İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı dosyasından icra takibine koyduğunu, takibe konu senetlerin zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin davalıya herhangi bir borcu bulunmadığını, söz konusu senetler için müvekkiline protesto çekilmediğini, takibin haksız olduğunu, senetteki ciro zincirinin de kopuk olduğunu beyanla icra takibi nedeniyle borçlu olunmadığının tespitini, zamanaşımı nedeniyle takibin iptalini, aksi halde faizin yeniden hesaplanmasını talep ve dava etmiştir....
Anılan durum karşısında ; davacıların menfi tespit ve istirdat istemi yönünden aktif husumet yokluğu nedeni ile davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki biçimde hüküm kurulmuştur....
Davacı vekili, dava konusu çeklerden 3149677 nolu 0.03.2012 keşide tarihli 9.000 TL bedelli çekin bedelinin icra takibi sonucu Lider Factoring Hizmetleri AŞ.'ye ödendiğini, bu çek yönünden davaya istirdat davası olarak devam edilmesini istemiştir....
Menfi tespit ve istirdat davaları İcra İflas Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre; borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Borçlu, menfi tespit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa davaya istirdat davası olarak devam edilir. İspat yüküne ilişkin yukarıda açıklanan genel kural menfi tespit davaları için de geçerlidir. Yani, menfi tespit davalarında da, tarafların sıfatları değişik olmakla beraber, ispat yükü bakımından bir değişiklik olmayıp, bu genel kural uygulanır. Bu davalarda da bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran (iddia eden) taraf o vakıayı ispat etmelidir. Menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davacı ve davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira alacağının tahsili için yapılan icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti ve istirdat istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 6100 Sayılı Yasanın 4/a maddesinde, kiralanan taşınmazların, 09/06/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'na göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davaların Sulh Hukuk Mahkemesinde görüleceği düzenlenmiştir....
Bonolardaki imza kendisine ait olmayan davacının açtığı menfi tespit davasında imzaların kendisine ait olmadığı anlaşıldığından menfi tespit davasının kabulüne karar verilmiştir. Öte yandan sahte senet nedeniyle davacının icra tehdidi altında ....İcra Müdürlüğü'nün ... esas sayılı takip dosyasında 1.315,17-TL ödendiği, bu sebeple menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü anlaşıldığından ödenen bu bedelin davalıdan istirdatına karar vermek gerekmiş, davacı dava dilekçesinde faiz başlangıcını belirtmemiş olduğundan 1.315,17-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir....
GEREKÇE VE DELİLLER: Dava: Davalının davacının murisi hakkında başlatmış olduğu ticari kredi sözleşmesinden kaynaklanan alacak nedeniyle takibe karşı açılan menfi tespit davasıdır. Ankara ... Hukuk Mahkemesinin 2014/498 esas sayılı dosyasından mahkememizce görülmekte olan menfi tespit davası tefrik edilmek suretiyle ile görevsizlik kararı verilerek dosyanın Mahkememizin yukarıda belirtilen esasına kaydı yapılmıştır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu " Madde 72 - (Değişik madde: 18/02/1965 - 538/43 md.) Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir. İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
Davalı ... vekili, takibin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu Torbalı Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğunu, ceza mahkemelerinde açılan davalarda çekteki imzaya ve borca itiraz edilmediğini bildirerek davanın reddini istemiştir. Mahkemece, davalı ...'ün ikametgahının Torbalı olduğu, icra takibinin de burada yapıldığı, çekin keşide yerinin ve muhatap bankanın bulunduğu yerin Selçuk olduğu gerekçesiyle davalı ... hakkındaki davada mahkemenin yetkisizliğine,dava dilekçesinin yetki yönünden reddine, dosyanın yetkili Torbalı Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine, davalılardan ... Yağ ve Zeytinyağı Tic. hakkındaki davanın HUMK.nun 409/son maddesi gereğince açılmamış sayılmasına karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. İİK.nun 72/son maddesi uyarınca menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Somut olayda davalı ...'...
Davalı vekili cevap dilekçesinde, davacının sorumlu olduğu miktarın takibe konulduğunu, mükerrer takibin söz konusu olmadığın, zarar görene kısım kısım yapılan ödemeler nedeniyle iki kez takip yapıldığnı belirterek davanın reddini talep etmiştir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde ikame edilen menfi tespit ve istirdat davasının reddine karar verilmiştir. Karara karşı davacı tarafından istinaf dilekçesinde belirtilen nedenlerle istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Dava, sigortalı tarafından sigortacıya karşı açılan zorunlu trafik sigortasından kaynaklanan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Davalı sigorta şirketi tarafından davacı sigortalının alkollü araç kullanması nedeniyle zarar görene ödenen tazminatın rücuen tahsili nedeniyle başlatılan icra takibi nedeniyle eldeki menfi tespit ve istirdat davası açılmış bulunmaktadır....
Kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmakla birlikte yerinde görülmemiş olması sebebiyle icra takibi kesinleşse dahi maddi hukuk bakımından borçlu olmadığını ileri sürebilir. Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise, ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233). Menfi tespit davasında ispat yükü, kural olarak davalı alacaklıya düşer, davalının dayandığı hukuki ilişkiyi ispat etmesi gerekmektedir. Davalı alacaklı varlığını iddia ettiği hukuki ilişkiden kendi lehine çıkar sağlamak durumunda olduğundan, bu ilişkinin varlığının borçlu tarafından inkar edilmesi halinde, ilişkinin mevcudiyetini ispat etmek davalı alacaklıya düşer....
