İlk Derece Mahkemesince aynı bonoya ilişkin daha öncesinde lehtar aleyhine açılan ve mahkemenin .... Esas numarasında derdest olan menfi tespit davasında icra takibi başlatılmadan önce açılan davada tedbir talebinin kabulüne ve bononun lehtarı tarafından icra takibine konu edilmemesine, icra takibine konu edilmesi halinde ise icra takibinin tedbiren durdurulmasına dair ihtiyati tedbir kararı verilmiş olmasının bonoyu ciro yoluyla devralan .... tarafından icra takibine konu edilmesi üzerine icra takibinden sonra ve menfi tespit davası açılmadan önceki süreçte icra takibinin tedbiren durdurulması isteminin reddine, icra takibinden sonra açılmış olması nedeniyle icra veznesine girecek alacağın alacaklıya ödenmemesi yönünde İİK 72/3.madesi uyarınca tedbir kararı verilmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi 23/06/2023 (Ara Karar Tarihi) tarih 2023/410 Esas (Derdest Dava Dosyası) sayılı kararında; "Talep; icra takibinden sonra açılmış olan menfi tespit niteliğinde olup; menfi tespit davasında borçlunun talep edebileceği ihtiyati tedbirler İİK.’nun 72/2 ve 72/3 maddelerinde düzenlenmiştir. Olaya uygulanması gereken İİK.nın 72.maddesi; "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
Böyle bir ayrım yapılmasının en önemli nedeni açılacak menfi tespit davasında davacı borçlunun icra takibini ihtiyati tedbir yoluyla durdurabilip durdurmayacağıdır. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında davacı borçlu devam eden takibi ihtiyati tedbirle durduramamakta sadece %15 teminat ödeyerek icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmesini ihtiyati tedbirle önleyebilmektedir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında hukuki yararın belirlenmesi icra takibinden önce açılan menfi tespit davasına göre daha kolaydır....
Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir. Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere menfi tespit davasında amaç bir hukuki ilişkinin veya bir hakkın gerçekten mevcut olmadığının tespitine yöneliktir....
Davacı vekili, genel kredi sözleşmesi kefilliğinden dolayı başlatılan takibe karşı açtığı menfi tespit davasında başlatılan icra takibinin durdurulmasına yönelik tedbir isteminde bulunmuş mahkemece takipten sonra açılan davada İİK 72 maddesi gereğince takibin durdurulamayacağı gerekçesi ile talebin reddine karar verilmiştir. İİK'nın 72/3. maddesinde " İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu geçikmeden doğan zarraları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir." hükmüne yer verilmiştir. Açılan menfi tespit davasının konusu olan icra takibinin davadan önce başlatıldığı hususunda bir ihtilaf bulunmamaktadır....
İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili ilk derece mahkemesine sunulan istinaf başvuru dilekçesinde özetle; yerel mahkemenin ilamının eksik inceleme ve hatalı nitelendirmeye dayandığını, davalılara karşı ikame edilen davanın çeke dayalı menfi tespit davası olduğunu, müvekkil tarafından açılan menfi tespit dava tarihi 10/06/2020 olduğunu, icra takibinden önce açıldığını ve İİK'nın 72/8.maddesindeki yetki hükmünün bu dava yönünden uygulanamayacağını, davalının dilekçesinde bahsettiği İstanbul 13.İcra Müdürlüğü'nün 2020/13604 E sayılı dosyası üzerinden başlatılan icra takibinin, müvekkil tarafından açılan menfi tespit davasından sonra oluğunu, keşide tarihi 31/05/2020 olan dava konusu çekin 15/06/2020 tarihinden önce irca takibine konu edilmesi zaten mümkün olmadığını, icra dosyasını celbetmeyen yerel mahkemenin, icra takibinin zaten dava tarihinden önce açılamayacağına ilişkin mevzuat hükümlerini dahi gözetmeyerek usule aykırı bir karar verdiğini, yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre icra takibinden...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi DAVA :Davacı, icra takibinin menfi tespit davası sonuna kadar durdurulmasına karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, ihtiyati tedbir talebinin reddine karar vermiştir. Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, 03.03.2014 gününde oyçokluğu ile karar verildi. KARŞI OY Dava icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasıdır....
GEREKÇE:Talep, menfi tespit davasından önce açılan icra takibinin tedbiren durdurulması istemine ilişkin olup ilk derece mahkemesince yukarıda yazılı gerekçeyle talebin reddine karar verilmiştir. Davacı vekili, bonoya dayalı başlatılan takiple ilgili olarak açtığı menfi tespit davasında takibin durdurulmasına yönelik tedbir isteminde bulunmuş, mahkemece ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiştir. İİK'nın 72/3. maddesinde " İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu geçikmeden doğan zarraları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini istiyebilir." hükmüne yer verilmiştir. Eldeki somut davada davanın icra takibinden sonra açıldığı hususunda ihtilaf bulunmamaktadır. Davacı tarafça sadece başlatılan takibin tedbiren durdurulması isteminde bulunulmuştur....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: 6100 sayılı HMK'nun 355/1 maddesi uyarınca, istinaf sebepleriyle sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda; Dava, sahtecilik iddiasına dayalı icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olup, davacı tedbiren takibin durdurulmasını talep etmiştir.. İlk derece mahkemesince, yukarıda açıklanan gerekçelerle; yasal koşulları oluşmadığından ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiş, karar davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 2021/8162 Esas, 2021/8791 Karar sayılı ve 12/10/2021 tarihli ve Yargıtay 12. Hukuk dairesinin 2016/31754 Esas, 2018/3908 Karar sayılı ve 30/04/2018 tarihli kararlarında da belirtildiği gibi HMK'nun 209. Maddesinde; icra takiplerinde uygulanması gerektiğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Sahtecilik iddiası borca itiraz niteliğinde olup, İİK'nun 72. Maddesi gereğince icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasından tedbiren takibin durdurulması mümkün değildir....
HMK'nın 355. maddesi uyarınca istinaf itirazları ve kamu düzenine ilişkin hususlarla sınırlı olarak yapılan inceleme sonunda; Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun 72. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.” hükmünü içermektedir....
