Davada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünce verilen şahsi hakka (maden işletme ruhsatına) dayalı olarak muarazanın giderilmesi istenmiştir. Gerçekten, 3213 sayılı Maden Kanununu hükümleri gereğince maden sahasında işletme faaliyetlerinin yürütülmesi için verilen yetki belgesine işletme ruhsatı denilmektedir. Özel veya tüzel kişilerin maden sahası ile ilişki kurmaları, haklarının kapsamı işletme ruhsatı ile sağlanır. Madencilik faaliyetleri açısından diğer bazı kamu mallarında olduğu gibi mera olan bir yer içinde işletme ruhsatı verilebilir ve anılan kanunun 4. maddesi hükmünce madenler içinde bulundukları arzın mülkiyetine tabi değildir....
Grup maden işletme ruhsatı ve aynı tarihli 4,18 hektarlık işletme iznine dayanarak eldeki davayı açmış olup, bu tür ruhsatlar geçerliliğini koruduğu sürece ruhsat sahibine maden sahasında işletme faaliyetlerinde bulunma ve yararlanma hakkı sağlar. Davalının “yamaç molozu” çıkarmak için aldığı 1 (a) grubu maden işletme ruhsatı ile serpantin madeni çıkarması hukuken mümkün olmadığından, davalının serpantin madeni çıkarma hakkı varmış gibi maden işletme izinlerinin çakışmadığı ve davalının maden çıkardığı alanda davacının işletme izni almamış olduğu gerekçeleri ile istemin reddi doğru görülmemiştir. Diğer yandan mahkemece, davanın reddine gerekçe olarak davacıya ait işletme ruhsatının iptal edildiği belirtilmiş ise de, dosyadaki belgelerden davacıya ait iptal edilen ruhsatın İR:8389 (sicil:72809) sayılı başka bir ruhsat olduğu, dava konusu maden sahasına ilişkin ruhsat ile bir ilgisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır....
YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Davacı şirketin Malatya ili, Doğanşehir ilçe hudutları içerisinde bulunan ER:… erişim numaralı II (b) grubu maden sahası için davalı idareye yapmış olduğu maden arama ruhsatı talebinin reddine dair … tarih … sayılı Maden İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir....
Grup maden arama ruhsatı verilmesi talebiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddine dair 25/10/2016 tarihli işlemin iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararında; dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde, davacının maden arama ruhsatı almak amacıyla başvuruda bulunduğu sahanın daha önceden terk edilmiş alanlardan olduğu, mevzuat hükümleri uyarınca söz konusu alana ilişkin maden arama ruhsatı verilmesinin, saha ile ilgili olarak yapılacak ihale sonucunda mümkün olacağı, davacıya isteği doğrultusunda doğrudan, ihale yapılmaksızın maden arama ruhsatı verilmesinin mevzuat hükümleri gereğince mümkün olmadığı, bu nedenle davacının maden arama ruhsatı verilmesi isteminin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir....
Burada öncelikle arama ruhsatı ve işletme ruhsatı tanımları ve her iki ruhsatın sahibine tanıdığı yetkilerin ne olduğu hususu üzerinde durulması gerekecektir.3213 sayılı Maden Kanununun 5177 sayılı Kanunla değişik 3. maddesindeki ifadeye göre arama ruhsatı, “belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi için verilen yetki belgesidir”. İşletme ruhsatı ise “işletme faaliyetlerinin yürütülebilmesi için verilen yetki belgesi”ni ifade eder. Bu iki aşamadan sonra da işletme ruhsatı sahibine bir madenin işletmeye alınabilmesi için işletme izni verilir. Görülüyor ki, arama ruhsatı sahibi bu ruhsatla bir sahada sadece maden arama yetkisini kazanır. Arama ruhsatı, işletme faaliyetlerini yürütebilme yetkisi tanımadığından davacının zararı işletme ruhsatının verildiği 08.06.2007 tarihinden başlayacaktır. Dolayısıyla bilirkişilerce zarara esas alınan tarihin davacıya arama ruhsatının devredildiği tarih olan 28.12.2006 tarihi olarak kabulü doğru olmamıştır....
Davacı, İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, K. ve G. köylerinde hazine adına tapuda kayıtlı taşınmazlarda, 09/10/1996 yılında alınan maden ruhsatı gereğince davalı şirket tarafından madencilik faaliyetinde bulunulduğunu, kıymet takdir komisyonunca ruhsat tarihi ile Maden Kanunu'nda değişiklik yapan 5177 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 05/06/2004 tarihi arasındaki dönem için hesap edilen arazi kullanım bedelinin 21/08/2008 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı, maden kanunu kapsamında alınmış maden ruhsatı ile faaliyette bulunduklarını, halen maden arama faaliyetinin devam ettiğini, taşınmazlarda işgalci veya kiracı konumunda olmadıklarını davanın reddini savunmuştur....
