Menfi tespit davasında arabulucuya başvurunun zorunlu olup olmamasının incelenmesinde; öncelikle menfi tespit davasıyla ilgili genel bir açıklama yapılmasında ve ilgili yasa düzenlemelerin irdelenmesinde yarar vardır. Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit davası 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nın 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu düzenlemeden de anlaşılacağı üzere menfi tespit davasında amaç bir hukuki ilişkinin veya bir hakkın gerçekten mevcut olmadığının tespitidir. Başka bir deyişle hukuki bir yarar bulunması koşuluyla sonuçta alacak-borç ilişkisi doğuracak bir durumun olmadığının tespiti amaçlanır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasında ... Asliye Hukuk ile ... Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. Sulh Hukuk Mahkemesince, uyuşmazlığın satış sözleşmesinden kaynaklandığı gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurulmuştur....
"İçtihat Metni" Davacı-karşı davalı vek.Av.... ile davalılar-karşı davacılar 1) . 2) . vek.Av...., birleşen dosya davacısı.... ile birleşen dosya davalıları 1)... . ..Av.... aralarındaki asıl dava olan menfi tespit davası ile alacak davası olarak açılan karşı davanın ve birleşen menfi tespit davası hakkında ...Asliye Ticaret Mahkemesi' nden verilen 30.12.2013 gün ve 2013/193-2013/399 E.K. sayılı, asıl ve birleşen menfi tespit davalarının reddi ile karşı dava olarak açılan alacak davasının kısmen kabulü - kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün, davacı-karşı davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti....
Davalı vekili, asıl alacak 37.500 TL olmasına rağmen sehven 63.500 TL üzerinden icra takibine girişildiğini, durumun tespiti üzerine icra dosyasına gerçek alacak tutarının tahsili amacıyla haciz işlemi yapıldığını, fazla talep edilen miktar yönünden bir işlem yapılmadığını, bir başka ifade ile menfi tespit isteminin yerinde olduğunu ancak kötüniyet tazminatı talebinin reddi gerektiğini savunmuştur. Mahkemece yapılan yargılama, davalı yanın kabul beyanı nazara alınarak menfi tespit isteminin kabulüne, iddiaya konu ödemelerin tamamı takip tarihinden önce olduğu için kötüniyet tazminatı isteminin de kabulüne, 26.417,09 TL’nin %40’ı tutarındaki kötüniyet tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ :Menfi Tespit Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 14.7.2004 gün ve 5219 sayılı yasa ile değişik 427/2.maddesi ile taşınır mal ve alacak davalarında temyiz sınırı 21.7.2004 tarihinden itibaren 1000,00 TL. çıkarılmıştır. 5212 ve 5236 sayılı Yasalar uyarınca, her yıl "yeniden değerlendirme oranına" göre bulunacak miktarlar dikkate alınarak, belirtilen konularda değer itibariyle bu miktarların altında kalan kararlar kesindir. Somut olayda menfi tespit davasının değeri 1000,00 TL. olup karar tarihindeki kesinlik sınırı 1400,00 TL.'yi aşmadığından Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/2.maddesi gereğince temyiz sınırı altında kalan menfi tespit davasının reddine ilişkin karar kesindir....
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre, dava konusu edilen alacak icra takibine konu ve bonodan kaynaklanmakta olup davalının açtığı istirdat davasına konu alacak ile aynı alacak olduğu, her iki davanın tarafları ve konusunun da aynı olduğu, alacak ve menfi tespit veya istirdat davalarının birbirinin zıddı ve simetriği davalar olduğu, bu davalardan birinin kesinleşmesi halinde karşıtı olan davanın da ortak kesin hüküm nedeniyle dinlenmeyeceği, bu nedenle kesinleşen alacak davasına karşı menfi tespit davası açılamayacağı gibi menfi tespit veya istirdat davasına karşı da alacak davası açılamayacağı, tarafları ve konusu aynı olan ve Yargıtay aşamasında geçerek kesin hükme bağlanan uyuşmazlığın yeniden başka bir adla yargıya taşınmasının kesin hüküm nedeniyle mümkün görülmediği, bu hususun dava şartı olması ve resen gözetilmesinin gerektiği gerekçesiyle, davanın kesin hüküm nedeniyle dava şartı yokluğundan HMK 114/I maddesi gereğince usulden reddine karar verilmiştir....
Somut olayımızda açılan dava alacak ve tazminat davası olmayıp menfi tespit davası olduğundan arabuluculuk dava şartına tabi değildir. O halde mahkemece eldeki davada arabuluculuğa gidilmesinin zorunlu olmadığı gözönünde bulundurularak yargılama yapılıp bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır. Her ne kadar 6102 sayılı TTK nın 7445 sayılı kanunun 31. Maddesi ile değişik 5/A maddesinde; menfi tespit davaları da arabuluculuk kapsamına alınmış ise de; ilk derece mahkemesi karar tarihinde menfi tespit davalarının 5/A maddesinde arabuluculuk kapsamında olmaması ve 7445 sayılı kanunun 31. Maddesinin yürürlük tarihinin 01/09/2023 tarihi olması nedeniyle TTK nın 5/A maddesinde yapılan değişikliğin somut olayımızda uygulanamayacağı kanaatine varılmıştır....
tarafından da, davacılarında kabulünde olan, bu alacak miktarı üzerinden takip başlatıldığı, davacıların ayrıca menfi tespit istemli dava açmalarında hukuki yararları bulunmadığı gerekçeleriyle asıl ve birleşen davaların hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine" karar verilmiştir....
Menfi tespit davası sonucunda (davanın reddi) alınan kesin hüküm itirazın iptali davası açılmaksızın icra takibinin devamını sağlamayacaktır. Menfi tespit davasından sonra karşılık dava veya ayrı bir dava olarak itirazın iptali davası açılması mümkündür İtirazın iptali davası, menfi tespit davasından daha geniş talepli bir dava olduğu için aralarında derdestlik anlamında bir ilişki bulunmamaktadır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/525 Esas KARAR NO : 2023/191 DAVA : Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 03/08/2022 KARAR TARİHİ : 23/03/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Asıl talepleri dışında Antalya Genel İcra Müdürlüğünün ... esas sayılı takip dosyasının takibin tedbiren teminatsız olarak durdurulmasını talep etmiştir. YANIT: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Kesinleşen bir takip karşısında menfi tespit davasının gereği olarak davacının iddialarını ispat etmesi gerekmektedir. Davanın reddini ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir....
