Zira zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Somut olayda; davacı, bir kısım çek numaralarını bildirmiş, çek keşide, bedel ve keşide tarihlerini bildirmemiş olup; çeklerin hangi hesaba ait olduğu yönünde yazılan müzekkereye çek hesabının talepte bulunan .... Şirketine ait olduğu anlaşılmıştır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/934 Esas KARAR NO : 2022/919 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 19/10/2022 KARAR TARİHİ : 24/10/2022 KARARIN YAZILMA TARİHİ : 24/10/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde ÖZETLE; müvekkilinin ...... Bankası A.Ş.'ne ait ... adına, ..... çek numaralı boş imzalı çekler ile .... Bankası A.Ş.'ne ait ... adına ...... çek numaralı,boş imzalı çekin çalınarak zayii olduğunu, çekin kötü niyetli 3. şahısların eline geçebileceğini belirterek çek hakkında ödeme yasağı kararı verilmesine ve çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. İşbu dava; zayii nedeniyle kıymetli evrakların bir çeşidi olan kambiyo senedi (çek) iptali davasıdır. HMK gereğince öncelikle dava şartlarının incelenmesi gerekmektedir....
Tüm dosya kapsamı ve davacının iddiası ile dava konusu çekin davacının çek hesabına ait olduğu ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı anlaşılmıştır (hamil sıfatı ile açmadığı anlaşılmıştır). Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak yetkili hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zira zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir. Davacı, Yapı Kredi Bankasına ait 21.06.2001 keşide tarihli 8.500 TL bedelli çek nedeni ile davalı tarafından hakkında ... 1. İcra Müdürlüğünün 2001/2072 Esas sayılı dosya ile başlatılan icra takibine karşı açtığı menfi tespit davası sonucunda kapatılan ......
Mahkemece, ibraz tarihinde çek bedelinin tahsil edilememesi nedeni ile davacının uğramış olduğu zarardan davalının kusuru bulunmaması nedeni ile davanın reddine karar verilmiştir. Dosya kapsamından, davacının son hamili olduğu çekin keşidecisinin davalı olduğu, davalının çek lehtarı dava dışı 3. kişiye karşı açtığı menfi tespit davasında, davalının talebi ile mahkemece çek üzerine ihtiyati tedbir kararı koyularak muhatap banka tarafından çeki ibraz edene ödeme yapmasının engellenmiş olduğu, çekin davacı tarafından muhatap bankaya ibraz edildiği 02/08/2011 tarihinde tahsil edilmediği, davalı tarafından açılan ve ihtiyati tedbir kararının koyulduğu Asliye Ticaret Mahkemesi'nın 2011/498 esas sayılı dosyasında da davanın davacının iş bu dosya davalısının haksız olduğu anlaşılarak reddine karar verilmiş olduğu anlaşılmıştır....
Bu itibarla davacı zayi edildiği bildirilen çeklerde hamil olmadığı gibi, iptali istenen boş çek yapraklarının da kıymetli evrak niteliği taşımadığı, davacı------- tarafından çalınarak bir kısım çeklerin üzerleri-----keşideci adına ----olduğunu iddia etmiş ise de bu çekler yönünden hasımsız olarak çek iptali davası açılamayacağı, ancak çeki elinde bulunduranlara karşı hasım gösterilmek suretiyle işbu çeklerden dolayı menfi tespit davası açılabileceği, çek iptal davası ile piyasaya sürülmüş olan çeklerdeki keşideci imzasının davacı şirket yetkilisine ait olup olmadığının incelenmesinin mümkün olmadığı, bu hususun ancak çeki elinde ----- suretiyle menfi tespit davası ile mümkün olduğu anlaşılmakla davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Mahkemece; menfi tespit davasının kısmen kabulüne, çek iptali davasının ise reddine karar vermiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf talebinde bulunulmuştur....
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, davacı tarafça davaya konu çekle ilgili olarak kıymetli evrakın iptali davası açıldığı, davalının süresi içerisinde çekin elinde bulunduğunu ve babası olan davacı tarafından bizzat kendisine okul masrafları için verildiğinden bahisle mahkemeye ibraz ettiği, davacıya menfi tespit davası açması için verilen sürede işbu davanın açıldığı ve her iki davanın birleştirildiği, davacı ile davalının baba-kız olduğu, davacı ile davalının annesi arasında boşanma davası bulunduğu dikkate alınmak suretiyle davalının beyanlarını doğrulayan tanık beyanları da dikkate alınarak, çekin okul harcamaları için davalıya rıza ile verildiğinin kabulü ile, menfi tespit davası ile birleşen kıymetli evrakın iptali davasının reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/279 Esas KARAR NO : 2021/330 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 25/03/2021 KARAR TARİHİ : 30/03/2021 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 01/04/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Dava Dilekçesinde Özetle : davacı şirkete ait, ....... Bankası A.Ş ....... Şubesinden verilen dolar çek defteri yapraklarından ....... çek numaralı dolar çekin kayıp olduğu, davacı şirket ......... şubesini kapattığı 2012 yılından beri söz konusu hesabı kullandığı taraflarınca tespit edildiğini, bu duruma istinaden söz konusu hesap ilgili banka tarafından bloke edildiğini, davacıya ait çekin ödenmesini önlemek için ödeme yasağı konulmasını talep ve dava etmiştir. İşbu dava; zayii nedeniyle kıymetli evrakların bir çeşidi olan kambiyo senedi (çek) iptali davasıdır....
Şubesi'ne ait, 31/03/2021 keşide tarihli, ... seri nolu, 59.000,00-TL bedelli çekin takas yolu ile sorulması üzerine çekten haber olunduğunu, çek altındaki imzanın müvekkili şirket yetkilisine ait olmadığını ve müvekkilinin bilgisi ve rızası hilafına tanzim edilerek doldurulmuş ve imza edilmiş olduğunu, öncelikle çekin kötüniyetli hamil veya cirantaların eline geçmesi durumunda telafisi imkansız zararların doğmasını önlemek adına söz konusu çek hakkında ödeme yasağı kararı verilmesini, yargılama necicesinde yapılacak inceleme sonucu imzanın şirket yetkilisine ait olmadığının tespiti ile çekin iptaline karar verilmesini talep ile dava ettiği görüldü. Dava, imza inkârına dayalı menfi tespit davasıdır. Her ne kadar dava çek iptali adı altında açılmış olsa da, kaldı ki TTK.'...