CEVAP VE KARŞI DAVA: Davalı T4 cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; davanın yetkisiz ve görevsiz yerde açıldığını, maden hakkını devir sözleşmesi ile rödovans sözleşmesinin birbirinden farklı iki sözleşme olduğunu, maden ruhsatı devri sözleşmelerinin sıkı şekil şartlarına bağlı olan sebep sonuçları bakımından hukuki olarak her anlamda rödovans sözleşmesinden tamamen ayrılan bir sözleşme olduğunu, maden ruhsatı devri için yapılan ön sözleşmede ayrıca yetkili yargı organı belirlenmediği için ve dava konu sözleşme ivazlı olup, davacıya bir miktar para alacağı borcu yüklediği için TBK. 89. madde kapsamında sözleşmenin ifa yerine (Maden ve Petrol İşletmeleri Genel Müdürlüğü/Ankara) göre atfen HMK madde 10 kapsamında Ankara Mahkemelerinin yetkili olacağını, yine her iki tacir tarafın ticari işinden doğan ve konusu gereği ticari bir iş olan maden ruhsatı devrinden doğan uyuşmazlıklar için Asliye Ticaret Mahkemesi'nin görevli olduğunu, maden ruhsatı devrinden doğan uyuşmazlıklar için Ankara...
CEVAP VE KARŞI DAVA: Davalı T4 cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; davanın yetkisiz ve görevsiz yerde açıldığını, maden hakkını devir sözleşmesi ile rödovans sözleşmesinin birbirinden farklı iki sözleşme olduğunu, maden ruhsatı devri sözleşmelerinin sıkı şekil şartlarına bağlı olan sebep sonuçları bakımından hukuki olarak her anlamda rödovans sözleşmesinden tamamen ayrılan bir sözleşme olduğunu, maden ruhsatı devri için yapılan ön sözleşmede ayrıca yetkili yargı organı belirlenmediği için ve dava konu sözleşme ivazlı olup, davacıya bir miktar para alacağı borcu yüklediği için TBK. 89. madde kapsamında sözleşmenin ifa yerine (Maden ve Petrol İşletmeleri Genel Müdürlüğü/Ankara) göre atfen HMK madde 10 kapsamında Ankara Mahkemelerinin yetkili olacağını, yine her iki tacir tarafın ticari işinden doğan ve konusu gereği ticari bir iş olan maden ruhsatı devrinden doğan uyuşmazlıklar için Asliye Ticaret Mahkemesi'nin görevli olduğunu, maden ruhsatı devrinden doğan uyuşmazlıklar için Ankara...
Davacı vekilleri ayrı ayrı verdikleri temyiz dilekçelerinde yerinde olmadığını öne sürdükleri mahkeme kararının temyizen incelenip, bozulmasını istemektedirler. 2886 sayılı Yasanın 75.maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden, aynı yasanın 9.maddesinde belirtilen yerlerden sorulmak suretiyle 13.maddede gösterilen komisyonca takdir ve tesbit edilecek ecrimisilin isteneceği hükme bağlanmıştır. 3213 sayılı Maden Yasasının 3.maddesindey se; arama ruhsatı, belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulunulabilmesi için verilen yetki belgesi olarak tanımlanmıştır. Yukarıda belirtilen yasa hükümlerine göre arama ruhsatı sahası içerisindeki madencilik faaliyetlerinin 2886 sayılı Yasada sözü edilen anlamda "fuzuli işgal" olarak nitelendirilmesine olanak bulunmamaktadır. Dosyanın incelenmesinden davacı şirketin arama ruhsatı sahibi olduğu anlaşılmaktadır....
bilgilerin liste hâlinde istenilmesine ve ER:... sayılı maden sahasına yönelik ruhsat ihalesinin uygun bulunmamasına ilişkin dava konusu Taşınmaz Komisyonu kararının maddi ve hukuki gerekçelerinin, aynı tarihte uygun bulunan ve uygun bulunmayan diğer maden ruhsatı ihaleleri de göz önünde bulundurularak somut, açık, anlaşılır bir şekilde açıklanmasının; 04/10/2023 tarihli ara kararıyla 24/05/2023 tarihli Taşınmaz Komisyonu kararı ile uygun bulunan ve uygun bulunmayan maden ruhsatı ihalelerine ait bilgileri içeren listede maden grubu bilgilerine yer verilmediğinden söz konusu listenin bu bilgi de eklenmek suretiyle tekrar gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiştir....
