıksız kaldığından bahisle davalıya borçlu olmadığının tespiti ve çek iptali talebine ilişkin olduğu, taraflar arasında yazılı sözleşme bulunmadığı, davalının dava konusu çeki düzenleyip mal siparişi karşılığında davalıya verdiği, davalının malları teslim etmemesi üzerine çekin iadesi için davalıya ihtarname çekilmiş ise de davalının çeki iade etmediğini iddia ederek çekin ileri tarihli olması ve fiili ödemesinin tedbir kapsamında önlenmiş olması nedeniyle davalı adına borç kaydının yapılmamış olduğu, buna mukabil olarak davalı tarafından davacı şirkete gerçekleştirilmiş herhangi bir mal satışı ve/veya başkaca bir nedenle oluşmuş bir alacak bulunmadığı, mahkememizce ticari defterlerin incelenmesine ilişkin ara kararda defterlerin sunulmaması halinde diğer tarafın defterlerinin incelenmesiyle...
Mahkememizce yapılan yargılama, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporları, tüm dosya kapsamına göre; davanın mal siparişi karşılığında davalıya verilen çekin malların teslim edilmemesi nedeniyle karşılıksız kaldığından bahisle davalıya borçlu olmadığının tespiti ve çek iptali talebine ilişkin olduğu, taraflar arasında yazılı sözleşme bulunmadığı, davalının dava konusu çeki düzenleyip mal siparişi karşılığında davalıya verdiği, davalının malları teslim etmemesi üzerine çekin iadesi için davalıya ihtarname çekilmiş ise de davalının çeki iade etmediğini iddia ederek çekin ileri tarihli olması ve fiili ödemesinin tedbir kapsamında önlenmiş olması nedeniyle davalı adına borç kaydının yapılmamış olduğu, buna mukabil olarak davalı tarafından davacı şirkete gerçekleştirilmiş herhangi bir mal satışı ve/veya başkaca bir nedenle oluşmuş bir alacak bulunmadığı, mahkememizce ticari defterlerin incelenmesine ilişkin ara kararda defterlerin sunulmaması halinde diğer tarafın defterlerinin incelenmesiyle...
Ticari defterlerin sahibi lehine olması için HMK m. 222/2’de öngörülen şartlar; defterlerin kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olması, defterlerin açılış ve kapanış onaylarının yaptırılmış olması ve ticari defterlerin birbirini doğrulamış olması gerekmektedir. ----------- sayılı kararında, “Davacı tarafından delil olarak dayanılan ticari defter ve kayıtlara ilişkin alınan bilirkişi raporu ve ek raporundan, davacının ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin mevcut olmayıp usulüne uygun tutulmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca mali müşavir bilirkişi raporu ve ek raporunda cari hesaplarındaki borç bakiyesinin davalı şirkete ait olduğunun davacı defterlerinden tespitinin mümkün olmadığı belirtmiştir....
Ticari defterlerin ------- HMK m. 222/2’de öngörülen şartlar; defterlerin kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olması, defterlerin açılış ve kapanış onaylarının yaptırılmış olması ve ticari defterlerin birbirini doğrulamış olması gerekmektedir. -------------- sayılı kararında, dayanak belgeleri olmaksızın davacının defter kayıtlarının esas alınmayacağını, “ Dava, cari hesaptan doğan alacağın tahsili istemine ilişkin alacak davası olup, ispat yükü alacaklı olduğunu iddia eden davacıdadır. Davacı önce icra takibine, sonra iş bu davaya konu ettiği alacağın varlığını usulüne uygun delillerle kanıtlamalıdır. Tek yanlı olarak düzenlenen ve dayanakları bilirkişi raporundan anlaşılamayan davacının kendi ticari defter kayıtları esas alınarak, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir” şeklinde belirtmiştir....
DELİLLER: ------- esas sayılı dosya sureti, sözleşme, ------ formları, ticari defter ve belgeler, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı. 01/07/2021 tarihli ara karar ile dosyanın bir mali müşavir bilirkişisine tevdi edilerek bilirkişi raporu alınması yönünde ara karar kurulmuş ve 27/09/2021 tarihli bilirkişi raporu mahkememize teslim edilmiştir.Bilirkişi raporunda özetle; Davacıya ait yasal defterlerinin usulüne uygun olarak tutulduğu, noter açılış-kapanış tasdiklerininsüresi içerisinde alındığı, dolayısıyla ticari defterlerin delil niteliğine haiz olduğunun anlaşıldığı,Sayın Mahkemenin 01.07.2021 tarihli duruşmasının -------numaralı ara kararında taraflara ait ticaridefterlerin 16.07.2021 günü saat 10:30’da mahkeme salonunda ibraz edilmesi, yerinde inceleme talep ediliyorsa ticari defterlerin bulunduğu yer ile incelemede muhatap alınacak kişi iletişim bilgilerinin 2 haftalık kesin süre içerisinde yazılı olarak beyan edilmesi yönünde karar kurulduğu,buna karşın davalının belirtilen...
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Şti. .... tarafından tutulan tutanakta davacının zayi belgesi talep ettiği 2006-2022 yılları arasında ticari defter ve belgelerin sel dolasıyla zayi olduğuna ilişkin bir ibarenin bulunmadığı, ticari defterlerin şirket dışından Mali müşavir tarafından tutulduğu anlaşıldığı TK. 18/2 maddesine göre her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli tacir işini takip etmesi gerektiği zayi olduğunu iddia ettiği defterlerin ve belgelerin korunması amacıyla gerekli önlemi aldığına ilişkin herhangi bir belgenin bulunmadığı, ( örneğin ticari defterlerin olduğu arşiv odanın bulunması burada ticari defterlerin muhafaza altına alınması sel yangın vb. gibi durumlarda zarar görmeyecek şeklinde çelik dolap vb içerisinde saklanması gerektiği buna rağmen zarar görmesi halinde zayi belgesinin verilmesi uygun olabileceği.) bu tür önlemlerin bulunmadığı..." bildirmiştir. Rapor karar vermeye yeterli bulunmakla mahkememizce itibar edilmiştir....
(HMK'nın 220.) maddesindeki bu hüküm, taraflardan birinin delillerini salt karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediği hallerde, ticari defterlerin mahkemeye sunulması bakımından da uygulanacağı, diğer anlatımla, belirtilen bu durumda ticari defterlerin de, HUMK'nın 330 ve sonraki maddeleri (HMK m. 220.) anlamında “vesika” niteliğinde olduğu, somut olayda davacı taraf delillerini karşı tarafın ticari defterlerine hasretmediğinden, ticari defter kayıtlarının HMK 220. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, davacı tarafın defterlerini sunduğu, defterlerin usulüne uygun tutulduğu, takip konusu faturaların kayıtlı olduğu, bilirkişi raporunun denetlenebilir ve hüküm kurmaya elverişli olduğu, davalı tarafın defterlerinin yerinde incelenmesi talebinin kabul edilerek bilirkişiye bu konuda yetki verilmesine rağmen davalı tarafça defterlerin incelenmek üzere hazır edilmediği, buna ilişkin kabul edilebilir bir mazeret de ileri sürülmediği, davacı ile ticari ilişkinin bulunmadığına dair...
