DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf sebepleri ile sınırlı ve kamu düzeni yönünden resen yapılmıştır. Bilindiği üzere 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği'ne göre, mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır....
DAİREMİZİN 2021/471 ESAS 2021/474 KARAR SAYILI 21/06/2021 TARİHLİ KARARININ ÖZETİ: Dairemizce yukarıda bilgileri yazılı karar ile; "Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf sebepleri ile sınırlı ve kamu düzeni yönünden resen yapılmıştır. Bilindiği üzere 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği'ne göre, mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir....
Dava dilekçesinde, galleye müstahak vakıf evladı olduklarının tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm Vakıflar Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I 1-Davaya konu ... Vakfının mülhak veya mazbut olduğuna (emaneten yönetilip yönetilmediği de belirtilerek) dair alınacak yazı cevabı ile vakıftan galle alan evlat listesi ile dayanakları evrakın Vakıflar Genel Müdürlüğünden, 2-Davacıların baba ve amcalarını da gösterecek şekilde gidebildiği kadar üst soyunu gösterir nüfus kayıtlarının ilgili nüfus müdürlüğünden, Getirtilip bu dosya içerisine konulduktan sonra temyiz incelemesi yapılmak üzere gönderilmesi için dosyanın mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE, 26.04.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Dava dilekçesinde, galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I 1-a) Davaya konu ..... Paşa Vakfı'nın vakfiyelerinin günümüz Türkçesine çevrilmiş (özellikle galle ve tevliyet ücretinin evlatlara bırakılmış olup olmadığı, bunun yanında evlatlara maktu bir maaş, ücret vs. tahsis edilip edilmediği ve varsa bu şartların da ayrıntılı olarak gösterildiği) vakfiyelerin onaylı bir örneğinin, b)Bu vakıflardan şimdiye kadar evlatlara yapılan ödemelerin sebebi ve niteliğine ilişkin (galle, tevliyet ücreti veya maaş vs.) açıklamanın, c)Vakıfların galle, tevliyet ücreti almaya hak kazanmış vakıf evladı olduğuna dair kesinleşmiş mahkeme kararı alan evlat listelerinin ve dayanak belgelerinin, ....'nden, 2-Davacının gidebildiği kadar üst soyunu gösterir açıklamalı nüfus kayıt aile tablosunun ilgili nüfus müdürlüğünden, 3-.......
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı .... vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Davacı dava dilekçesinde; kendisinin mülhak ... Vakfı'nın galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğuna karar verilmesini istemiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Dosya içindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, vakıf senedinde gallenin batın şartı ile erkeğe iki, kıza bir pay verilecek şekilde evlatlara bırakıldığı anlaşılmaktadır. Ancak, davacının vakıf kurucusu ile irtibatını gösterir herhangi bir belge veya mahkeme kararı dosyada bulunmamaktadır....
Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanmaya yönelik galle fazlasına müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. 5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 3 üncü maddesine göre, mülhak vakıf mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin yürürlük tarihinden önce kurulmuş olan yönetimi vakfedenlerin soyundan gelenlere şart edilmiş ve bu kişiler tarafından; mazbut vakıf ise bu kanun uyarınca Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince ...'nce yönetilen vakıflar olarak tanımlandıktan sonra, aynı Kanun'un 6 ncı ve 7 nci maddelerinde ise mazbut vakıfların ... tarafından yönetilip temsil edileceği hükme bağlanmıştır. Galle fazlası evlada şart kılınan vakıflarda galle fazlasının alınabilmesi için açılan davada öncelikle vakfeden ile soybağının ispatlanması, sonra da vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir....
Bundan ayrı, galle fazlasının nasıl ödeneceğine dair dava tarihinde yürürlükte bulunan Vakıflar Yönetmeliğinin 54.maddesinde vakıf gelirlerinden masraflar çıktıktan sonra kalacak fazlanın alacaklılara tahsis edileceği belirtildikten sonra, 55.maddesinde bu tahsisin ne şekilde yapılacağı düzenlenerek vakfiyesinde vakıf taşınmazların bakım ve onarım şartı bulunan vakıfların gayrisafi gelirlerinden her yıl %15 oranında ihtiyat akçesi ayrılarak taşınmazların bakım ve onarımlarının yapılacağı, bu oranın vakıfların malvarlığına göre Vakıflar Meclisi kararıyla artırılabileceği, vakıfların yıllık gayrisafi gelir tahsilatından yönetim ve temsil gideri karşılığı alınarak ... bütçesine gelir yazılacağı, bu vakıfların gerçekleşen yıllık gayrisafi gelir tahsilatından vakıf için yapılan giderler ve vakfiye şartı gereği yapılan her türlü harcamalar çıkarıldıktan sonra vakıf evlatlarına ve ilgililerine ödenecek intifa hakkının belirleneceği ve bunun doğduğu mali yılı izleyen ilk altı ay içinde vakıf...
Dosya içindeki bilgi ve belgelerden davacıların ...Vakfı'nın salt galleye müstehak vakıf evladı olduklarının tespitine karar verilmesi istendiği, tevliyete müstehak vakıf evladı olduklarının tespiti istemine dair bir taleplerinin bulunmadığı, .... Vakfı'nın incelenen H. 1236 tarihli vakfiyesinde; kız ve erkek ayırımı yapılmadan, batın şartı aranmadan galle fazlasının evlada bırakıldığı; Vakıflar Genel Müdürlüğünden adı geçen Vakıf ile ilgili olarak getirtilen galle alan evlat listesinde davacıların birinci, ikinci ve üçüncü derece akrabalarının isimlerinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında; 1-Toplanan delillere göre davacılar davalarını kanıtlamış bulunduklarından davanın kabulü yerine reddi yolunda hüküm kurulması, 2- Davada tevliyete ehil vakıf evladı olduklarına dair davacıların bir istemleri bulunmadığı halde HUMK.nun 74. maddesine aykırı olarak bu konuda da hüküm kurulmuş olması, Doğru görülmemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, galle fazlasına ve tevliyete ehil vakıf evladı olduğunun tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hükmün temyiz incelemesi taraflarca, incelemenin duruşmalı olarak yapılması ise davacılar ve bir kısım davalılar vekili tarafından yasal süresi içinde verilen temyiz dilekçesi ile istenilmekle taraflara yapılan tebligat üzerine duruşma için tayin olunan günde temyiz edenlerden davalılar vekilleri Av.... ile Av.... ve dahili davacı vekili Av.... geldiler. Davacılar adına gelen olmadı....
