Türk Medeni Kanununun 794.maddesince intifa hakkı hak sahibine konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlayan tapu kütüğüne tescil ile kurulan tescil işlemi tamamlanınca da herkese karşı ileri sürülebilen kişi ile sıkı sıkıya ilişkili haklardandır. İntifa hakkının sona ermesinin nedenleri Türk Medeni Kanununun 796.maddesinde sıralanmıştır. Buna göre intifa hakkı konusunun tamamen yok olması ve taşınmazlarda tescilin terkini; yasal intifa hakkı sebebinin ortadan kalkması ile sona erer. Sürenin dolması veya hak sahibinin vaz geçmesi yada ölümü gibi diğer sona erme sebepleri taşınmazlarda malike terkini isteme yetkisi tanır. Somut olaya gelince; Davada, yukarıda sayılan taşınmazların maliki olan ...’ın mirasçısı olan davacı, mirasçılardan annesini davalı göstermek suretiyle murisi ... ile davalı arasındaki intifa sözleşmesinin muvazaalı düzenlendiğini ileri sürmüştür....
(TMK.m.795) İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü yada tüzelkişi ise tüzelkişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer. Kanuni intifa hakları hariç (TMK.m.495 vd.) intifa hakkının tesisi daima bir sözleşmeye dayanır. Taraflarına hak ve borçlar yükleyen bu sözleşmeyle intifa hakkı sahibi ile malik hakkın konusu olan şeydeki yararlanmanın nasıl sürdürüleceğini kararlaştırılabilir. Şayet intifa hakkının tesisine neden olan sözleşmedeki edimler yerine getirilmemiş, intifa hakkının devamı malike yüklediği külfete göre çok az yarar sağlar hale gelmişse malik bozulan yararlar dengesini ileri sürerek hakimden sözleşmeye müdahale edilmesini, intifa hakkının sona erdirilmesini isteyebilir....
Ancak; Dava konusu 1627 ada 1 parsel sayılı taşınmaza ait tapu kaydında davalılardan ... İmamı...Yaptırma ve Yaşatma Derneğinin 480/58240 payının 120/58240 hissesinde davalılardan ... lehine intifa hakkı şerhi mevcuttur. Taşınmaz mal kamulaştırıldığından, mülkiyetin yerini, mahkemece saptanan kamulaştırma bedeli aldığından tespit edilen bedelin 120/58240 hissesine denk gelen paranın bir bankaya vadeli olarak yatırılarak bunun nemasının (faiz gelirinin) intifa hakkı sahibine, bu hak sona erinceye kadar ödenmesi gerektiği düşünülmeden, mahkemece bilirkişi raporunda hesaplanan bir miktar paranın intifa hakkının karşılığı olarak intifa hakkı sahibi ...'a ödenmesine ve bu pay üzerindeki intifa şerhinin terkinine karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Uyuşmazlık, ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuki nedenlerine dayalı intifa hakkının terkini isteğine ilişkindir. TMK’nın 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı taşınır ve taşınmaz ya da haklar ve bir mal varlığı üzerinde tesisi mümkün olan, hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı veren bir irtifak türüdür. Taşınmaz mallar üzerindeki intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı, hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle tesis edilir. (TMK.m.795) TMK’nın 796.maddesi gereği intifa hakkı, bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü yada tüzelkişi ise tüzelkişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasındaki davadan dolayı Torbalı 2. Asliye Hukuk Hakimliğinden verilen 12.02.213 günlü, 2012/ 327 Esas, 2013/67 Karar sayılı hükmün onanmasına ilişkin olan, Dairenin 03.10.2013 tarihli, 2013/ 13729 Esas, 2013/13896 Karar sayılı kararın düzeltilmesi süresinde davacı vekili tarafından istenilmiş olmakla, dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü: -KARAR- Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 14.06.2012 gününde verilen dilekçe ile intifa hakkı şerhinin terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 15.05.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, 25749 ada 2 parsel sayılı taşınmaza ait tapu kaydında davalı ... payına davalı ... lehine konulan intifa hakkı şerhinin terkini isteğine ilişkindir. Davalı ..., davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, dava kabul edilmiştir. Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir. Türk Medeni Kanununun 794. maddesi hükmüne göre intifa hakkı, hak sahibine konusu üzerinde tam bir yararlanma yetkisi sağlar ve tescil edilmişse herkese karşı ileri sürülebilir....
Dava, intifa hakkının terkini istemine ilişkindir. Türk Medeni Kanununun 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı taşınırlar, taşınmazlar hatta haklar veya bir mal varlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı veren bir irtifak türüdür. Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile, taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur (TMK.m.795). İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü veya tüzelkişi ise tüzel kişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle, harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer. (TMK.m.796) Somut olayda; dava konusu 16 parsel sayılı taşınmaz 27.12.1931 tarihli 80 ada 28 parsel sayılı taşınmazdan gelmektedir....
(TMK.m.795) İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa, sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü veya tüzelkişi ise tüzel kişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer. Kanuni intifa hakları hariç (TMK.m.495 vd.) intifa hakkının tesisi daima bir sözleşmeye dayanır. Sözleşmeyle intifa hakkının kurulması için Tapu Sicil Müdürlüğünde resmi senet düzenlenmesi zorunludur. Tapu Sicil Tüzüğünün 79. maddesine göre de tapu sicili üzerinde yapılacak terkin işlemi, terkin edilecek hakla ilgili kaydın üzerinin kırmızı mürekkepli kalemle çizilmesi ve altındaki satıra yine kırmızı mürekkepli kalemle “terkin edilmiştir” ibaresiyle tarih ve yevmiye numarasının yazılması ve müdürün veya görevlendireceği bir memurun imza etmesi ile olur....
Yol Mevkii, cilt no: 248, sayfa no: 24757 parsel no:... nolu, 1.476,00 m2 yüzölçümü ile davalı şirket adına tapuya kayıtlı taşınmazın tapu kaydından, taşınmaz üzeride intifa hakkı şerhinin bulunmadığı, ipotek kayıtlarının olduğu görülmektedir. Bu durumda mahkemece, davaya konu bayilik sözleşmesinin feshedilip, feshedilmediği bir başka deyişle halen geçerliliği olup olmadığı, bu bayilikten kaynaklı olarak davacı lehine tapuda tesis edilen intifa hakkının fek edilip, edilmediği yönünün araştırılıp, tapu müdürlüğüne yazılacak müzekkere ile tapu kayıtlarının celbi ile, intifa hakkının terkin edilip edilmediği, ne zaman terkin edildiği sorulup, varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile intifa hakkının devam ettiği gerekçesi ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Hüküm yerinde davanın tapu iptali tescil davası gibi değerlendirilerek «tapu iptali tescil davasının reddine» denilmiş olması maddi hatadan kaynaklanmıştır.Türk Medeni Kanununun 796 ve 797. maddeleri hükmünce intifa hakkı konusunun yok olması taşınmaz ise tescilinin terkini yasal intifa hakkı sebebinin ortadan kalkması sürenin dolması hak sahibi olan gerçek veya tüzel kişinin intifa hakkından vazgeçmesi veya hak sahibinin ölümü üzerine sona erer. Somut olayda ise, yasanın intifa hakkının terkini nedenleri olarak gösterdiği hiçbir sebebin varlığı iddia ve ispat edilmiş değildir. Her ne kadar mahkemece dava değişik gerekçeyle reddedilmiş ise de, kurulan hüküm sonuçta davanın reddine ilişkin bulunduğundan sonucu itibariyle doğrudur....
