Miras bırakanın yaptığı temliki tasarruflardan zarar gören mirasçılar, tenkis davası ile birlikte kademeli olarak veya tenkis davası açtıktan sonra ayrı bir dilekçe ile muris muvazaası nedenine dayalı iptal ve tescil davası açabilirler (22.5.1987 tarih ve 4/5 sayılı İBK). Ayrıca muris taşınmazı yararına mal kaçırmak istediği mirasçına doğrudan temlik etmeyip aracı emanetçi kullanmak suretiyle de devretmek isteyebilir. Bu durumda da dava açılarak muvazaa her türlü delille ispat edilebilir. Ayrıca muris muvazaası iddiasına dayalı davalar terekeye karşı yapılan haksız fiil nedeniyle yolsuz tescil niteliğinde olduğundan zamanaşımı ve hak düşürücü süreye tabi değildir. Zira bu muvazaalı işlemin hükümsüz olmasının doğal sonucudur....
Hukuk Dairesi'nin 04/04/2013 tarihli ve 2013/881 E-2013/4905 K sayılı kararındaki "dava muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir. Muris muvazaası iddiasına dayalı davaların terekeye karşı yapılan haksız fiil niteliğini taşıdığından herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süreye tabi olmaksızın her zaman açılabileceği tartışmasızdır. Başka bir anlatımla muvazaalı işlem hiçbir hüküm doğurmaz ve muvazaa nedeninin ortadan kalkması ya da bir zamanın geçmesi ile görünürdeki batıl işlem geçerli hale gelmez....
in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, ketmi verese (ıslahen muris muvazaası) iddiasına dayalı tapu iptali-tescil, olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir. Davacılar, davaya konu taşınmazların ortak mirasbırakandan kaldığını, ancak hükümet konağı yangınında nüfus kayıtlarının da yanmış olması nedeniyle mirasçı gözükmediklerini, bundan yararlanan davalıların kendilerini ketmetmek suretiyle taşınmazları üzerlerine intikal ettirdiklerini ileri sürerek miras payları oranında tapuların iptali ile adlarına tescilini, aksi takdirde tazminata karar verilmesini istemişler; yargılama sırasında, getirtilen tapu kayıtlarından taşınmazların davalılara intikal suretiyle geçmediği anlaşılınca, tapu iptali-tescil istekleri yönünden davayı tamamen ıslah edeceklerini bildirmişler ve muris muvazaasına yönelik ıslah dilekçesi ibraz etmişlerdir....
-KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteklerine ilişkindir. Özellikle, ilk davanın ............, ........, ........., ......, ........ ve 2013 yılında ölen İsmail tarafından, 11/03/1996 tarihinde, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak pay oranında iptal ve tescil isteğiyle açıldığı, davanın reddine ilişkin 25/12/1996 tarihli kararın, ............, ........, ......... tarafından temyiz edildiği, diğer davacılar ......, ........ ve İsmail tarafından temyiz edilmeyen 1996/214 esas, 1996/878 karar sayılı kararın bunlar bakımından kesinleştiği, Bilahare diğer mirasçı ...... tarafından 20/05/2013 tarihinde açılan 2013/228 esas sayılı davanın, eldeki dava ile birleştirildikten sonra, ............, ........, ......... ve birleşen dosya davacısı Mehmet' in davadan feragat ettikleri, feragat nedeniyle davacılar ............, ........, ......... ve Mehmet bakımından davanın reddine karar verildiği açıktır....
ın düzenlemiş olduğu rapor okundu, açıklamaları dinlendi, dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü; KARAR Dava, ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuksal nedenlerine dayalı miraspayı oranında tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, mirasbırakanın işlem tarihinde hukuki ehliyete haiz olduğu, davalıların 3. kişi olup mirasçılar arasında yer almadığından muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak açılan davanın dinlenilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1937 doğumlu mirasbırakan ...'ün 08.09.2011 tarihinde ölümü üzerine dava dışı eşi Darga ile davacı çocukları ..., ..., ... ve...'ın mirasçı kaldıkları, çekişme konusu 1093 ada 172 parsel sayılı taşınmazda 1/3 pay mirasbırakan adına kayıtlı iken; bu payın tamamının mirasbırakanın vekili davalı ... tarafından davalı ...'a 95.000 TL bedelle satış suretiyle temlik edildiği anlaşılmaktadır....
