Zorunlu geçit hakkının hukuki niteliği, açıklanan ilgili yasa hükümleri ve İçtihadı Birleştirme kararı uyarınca, leh ve aleyhine geçit tesisi istenen taşınmazların tapu siciline kayıtlı olmaları gerekir. Aleyhine geçit kurulması talep edilen taşınmazların da tapulu olmaması halinde bunların tapuya tescilinde hukuki yararı bulunduğundan davacıya yine dilediği ve istediği takdirde mahkemece bunların da tapuya tescilini sağlamak amacıyla yetki ve süre verilmeli ve bu davaların sonucu beklenmeli, bunlar tamamlandıktan sonra geçit istemi incelenmelidir. Mahkemece tüm bu hususlar gözetilmeksizin tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz aleyhine hüküm kurulmuş olması doğru olmadığından karar bozulmalıdır. (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi'nin 2010/672 Esas - 2010/1095 Karar, Yargıtay 8....

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE: Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir. Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlemesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu" , ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı " ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir. Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır....

Mutlak geçit ihtiyacının olduğu durumlarda geçit hakkının kurulması zorunlu olmasına rağmen, nisbi geçit ihtiyacının olduğu durumlarda ise geçit hakkı tesis edilip edilmeyeceği somut olaydaki durum ve şartlar dikkate alınarak hukuka ve hakkaniyete uygun bir şekilde değerlendirilmelidir. Burada dava konusu taşınmazın niteliği, kullanım amacı, geçit ihtiyacının nasıl ve hangi araçlarla giderileceği objektif kriterler dikkate alınarak belirlenmeli ve fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi göz ardı edilmemelidir. Mevcut bir yolun objektif ölçülere göre taşınmazın ekonomik ihtiyaçlarına cevap vermemesi veya taşınmazın yararlanma biçiminde zaman içinde değişiklik olması durumunda nisbi geçit ihtiyacının varlığından söz edilebilir. Bununla birlikte geçit hakkı tesis edilirken, taşınmazın önceki durumuna ve zeminde mevcut fiilen kullanılan mevcut yola öncelik tanınmalıdır. Eğer bu şart uygulanamıyorsa bu durumda geçidin en az zarar verecek şekilde kurulması gerekmektedir....

VE ARKADAŞLARI DAVALILAR : ..., ..., ... DAVA TÜRÜ : UYGULAMA KADASTROSU KANUN YOLU : TEMYİZ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ: Uygulama kadastrosu sırasında .. İlçesi Şirince Mahallesi çalışma alanında bulunan, 211 ada 24 parsel sayılı 387,56 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz ..r mirasçıları adına, 211 ada 26 parsel sayılı 910,98 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz ise ... adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacı ... ve arkadaşları, uygulama kadastro sonrası kedilerine ait olan 211 ada 25 parsel sayılı taşınmazın alanının küçüldüğü, buna karşılık çekişmeli parsellerin alanlarının büyüdüğü ve mahkeme kararı ile kendilerine ait 211 ada 25 parsel lehine tesis edilen geçit irtifakının işlevsiz hale geldiği iddiasına dayanarak tapu iptali ve geçit irtifakının tescili istemiyle dava açmışlardır....

Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır. Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir. Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır. Somut olayda; lehine geçit hakkı tesisi istenen 126 ada 42 parsel sayılı taşınmazın davacı adına tapuda kayıtlı olduğu ve genel yola bağlantısı bulunmadığı, mutlak geçit ihtiyacı içinde bulunduğu tapu kaydı, kroki, keşif ve bilirkişi raporları ile sabittir....

belirterek kararın kaldırılmasına ve 131 ada 1 veya 2 nolu parseller üzerinden geçit hakkı tesisine karar verilmesini talep etmiştir....

Tariki amme çıkmak için kafi bir yolu bulunmayan zilyedin eğer o gayrimenkulü tescil ettirmek hakkını kazanmışsa, evvela o gayrimenkulünü tapuya tescil ettirdikten ve geçit hakkına mevzu olacak komşu gayrimenkulde tapuda kayıtlı olmayıp, o gayrimenkulün zilyedi lehine iktisap şartları tahakkuk etmişse, lüzumlu geçit hakkına haiz olan şahsın hukuki menfaati dolayısıyla, sözü geçen bu gayrimenkulün zilyet adına tescilini talep ve temin ettikten sonra, lüzumlu geçit isteme hakkını kullanması lazımdır” denilmek suretiyle, zorunlu geçit hakkının ancak tapuda kayıtlı taşınmazlar hakkında söz konusu olabileceği, tapu siciline kayıtlı olmayan yerler için böyle bir zorunluluk doğduğunda ise, tapuya tescil gerekliliği yerine getirildikten sonra ihtiyaç sahibi kişinin talepte bulunmasının mümkün olduğu öngörülmüştür....

Davacı vekili 09/09/2011 tarihli ıslah dilekçesi ile; davacının vermiş olduğu dilekçede olayın hukuken yanlış vasıflandırıldığını, davacı geçit hakkı talebinde bulunmuş ise de; aslında dava konusu yeri yol olarak kullandıklarından bahisle davalılara kayıt edilen yerin tapudan iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar, dava konusu taşınmazın 2003 tarihli kadastro çalışmaları sonucu adlarına tescil edildiğini, yol olarak terkini talep edilen yerde sondaj kuyusu açtıklarını, davacı tarafın dava dilekçesinde dava konusu yeri davacının kendi babası ...'un 1986 yılında kendilerine verdiğini beyan ettiğini, bahse konu yerin kendileri adına kayıt ve tescil edilmesinin normal olduğunu, bu nedenle davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davalılar temyiz etmiştir. Dava, tapu iptali ve yol olarak tescil istemine ilişkindir....

sayılı taşınmazlar aleyhine GEÇİT HAKKI KURULMASINA, 2- b)Hükme esas alınan 30.04.2021 havale tarihli fen bilirkişi raporu ve ekindeki krokinin kararın eki sayılmasına, 2- c)Kurulan geçit hakkının, TMK'nın 748/3 ve 1012. maddesi ile Tapu Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince, kütük sayfasında ayrılan özel sütununa TESCİLİNE, 2- d) Karar kesinleştiğinde geçit hakkı bedeli olarak tespit edilip mahkeme veznesine depo edilen 28.679.40- TL'nin; 26.917,80 TL tutarındaki kısmının 278 ada 24 parsel maliki T5’a ve 1761,60 TL tutarındaki kısmının 278 ada 23 parsel maliki olan T6 ödenmesine, 2- e) Diğer davalılar T4 ve T3'in kabul beyanı ve geçit bedeli taleplerinin bulunmadığı dikkate alınarak bu davalılara geçit hakkı bedeli ödenmesine yer olmadığına 2- f) Harçlar Kanununa göre alınması gereken bakiye 2.736,68- TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 2- g) Davanın niteliği gereği yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına...

Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Somut olayda; davacıya ait taşınmazın nispi geçit ihtiyacı içerisinde olduğu, geçit alternatiflerinin değerlendirilerek en uygun alternatif üzerinden geçit hakkı tesis edildiği anlaşılmaktadır....