Miras bırakanın yaptığı temliki tasarruflardan zarar gören mirasçılar, tenkis davası ile birlikte kademeli olarak veya tenkis davası açtıktan sonra ayrı bir dilekçe ile muris muvazaası nedenine dayalı iptal ve tescil davası açabilirler (22.5.1987 tarih ve 4/5 sayılı İBK). Ayrıca muris taşınmazı yararına mal kaçırmak istediği mirasçına doğrudan temlik etmeyip aracı emanetçi kullanmak suretiyle de devretmek isteyebilir. Bu durumda da dava açılarak muvazaa her türlü delille ispat edilebilir. Ayrıca muris muvazaası iddiasına dayalı davalar terekeye karşı yapılan haksız fiil nedeniyle yolsuz tescil niteliğinde olduğundan zamanaşımı ve hak düşürücü süreye tabi değildir. Zira bu muvazaalı işlemin hükümsüz olmasının doğal sonucudur. Bu tür uyuşmazlıklarda miras bırakanın asıl irade ve amacının tespiti gereklidir....
Öte yandan, muvazaa iddiasına dayalı davalarda mirasbırakanın kastının açık bir şekilde saptanması gerekmektedir. Bu kapsamda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 190. maddesi ile Türk Medeni Kanununun (TMK) 6. maddesi uyarınca herkes iddiasını ispatla mükelleftir. Bir başka ifade ile temlikin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olduğunu ispat külfeti davacı tarafa aittir. (Bknz. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi'nin 2016/7130 Esas, 2019/5122 Karar sayılı ilamı) Somut olayda; davacı tarafça dava konusu parsellerde murise ait hisselerin muvazaalı olarak davalıya devredildiğinin ileri sürülerek muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak tapu iptali ve tescil talebinde bulunulduğu, mahkemece davanın reddine yönelik kararın verildiği, davacı vekili tarafından kararın istinafa taşındığı görülmektedir. Yukarıdaki Yargıtay kararı içeriğinde de belirtildiği şekilde, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı davalarda davacı tarafça muvazaa iddiasının ispatı gerekmektedir....
Davacı vekili dava dilekçesinde, dava konusu taşınmazın 1986 yılında vefat eden muris Zekiye Özgenç'e ait olduğunu, taşınmazın tapuda davalı adına kayıtlı olduğunu, davalıya devrinin nasıl yapıldığının taraflarınca bilinmediğini ancak muvazaalı bir işlem yapıldığı kanaatinde olduklarını, satış veya devrin mal kaçırmaya yönelik olduğunu ileri sürerek miras hissesi oranında tapu iptal ve tescil talebinde bulunmuş, 02/08/2018 tarihli dilekçesi ile "Dava dilekçemizin konu kısmında da belirttiğimiz gibi açılan dava muris muvazaası hukuksal nedeniyle tapu iptal ve tescil davasıdır." şeklinde beyanı ile muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil isteminde bulunduklarını açıklamıştır....
Mirasçı olmadığından davalı damat aleyhine muris muvazaasına dayalı dava açılamayacağı yönündeki mahkeme kararı ve gerekçesi yerinde değildir. Hemen belirtilmelidir ki, pay oranında açılan muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil davalarında davacılar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğundan, dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı kuşkusuzdur....
yoksa nisbi muvazaa niteliğindeki muris muvazaası hukuksal nedenine mi? dayanıldığı tam olarak anlaşılamamaktadır. Bu durumda, (a)mahkemece öncelikle yargılama aşamasında reşit olan davacı T1 yönünden asaleten verilecek usulüne uygun vekaletnamenin sunulması için davacı vekiline usulünce makul ve kesin süre verilmesi, vekaletnamenin sunulmaması veya davacı Rumeysa'nın bizzat davayı takip etmemesi halinde adı geçen davacı adına açılan davanın eldeki davadan tefrikine karar verilmesi, (b)müteakip davacı tarafa; davanın TBK'nın 19.maddesi kapsamında muvazaa hukuksal nedenine dayalı tasarrufun iptali davası mı? yoksa muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescili davası mı?...
